Wojna na lądzie, biznes na morzu. Nowi gracze na rynku transportu ropy naftowej i produktów

Z chwilą napaści Rosji na Ukrainę na rynku transportu morskiego pojawili się nowi gracze. Popyt na używane tankowce wzrósł, co spowodowało wzrost stawek frachtowych po długim okresie stagnacji, a to zachęciło nowych graczy do dynamicznego wejścia na rynek.

Sankcje nałożone na handel rosyjską ropą i produkty ropopochodne, które weszły w życie w grudniu 2022 i lutym 2023 roku, zwiększyły aktywność operatorów zbiornikowców i umożliwiły wejście na rynek nowym graczom. Na kilku z nich zwraca uwagę Rebecca Galanopoulos Jones, prowadząca VV blog.

W efekcie, przy utrzymującym się popycie na ropę i wyhamowaniu podaży rurociągami do odbiorców w Europie, strumienie ropy zamiast rurociągami zaczęły płynąć morzem. Eksport ropy z Zatoki Arabskiej wzrósł o 12,8% r/r do 880,1 mln w 2022 r. i stanowił 42,9% światowego handlu ropą drogą morską.
Eksport z Rosji również wzrósł o 10,4% rok do roku do 218,7 mln ton i stanowił 10,7% światowej podaży tego surowca. USA zwiększył podaż i eksport wzrósł o 22,9% rok do roku do 165,1 mln t – podaje Bancosta w swoim najnowszym raporcie.

Utrzymuje się wzrost popytu na ropę

Rynek morskiego transportu ropy naftowej i produktów napędzała Unia Europejska, której popyt wzrósł o 12,2% rok do roku do 451,6 mln w okresie styczeń-grudzień 2022 r. UE wygenerowała 22,3% światowego importu ropy naftowej drogą morską. Import Indii wzrósł o 11,6% rok do roku do 224 mln t w ub.r.
Radykalnie zmieniły się logistyczne sieci morskiego transportu rosyjskiej ropy naftowej, w które na szeroką skalę włączone zostały szare floty i statki ukrywające swoich armatorów, przeładunki na morzu między statkami oraz w portach, w których nie ma kontroli źródeł dostaw. W sposób przejrzysty mapę zmian zaprezentowali analitycy Signal.

Trend wzrostowy w morskich obrotach ropą naftową utrzymał się w 2023 r. Według danych zebranych przez Refinitiv wolumen handlu morskiego ropą naftową wzrósł w okresie styczeń-luty 2023 r. o 10,9% rok do roku do 350 mln. Na przykład eksport ropy naftowej z Zatoki Arabskiej wzrósł o 5,5% r/r, z Rosji o 7,2% r/r, z USA 16,5% r/r.  Korzystają na tym armatorzy. VesselsValue analizując rynek transportu ropy naftowej zwraca uwagę na nowych graczy.

– Przyglądamy się nowym i oportunistycznym podmiotom, które pojawiły się na rynku zbiornikowców. Analizujemy, co kupili i jaki miało to wpływ na odpowiednie wartości rynkowe, zwłaszcza że popyt na starsze statki nadal rośnie – podkreśla Rebecca Galanopoulos Jones, prowadząca VV blog.

Gatik – biznes na ropie

– Gatik Ship Management z siedzibą w Indiach jest jedną z najciekawszych firm, które pojawiły się w ciągu ostatnich 18 miesięcy – zauważa Rebecca Galanopoulos Jones.

Wcześniej nieznany na rynku transportu morskiego podmiot, nabył w ostatnim czasie znaczną liczbę statków i od grudnia 2021 r. eksploatuje 53 tankowce, o tonażu od ponad 37 tys. do 318 tys. dwt. Jej średni wiek to 17 lat, a łączna wartość rynkowa 1,5 mld USD.

Większości zakupów dokonano na rynku Aframax / LR2. Sektor ten odnotował największy skok wartości ze wszystkich sektorów tankowców. Wartości średnia statków 20YO (20-letnich i starszych) o nośności 105 tys. ton wzrosła o około 135% od początku stycznia 2022 r., z 11,84 mln USD do 27,84 mln USD.

