GALATEA to jeden z satelitów Neptuna, któremu nadano imię morskiej nimfy znanej z mitologii greckiej. Jej urodę możemy podziwiać na fresku Rafaela Santi, który znajduje się Willi Farnesina (Chigi) w Rzymie.

Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny został zaproszony do projektu przez Pôle Mer Méditerranée oraz Aerospace Valley z Francji, którzy docenili silną markę Klastra na rynku Regionu Bałtyckiego i w Europie Środkowej. Szczególne uznanie zdobyła aktywność członków Klastra na rynkach i w projektach międzynarodowych, udział w rozwoju innowacji, transferze wiedzy  i komercjalizacji nauki.  

Zaczęło się od Neptuna. GALATEA,  to kontynuacja projektu „NEPTUNE, INNOSUP-1, Blue Growth Accelerator”. Oba projekty  finansowane są z programu Horyzont 2020.  „Neptun” wywołał pierwszą dużą falę innowacji w „niebieskiej gospodarce” Unii Europejskiej. Osiągnął liczące się  efekty  we wspieraniu małych średnich przedsiębiorstw (MŚP). Przyspieszył  proces  skutecznego  wdrażania innowacji w przemysłach morskich. W czasie projektu rozwinięto współpracę w układach transgranicznych oraz wykreowano nowe łańcuchy wartości. Czyli mówiąc prostym językiem, małe i średnie firmy UE związane z gospodarką morską, dzięki środkom uzyskanym z Horyzontu 2020 mogły zaistnieć w skali ponadnarodowej.  A co szczególnie ważne, uzyskały wsparcie we wprowadzeniu na rynek międzynarodowy  innowacyjnych produktów i usług.  O tym, że projekt był skuteczny  przekonywali w Brukseli uczestniczy konferencji podsumowującej projekt. Wśród nich byli przedstawiciele 74 małych i średnich firm oraz 4 dużych, a także  10 klastrów oraz 7 stowarzyszeń. Sukces „Neptuna” zainteresował również aż 14 reprezentantów rządów i urzędów unijnych.

„Klastry wnoszą do projektów istotną wartość dodaną realnie wspierając innowacyjne małe i średnie firmy” – mówiła na konferencji podsumowującej  Anna Sobczak z Komisji Europejskiej, Policy Officer for Clusters and Emerging Industries w DG GROW. Podkreśliła, że szczególnie przydanym mechanizmem wspierania tych firm jest system finansowania kaskadowego przyjęty w projektach  INNOSUP-1, które wykonywane są w ramach Horyzont 2020. 

Kaskadowe finansowanie MŚP. Projekt GALATEA (https://galateaproject.eu/) działa właśnie wykorzystując sprawdzone rozwiązania przyjęte w INNOSUP-1. Pôle Mer Méditerranée oraz Aerospace Valley połączyły w silną sieć klastry z 9 regionów Unii Europejskiej. Wybrano te, które w swoich regionach zapewniają wiodącą rolę w realnej integracji technologii ICT, lotniczych,  morskich i kosmicznych oraz mają doświadczenie w promowaniu i wdrażaniu kaskadowych procesów finansowania innowacji. GALATEA otrzyma 3,67 mln euro z programu Komisji Europejskiej Horyzont 2020. Z tego 79% zostanie przeznaczone jest na bezpośrednie wsparcie finansowe MŚP, a także usługi świadczone przez partnerów GALATEA oraz inne zorganizowane działania.

Przewiduje się, że wsparcie uzyska około 100 europejskich MŚP. Środki będą wydatkowane na opracowanie innowacyjnych produktów, usług lub procesów, rozwój projektów interdyscyplinarnych o dużej skali oddziaływania lub pozycjonowanie innowacji na rynkach międzynarodowych. Dlatego ważną cechą projektu jest integracja działań silnych partnerów z 3 basenów morskich: Atlantyku, Bałtyku i Morza Śródziemnego – podkreślają autorzy projektu. Liderem jest silny francuski Klaster Morski  Pôle Mer Méditerranée - Toulon Var Technologies. W rozwoju innowacji uczestniczą: Aerospace Valley (Francja); Corallia Clusters Initiative/Research Center Athena (Grecja); Asociación Clúster de Movilidad y Logística de Euskadi (Hiszpania); Fundació Eurecat (Hiszpania); Catalan Water Partnership (Hiszpania); Asociatia Cluj IT (Rumunia) oraz Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny (Polska, region Morza Bałtyckiego).

