Start międzynarodowej ekspedycji naukowej badającej ekosystemy nadmorskie Europy

Wpływ czynników naturalnych i antropogenicznych, w tym zanieczyszczeń, na ekosystemy przybrzeżne Europy zbada międzynarodowa ekspedycja naukowa TREC – poinformowali jej uczestnicy w środę na konferencji prasowej w siedzibie UNESCO w Paryżu. Ekspedycja odwiedzi m.in. okolice Sopotu.

W międzynarodowym projekcie badawczym TREC (Traversing European Coastlines) uczestniczą instytuty badawcze z całej Europy, ale też spoza niej. Jest on prowadzony przez Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL).

„Długość wybrzeży europejskich wynosi 68 tys. kilometrów, a nawet więcej, jeśli uwzględni się Wielką Brytanię, Norwegię i Islandię” - przypomniała dyrektor generalna EMBL prof. Edith Heard. Około 40 proc. populacji europejskiej żyje na tych terenach.

Europejskie siedliska przybrzeżne cechują się obecnie największym na kontynencie bogactwem pod względem różnorodności biologicznej gatunków, a ponadto są niezwykle istotne dla utrzymania stabilności i zrównoważonego rozwoju innych ekosystemów. Podlegają jednak licznym zagrożeniom, z których wiele jest spowodowanych działalnością człowieka, jak np. zanieczyszczenia, utrata siedlisk, są też narażone na skutki zmian klimatu. Prowadzi to do szybszej utraty różnorodności genetycznej gatunków i destrukcji tych ekosystemów.

Aby zminimalizować wpływ czynników zewnętrznych na bioróżnorodność wybrzeży, konieczne jest zrozumienie – na poziomie molekularnym i komórkowym – interakcji organizmów w ekosystemach oraz ich reakcji na czynniki zewnętrzne. „Oczywiście naukowcy badali wybrzeża od stuleci, ale nasze oceany i tereny wciąż kryją w sobie miriady niewyjaśnionych – ale ważnych – tajemnic” – powiedziała prof. Heard. Jej zdaniem TREC może to zmienić.

Jak podkreśliła badaczka, w projekcie TREC wykorzystane zostaną wiedza oraz technologie, które były rozwijane w ciągu ostatnich lat. Są to między innymi nowe technologie mikroskopowe oraz sztuczna inteligencja. Zostaną one przeniesione z laboratorium w teren i pozwolą badać ekosystemy przybrzeżne na poziomie molekularnym i komórkowym.

Pozwoli to lepiej zrozumieć wpływ zmian naturalnych i antropogenicznych, w tym zmian klimatu i zanieczyszczeń (pestycydy) oraz utraty siedlisk, na ekosystemy przybrzeżne - tłumaczyła prof. Heard. W przyszłości mogłoby to pomóc w przewidywaniu, a tym samym minimalizowaniu wpływu działalności człowieka, zmian klimatu lub innych zdarzeń przyrodniczych.

W projekcie wykorzystana zostanie szeroka gama badań - od badań z zakresu genomiki i metabolomiki (badającej metabolity obecne w organizmie), przez ekologię, po biologię morza - wymieniała prof. Heard.

W ramach TREC badania będą prowadzone w latach 2023-2024 w 120 miejscach w 46 regionach w 22 krajach Europy.

Jak tłumaczył koordynator projektu prof. Peer Bork z EMBL, mobilne laboratorium EMBL oraz żaglowiec fundacji Tara Ocean i konsorcjum Tara Oceans będą podróżować wzdłuż europejskich wybrzeży w celu zebrania próbek do przeróżnych projektów badawczych. Ekspedycja zatrzyma się między innymi w okolicach Sopotu wczesnym latem 2023 r.

Naukowcy będą zbierać próbki gleby, osadów, aerozoli i wody, jak również wybranych organizmów modelowych i różnorodnych danych środowiskowych. Wśród organizmów znajdą się wirusy, bakterie, algi, rośliny i zwierzęta żyjące na ziemi, w ujściach rzek i morzach.

Badane będą m.in molekularne podstawy interakcji między gatunkami, rola organizmów w ich środowisku – ich wpływ na środowisko oraz odpowiedź na warunki środowiskowe. Zbierane będą również informacje o obecności zanieczyszczeń, antybiotyków, pestycydów, hormonów, a także dane na temat temperatury, zasolenia i poziomu tlenu.

Projekt będzie prowadzony we współpracy z takimi partnerami, jak Tara Ocean Foundation i Tara Oceans Consortium, a także z European Marine Biological Resource Centre (EMBRC-ERIC).

jjj/ bar/