W woj. łódzkim odkryto szczątki żółwia morskiego sprzed 148 mln lat

Szczątki żółwia morskiego sprzed 148 mln lat odkryli paleontolodzy w kamieniołomie Owadów-Brzezinki (Łódzkie). To znalezisko pomaga lepiej zrozumieć ewolucję tych zwierząt i ich przystosowanie do środowiska.

Żółw z Owadowa wyglądał podobnie do dzisiejszych żółwi morskich. Jego pancerz osiągał długość ok. 40 cm - nieco mniej, niż u jego dzisiejszych krewnych. Nazwa nowego gatunku żółwia - Owadowia borsukbialynickae - nawiązuje do stanowiska paleontologicznego Owadów-Brzezinki oraz nazwiska prof. Magdaleny Borsuk-Białynickiej, zasłużonej badaczki gadów mezozoicznych.

"Jest to najstarszy znany żółw przystosowany do odżywiania się pokarmem stricte morskim" - podkreślił PAP Daniel Tyborowski z Muzeum i Instytutu Zoologii PAN, jeden z autorów artykułu, w którym opisano zwierzę. Publikacja ukazała się w prestiżowym periodyku "Geological Journal". Współautorami są Tomasz Szczygielski i dr Błażej Błażejowski z Instytutu Paleobiologii PAN.

Tyborowski dodał, że jest to znalezisko kluczowe dla zrozumienia ewolucji żółwi morskich.

Naukowcy zwracają też uwagę, że szczątki żółwi sprzed 148 mln lat są bardzo rzadkie w naszej części Europy. Większość znanych dotychczas znalezisk tego typu pochodzi z Europy Zachodniej, z Niemiec czy Szwajcarii. Tym jednak razem nieznany gatunek żółwia udało się odkryć na terenie Polski - zauważa Tomasz Szczygielski.

Po żółwiu do naszych czasów przetrwała jedynie żuchwa (dolna szczęka), kość udowa, fragment miednicy oraz pasa barkowego.

O przystosowaniu do życia w środowisku morskim świadczy budowa żuchwy, której dużą część zajmuje powierzchnia miażdżąco-krusząca. "Jej wielkość pozwala sądzić, że żółw swoimi szczękami, a właściwie 'dziobem', zgniatał oskorupione bezkręgowce, takie jak małże i skorupiaki, które są organizmami morskimi" - zauważa Tyborowski. Według niego znalezisko liczy 148 mln lat - co oznacza, że pochodzi z końca okresu jurajskiego. Tym samym jest ono o kilkadziesiąt milionów lat starsze, niż znane dotychczas znaleziska żółwi morskich, wykazujące cechy podobnego przystosowania do życia w środowisku morskim.

"Płetwy dzisiejszych żółwi mają w zasadzie kształt skrzydeł, a same żółwie poruszają się metodą podwodnego lotu. Owadowia prawdopodobnie czegoś takiego jeszcze nie potrafiła, ale jej łapy prawdopodobnie były już przekształcone częściowo w płetwy" - opowiada Szczygielski.

148 mln lat temu obszar dzisiejszej Polski przypominał dzisiejsze Karaiby - było tu ciepłe, płytkie morze, usiane tysiącami wysp i wysepek, na których żyło mnóstwo tropikalnych zwierząt.

Skamieniałe szczątki żółwia będzie można zobaczyć Geoparku Sławno, który powstaje w sąsiedztwie kamieniołomu. Jego otwarcie zaplanowano na sierpień 2018 r.

Kamieniołom Owadów-Brzezinki położony jest w północnej części Gór Świętokrzyskich. Jest to jedno z najbardziej unikatowych i bogatych stanowisk paleontologicznych odkrytych w ostatnich latach na świecie. Do tej pory naukowcy odkryli tam m.in. szczątki pierwszego znanego w naszym kraju latającego gada - pterozaura czy nowy dla nauki gatunek gada morskiego z grupy ichtiozaurów.