Kurs na innowacje. Jak widać z doboru partnerów, celem wspólnych działań jest tworzenie innowacji i rozwój nowych międzysektorowych i transgranicznych łańcuchów wartości. Finansowane będą te MŚP, które cechuje innowacyjność i dążenie do zdobycie nowych rynków w sektorach gospodarki morskiej. Wybrane MŚP muszą również być gotowe do działalności kooperacyjnej,  integracji technologii i know-how z sektorów lotniczego, kosmicznego i ICT. W ramach projektu GALATEA wspierany będzie rozwój innowacji technologicznych i procesowych w następujących obszarach (https://twitter.com/galatea_project): porty (Smart & Green Ports), statki (Smart & Green Ships), stocznie (Smart & Green Shipyard) oraz nadzór i kontrola akwenów morskich (Maritime Surveillance).

Finansowane  będą więc wszelkie inicjatywy mające na celu postęp w portach, stoczniach i na morzach. A w tym obszarze Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny ma niewątpliwe osiągnięcia. Dowodem na to jest seria konferencji zorganizowana we współpracy z Komitetem Nauk Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku, kierowanym przez prof. Edmunda Wittbrodta (np. https://www.bssc.pl/2019/11/17/sea-and-underwater-drones-unidentified-sea-objects/). W czasie tych konferencji przedstawiciele biznesu, nauki oraz start-upów i studenckich kół naukowych dowiedli, że polskie firmy i uczelnie związane z przemysłami  morskimi mają konkretne osiągnięcia (https://www.bssc.pl/2019/03/20/autonomous-ships-bssc-pas-gdansk-tu-conference/). Efektem aktywności naukowej i transferu wiedzy jest książka „Per Mare ad Astra. Space Technology, Governence and Law”, w której omówiono aspekty techniczne, organizacyjne i prawne związane z integracją wiedzy z obszaru technologii morskich i kosmicznych.

Technologie morskie i kosmiczne przenikają się w działalności Klastra już od wielu lat. Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny utrzymuje silną pozycję na rynku dzięki aktywności członków biznesowych, uczelni i instytutów naukowych. Działania członków Klastra znakomicie wpisują się rozwój pomorskich innowacji portowych,  offshore, stoczniowych i ICT. Do sztandarowych projektów członków Klastra należy Port Centralny Zarządu Morskiego Portu Gdańsk oraz Port Zewnętrzny Zarządu Morskiego Portu Gdynia. Port Centralny został zaprojektowany przez inżynierów biura projektowego Projmors, które wchodzi w skład Grupy Automatic Systems Engineering, członka  Klastra.  Należący do tej samej Grupy ASE, Squadron zaprojektował symulator portu morskiego (na bazie portu w Gdyni), który działa w gdyńskim Experymencie (Pomorski Park Naukowo-Technologiczny). 

Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna jest nieocenionym partnerem Klastra w projekcie GALATEA. Dzięki swojej aktywności, Strefa umożliwia rozwój przemysłów morskich i transfer wiedzy. To tutaj skutecznie działał akcelerator Space3ac (https://www.strefa.gda.pl/duzy-biznes-polyka-malych-pomysly,1669,pl.html), w ramach którego start-upy mogły zaprojektować innowacyjne rozwiązania przydatne w portach i transporcie morskim oraz zweryfikować projekty w realnych warunkach portów Gdańska i Gdyni. To partnerstwo i wyniesione z niego doświadczenia przenosimy do projektu Galatea. Należy zaznaczyć, że korzystamy również z doświadczeń partnerów zaawansowanych we wdrażaniu innowacji i transferze wiedzy, takich np. jak Port Hamburg, który jest liderem automatyzacji w portach, stosowania ICT oraz sztucznej inteligencji (AI), wdrażania innowacji i rozwiązań proekologicznych (https://balticcluster.pl/?p=8324).