Gatik szczególne zainteresowanie wykazał statkami MR1 (30 000 do 41 999 dwt) i MR2 (42 000 do 59 999 dwt). To około 26% nabytków armatora z Indii. Nawiązując do obserwacji z rynku Aframax, 20YO statki o nośności 45 tys. ton odnotowały drugi największy skok wartości o około 120,24%, z 6,57 mln USD do 14,47 mln USD – informuje VesselsValue. Zbiornikowce Suezmax uplasowały się na trzecim miejscu  zakupów Gatik. To 11% nowych nabytków. Wartość statków w tym sektorze wzrosła o około 95% od 15,92 mln USD do 31,02 mln USD.

Transakcje na rynku arabskim

Zjednoczone Emiraty Arabskie (ZEA) są trzecim co do wielkości eksporterem ropy naftowej na Bliskim Wschodzie, po Arabii Saudyjskiej i Iraku. ZRA odpowiada za 7% światowego morskiego eksportu ropy naftowej. Łączne ładunki ropy naftowej ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich w ciągu 12 miesięcy 2022 r. wzrosły o 15,3% r/r do 143,9 mln ton, zgodnie ze zweryfikowanymi danymi Refinitiv opartymi na danych ze śledzenia ruchu statków.

Fractal Marine Shipping to kolejny nowy gracz na rynku, na którego zwróciła uwagę Rebecca Galanopoulos Jones z VesselsValue. Armator rósł szybko w ciągu ostatniego roku. Fractal ma siedzibę w Genewie, a zarejestrowany jest w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Operator zarządza flotą zbiornikowców. Od marca 2020 r. firma zbudowała flotę 27 statków, z czego 26 zostało zakupionych od maja 2022 r. Zakupione ostatnio statki mają od 9 do 14 lat.

Natomiast średni wiek eksploatowanych statków to 17 lat. Aframaxy / LR2 to większość floty, którą Fractal oferuje na rynku przewozów ropy naftowej. Stanowi to  około 42% oferowanej pojemności. Statki LR1 stanowią 23% floty, a MR to około 19% statków pływających pod znakami arabskiego armatora.

Z kolei firma Radiating World Shipping Services z siedzibą w Zjednoczonych Emiratach Arabskich zakupiła swój pierwszy statek w grudniu 2022 r. i od tego czasu nabyła łącznie 12 zbiornikowców, w tym 6 Aframaxów i 6 MR, o średnim wieku 17 lat.

Tajne transakcje armatorów zbiornikowców

– Jak dotąd tylko w tym roku zgłoszono 43 sprzedaż tankowców nieujawnionym nabywcom, w porównaniu do zaledwie dziewięciu w tym samym okresie ubiegłego roku. Statki te mają średni wiek 18 lat – informuje VesselsValue.

Od pewnego czasu na rynku wtórnym najbardziej aktywny jest sektor MR, który w tym roku odpowiadał za około 33% sprzedaży do nieujawnionych nabywców, następnie Aframaxy/LR2, gdzie odbyło się około 25% transakcji, oraz VLCC z udziałem około 19% w rynku.
Aktywność inwestycyjna Gatik, Fractal oraz Radiating World Shipping Services to tylko przykłady wyeksponowane przez VesselsValue. To około 33% rynku transakcji, które miały w ostatnim roku miejsce na rynku zbiornikowców.

Na tym rynku pierwsze miejsce zajęły Zjednoczone Emiraty Arabskie z 23 transakcjami sprzedaży, co odpowiada około 12,1%. Na rynku żeglugowym Turcji zidentyfikowano 22 transakcje. To stanowi około 11,6% rynku. Grecja i Indie zajęły trzecie miejsce z 15 transakcjami, co odpowiada ok. 7,9%.

Wszyscy armatorzy operujący zbiornikowcami zarobili na wzroście ich wartości. Skalę zjawiska można sobie uświadomić przyrównując je do aktualnych statystyk Bancosta. Flota zbiornikowców 30 tys. do 119 tys. dwt liczy obecnie 3 339 jednostek o łącznej nośności 190,97 mln t. Segment MR2 dominuje i stanowi 54% floty z około 1801 statkami, a MR1 liczy 717 jednostek, czyli 22% floty. Na rynku jest obecnie również około 382 statków LR1 (11%) i 439 zbiornikowców LR2 (13%).

Obrót starymi zbiornikowcami stał się okazją do robienia biznesu i wspomagania obrotu ropą naftową na nowych trasach. Jak zawsze wojna napędza biznes tym, którzy korzystają okazji. Zawirowania na rynku transportu ropy naftowej sprawiły, że na wojnie zarabiają sprzedający i kupujący, operatorzy zbiornikowców i dostawcy ropy naftowej.

Fot. główna: Depositphotos