Naukowcy, korzystając z analiz paleogenomicznych i izotopowych, ustalili pochodzenie, a także zrekonstruowali genetyczną i ekologiczną historię słoni, do których należały ​​kły znalezione na zatopionym portugalskim statku z XVI wieku. Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie "Current Biology".

W 1533 roku portugalski statek handlowy "Bom Jesus", przewożący 40 ton ładunku – złote i srebrne monety, miedź i ponad 100 kłów słoni – zatonął w drodze do Indii u wybrzeży Afryki w pobliżu dzisiejszej Namibii. Jest to najstarszy znany wrak statku na południu Afryki.

Wrak statku odkryto w 2008 roku. Naukowcy z Namibii, RPA, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych zbadali kość słoniową odzyskaną z zatopionego statku. Kły były ułożone na niższym poziomie pod obciążeniem sztabek miedzianych i ołowianych. Dzięki temu są dobrze zachowane.

„Kiedy statek zatonął, wlewki wcisnęły kły w dno morskie, zapobiegając fizycznej erozji powodowanej przez prądy morskie, która mogłaby doprowadzić do zniszczenia i rozproszenia artefaktów wraków” – cytuje słowa badaczki Alidy de Flamingh komunikat prasowy Uniwersytetu Illinois w Urbana-Champaign.  „Również w rejonie przybrzeżnej Namibii występuje niezwykle zimny prąd morski, który prawdopodobnie także pomógł zachować DNA w kłach”.

Naukowcy wyodrębnili DNA z 44 kłów i przeprowadzili analizę genomową, która pozwoliła określić rodzaj słoni, ich pochodzenie geograficzne oraz typy krajobrazów, w których żyły. Wszystkie kły należały do ​​słoni leśnych żyjących w Afryce Zachodniej.

„Jest to zgodne z tworzeniem portugalskich ośrodków handlowych wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki w tym okresie historycznym” – mówi de Flamingh.

Dalsze badania mitochondrialnego DNA, które przechodzi tylko po linię macierzyńskiej, umożliwiły ustalenie dokładniejszego pochodzenia geograficznego.

Słonie żyją w matriarchalnych grupach rodzinnych i mają tendencję do przebywania na tym samym obszarze geograficznym przez całe życie – wyjaśnia.

Autorom udało się zidentyfikować 17 linii rodzinnych, czyli haplotypów mitochondrialnych, do których należały zabite słonie. Tylko cztery z nich przetrwały w Afryce do dziś.

„Inne linie zniknęły, ponieważ Afryka Zachodnia straciła ponad 95 procent swoich słoni w następnych stuleciach z powodu polowań i niszczenia siedlisk” – kontynuuje kierownik badań profesor Alfred Roca z Uniwersytetu Illinois w Urbana-Champaign.

Aby dowiedzieć się więcej o środowisku słoni, autorzy przeanalizowali stabilne izotopy węgla i azotu w 97 kłach. Proporcje tych izotopów różnią się w zależności od gatunków roślin, które zjadały słonie i wilgotności klimatu.

Analiza wykazała, że ​​słonie żyły w strefie przejściowej między lasami a sawanną i migrowały między strefami w ciągu roku, najprawdopodobniej w poszukiwaniu wody.

„Kiedyś sądzono, że afrykańskie słonie leśne migrowały na sawannę na początku XX wieku, po tym, jak prawie wszystkie słonie z sawanny zostały zabite w Afryce Zachodniej” – zauważa Roca.  „Nasze badanie wykazało, że tak nie było, ponieważ słoń afrykański żył na sawannie już na początku XVI wieku, na długo przed eksterminacją słoni sawanny przez handlarzy kością słoniową”.

Zdaniem autorów, odkrycia są ważne dla zrozumienia ewolucji siedlisk słoni afrykańskich, a także historii całego regionu, ponieważ kość słoniowa była główną siłą napędową handlu łączącego Europę, Afrykę i Azję.

źródło: Sputnik Polska