Innowacje w dokach i na akwenach. Również polskie stocznie i ośrodki naukowe mają realne osiągnięcia w projektowaniu i wdrażaniu innowacji. W Stoczni Crist powstały innowacyjne statki dla offshoru i do budowy wybrzeży oraz promy hybrydowe i elektryczne. Nauta ma na swym koncie budowę statków badawczych, liczne przebudowy statków oraz remonty okrętów. Hydromega wyposaża statki i porty w nowoczesne systemy hydrauliczne. Na wydziale Oceanotechniki i Okrętownictwa zaprojektowano mały statek elektryczny, a w CTO małą jednostkę bezzałogową. Marine Technology  zaprojektował i wprowadził na rynek pierwszego hydrodrona. Hydrodron przeszedł pomyślne próby w Porcie Gdynia (https://www.bssc.pl/2019/11/01/hydrodrons-at-the-port-of-gdynia/). W Gdyni działa również system dokładnego wprowadzania statków. To jedno z pierwszych tego typu rozwiązań w Europie.

Inni członkowie Klastra zapewniają działania firm w oparciu o zaawansowane systemy informatyczne. Sevent oferuje rozwiązania dla komunikacji biznesowej w relacjach B2B i B2C, centra przetwarzania danych oraz systemy komunikacji i systemy bezpieczeństwa danych. Cador Consulting ma swoim prtfolio nowoczesne systemy do projektowania przemysłowego produktów i zarządzania procesami produkcyjnymi oparte na rozwiązaniach Simensa. Echogram przy pomocy zdalnie sterowanych jednostek prowadzi pomiary na akwenach portów i stoczni, a SeaData na bieżąco monitoruje stan zanieczyszczenia powietrza w portach Gdyni i Gdańska (https://www.bssc.pl/2020/06/23/port-gdynia-przedluza-wspolprace-z-seadata/).

Klaster innowacji. To tylko wybrane działania Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego jako organizacji i jego członków. Pierwsze spotkania z przedstawicielami stoczni Crist i Nauta, Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz portów Gdyni i Gdańska potwierdziły celowość decyzji Zarządu Klastra o włączeniu się do projektów międzynarodowych. Synergia nauki z biznesem zaowocowała kolejnymi projektami. To owoc wcześniej aktywności członków Klastra w projektach Smart Panel (badania jakościowe i analizy na potrzeby Procesu Przedsiębiorczego Odkrywania) oraz Sieć Otwartych Innowacji oraz udział członków Klastra w inteligentnych specjalizacjach Pomorza, a szczególnie w ISP1 (Technologie offshore i portowo-logistyczne) oraz ISP 2 (Technologie interaktywne w środowisku nasyconym informacyjnie). Silne wsparcie Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej gwarantuje, że w Pomorskim wzmocniony został potencjał innowacji w przemysłach morskich w skali międzynarodowej.

Uruchomienie projektów stwarza członkom Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego oraz polskim firmom gospodarki morskiej szansę uczestniczenia w transferze wiedzy, internacjonalizacji i komercjalizacji produktów i usług w całej Unii Europejskiej. W obliczu recesji spowodowanej pandemią COVID-19 udział polskich MŚP w projektach o takiej skali oddziaływania jest bezcenny. Obecnie Klaster działa w czterech międzynarodowych projektach  naukowo-badawczych i aplikacyjnych. W czasie ostatnich lat Klaster, jako organizacja, brał udział w około 20 projektach międzynarodowych. Stawia to Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny w rzędzie najaktywniejszych wydziałów i instytutów naukowych, co zostało dostrzeżone przez partnerów z Unii Europejskiej.