Międzynarodowa Konwencja z Nairobi w sprawie usuwania wraków (Nairobi International Convention on the Removal of Wrecks) wchodzi w życie w dniu 14 kwietnia 2015 r. (konwencja została przyjęta przez Międzynarodową Organizację Morską - IMO w dniu 18 maja 2007 r.).

Konwencja będzie stanowić dla państw, które ją ratyfikowały podstawę prawną do usunięcia wraków, które mogą potencjalnie zagrażać bezpieczeństwu na morzu oraz środowisku morskiemu. Do tej pory Konwencję ratyfikowało szesnaście państw,  a należą do nich m. in. Niemcy, Dania i Wielka Brytania. Obecnie uznaje się, iż zainteresowanych jest więcej a już wkrótce w tym gronie ma znaleźć się choćby Norwegia.

Dokument ten niewątpliwie wypełnia luki w istniejących ramach prawnych, dostarczając pierwszy zestaw jednolitych międzynarodowych zasad mających na celu zapewnienie szybkiej i skutecznej metodyki usuwania wraków znajdujących się poza morzem terytorialnym. W kontekście prac nad treścią dokumentu jako wzorzec wskazywano inny element dorobku IMO, tj. Konwencję o odpowiedzialności cywilnej za szkody spowodowane zanieczyszczeniem olejami z 1992 r. (Convention on Civil Liability for Oil Pollution Damage).
W ramach swojej właściwości Konwencja dopuszcza szeroki katalog jednostek, który obejmuje statki pełnomorskie dowolnego typu, np. statki towarowe, tankowce, statki wiertnicze czy jednostki typu FPSO.

Co więcej, przepisy Konwencji nakładają na kapitana i armatora statku obowiązek informowania właściwych organów o wypadku morskim z udziałem wraku. Właściwie wyznaczone organy są w podanej sytuacji zobowiązane w pierwszej kolejności do zlokalizowania wraku i ustalenia czy stwarza on potencjalne zagrożenie dla żeglugi lub środowiska morskiego. Jeśli powyższe przesłanki zostaną spełnione, właściwe organy zobligowane są do podjęcia ​​wszelkich działań niezbędnych w tym zakresie. W szczególności powinny być to działania polegające na oznakowaniu lokalizacji wraku za pomocą międzynarodowego systemu boi oraz przekazaniu najbliższym jednostkom właściwych współrzędnych.

W toku przyjętej procedury, osoba lub instytucja będąca właścicielem jest zobowiązana do usunięcia wraku. Jeśli właściciel nie usunie wraku w ustalonym terminie lub niemożliwy jest kontakt z właścicielem, lub okoliczności wymagają natychmiastowego działania, właściwe organy państwowe usuną wrak przy zastosowaniu najbardziej praktycznych i skutecznych dostępnych środków.
Wartym zwrócenia uwagi przepisem Konwencji jest art. 12. Stanowi on, iż w rozumieniu Konwencji zarejestrowany właściciel statku o pojemności co najmniej 300 ton brutto pływający pod banderą państwa będącego stroną konwencji, jest zobowiązany do posiadania ubezpieczenia lub innego zabezpieczenia finansowego, przykładowo gwarancji bankowej lub podobnej instytucji, celem pokrycia zobowiązań wynikających z Konwencji. Powyższe stanowi również wymóg uzyskania certyfikatu potwierdzającego posiadanie wspomnianego ubezpieczenia/zabezpieczenia, wydawanego na mocy przepisów Konwencji. Certyfikaty takie co do zasady uzyskać będzie można od właściwych organów państwa bandery statku.

Wysokość ubezpieczenia musi odpowiadać minimalnym limitom przewidzianym w porządku prawnym danego państwa oraz w treści Protokołu z 1996 r. zmieniającego Konwencję o ograniczeniu odpowiedzialności za roszczenia morskie z 1976 r. (LLMC). Każdy statek powinien posiadać ważną polisę wydaną lub poświadczoną przez właściwy organ państwowy na podstawie tzw. "niebieskiej karty".

Radca prawny Dariusz Szymankiewicz
Asystent prawny Szymon Romanowicz
„Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego”
w Szczecinie

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie www.czernis.pl