Instytut Historii i Dziedzictwa Marynarki Wojennej (Naval History and Heritage Command, NHHC) potwierdził lokalizację wraku okrętu podwodnego USS Harder (SS 257) z czasów II wojny światowej. Spoczywający na głębokości ponad 900 metrów pozostaje w wyjątkowo dobrym stanie, z widocznymi uszkodzeniami na rufie kiosku, spowodowanymi wybuchem ładunku głębinowego, który odpowiada za jego zatopienie i śmierć całej załogi.

Korzystając z danych zebranych i dostarczonych przez Tima Taylora, dyrektora generalnego Tiburon Subsea i Lost 52 Project, oddział archeologii podwodnej NHHC potwierdził, że odkryty przez nich wrak jest ostatecznym miejscem spoczynku USS Harder (SS 257). Badacz tenotrzymał nagrodę Distinguished Public Service Award od Marynarki Wojennej w 2021 r. za pracę Lost 52 Project w celu zlokalizowania, odkrycia i upamiętnienia 52 okrętów podwodnych utraconych podczas II wojny światowej. Poprzednie okręty podwodne zlokalizowane w ramach projektu Lost 52 to USS Grayback (SS 208), USS Stickleback (SS 415), USS R-12 (SS 89), USS S-26 (SS 131), USS S-28 (SS 133) i USS Grunion (SS 216).

USS Harder (SS 257) rozpoczął służbę 2 grudnia 1942 roku, a dowodził nim kmdr por. Samuel D. Dealey. 24 sierpnia 1944 r. jednostka zaginęła na morzu z 79 osobami na pokładzie. Zgodnie z amerykańskim zwyczajem figurowała nie jako "zatopiona", a "zaginiona". Dopiero teraz mogła nastąpić zmiana jej statusu. Dzięki swojemu stanowi zachowania możliwe było zebranie danych i dokonanie identyfikacji okrętu. Z reguły jest to utrudnione z racji na duże podobieństwa okrętów danego typu, przy czym upływ czasu potrafi zacierać szczegóły.

- Harder został utracony w trakcie zwycięstwa. Nie możemy zapominać, że zwycięstwo ma swoją cenę, podobnie jak wolność. Jesteśmy wdzięczni, że Lost 52 dał nam możliwość ponownego uhonorowania męstwa załogi okrętu podwodnego USS Harder, który zatopił najwięcej japońskich okrętów, w szczególnie zuchwałych atakach, pod dowództwem jej legendarnego dowódcy, kmdr. por. Sama Dealeya - powiedział dyrektor NHHC kadm. w st. spocz. Samuel J. Cox.

Wojenne losy

Piąty patrol USS Harder był najbardziej udanym dla tej jednostki. W jego trakcie zatopił trzy wrogie niszczyciele i poważnie uszkodził dwa inne w ciągu czterech dni. Tak częste ataki spowodowały, że zespół okrętowy adm. Ozawy opuszczenia zespołu wysp Tawi-Tawi dzień przed planowanym terminem. Przedwczesne wyjście zakłóciło japońskie plany bitewne i zmusiło Ozawę do opóźnienia wysłania jego lotniskowca na Morze Filipińskie, przyczyniając się do porażki poniesionej przez Japończyków w walkach na tym akwenie.

Ostatnia znana lokalizacja okrętu podwodnego znajdowała się na Morzu Południowochińskim u wybrzeży Luzon, podczas jego szóstego i ostatniego patrolu wojennego. Wcześnie 22 sierpnia USS Harder i USS Haddo (SS 255) zaatakowały i zniszczyły trzy wrogie okręty eskorty u wybrzeży Bataan. USS Harder zatopił jednostki o nazwach Matsuwa i Hiburi. Następnie wraz z USS Hake (SS 256) skierowała się do Caiman Point nieopodal Luzon. O świcie 23 sierpnia USS Haddo zaatakował i doprowadził do zatopienia niszczyciela Asakaze u przylądka Bolinao. USS Haddo poinformował USS Harder i USS Hake, że zużył wszystkie torpedy i musi wrócić do bazy celem uzupełnienia uzbrojenia, pozostawiając obie jednostki u wybrzeży zatoki Dasol, poszukując nowych celów. Przed świtem 24 sierpnia USS Hake dostrzegł kolejne, japońskie jednostki, okręt eskortowy CD-22 i łódź patrolową nr 102. Gdy USS Hake zbliżał się do ataku, łódź patrolowa zawróciła w kierunku zatoki Dasol. USS Hake przerwał podejście, skręcił na północ, dostrzegając peryskop USS Hardea 600-700 metrów przed sobą. Obracając się na południe, USS Hake dostrzegł CD-22 ok. 600 metrów od swojej lewej burty. Aby uciec, USS Hake zanurzył się i przygotował do działań podwodnych. O 7:28 jego załoga zgłosiła piętnaście eksplozji ładunków głębinowych w oddali za rufą. Okręt kontynuował działania unikowe, powracając do obszaru ataku krótko po południu, aby przeszukać obszar na głębokości peryskopowej, znajdując jedynie pierścień boi znacznikowych o promieniu pół mili. Japońskie dokumenty ujawniły później, że USS Harder wystrzelił trzy torpedy w kierunku CD-22. Ten z kolei zdołał ich uniknąć, po czym rozpoczął serię ataków ładunkami głębinowymi o godz. 7:28. Przeprowadził ich w sumie pięć, a dopiero ostatni zatopił amerykański okręt podwodny. Nikt z załogi nie przeżył.

Pamięć pozostaje

USS Harder otrzymał Prezydenckie Odznaczenie Jednostki za pięć patroli i sześć gwiazdek bojowych za służbę podczas II Wojny Światowej. Kmdr por. Samuel D. Dealey został pośmiertnie odznaczony Medalem Honoru za wybitny wkład w wysiłek wojenny podczas piątego patrolu. Inne odznaczenia oficera obejmowały Krzyż Marynarki Wojennej (wrzesień 1943 za pierwszy patrol wojenny), Złotą Gwiazdę (listopad 1943, luty 1944 i lipiec 1944 za odpowiednio drugi, trzeci i czwarty patrol), Krzyż Wybitnej Służby (lipiec 1944), Krzyża Marynarki Wojennej (lipiec 1944 za czwarty patrol wojenny) oraz pośmiertnie Srebrną Gwiazdę (październik 1948 za szósty patrol wojenny).

Wrak USS Harder (SS 257) jest zatopioną jednostką wojskową chronioną przez amerykańskie prawo i podlegającą jurysdykcji Departamentu Marynarki Wojennej. Podczas gdy nieinwazyjne działania, takie jak dokumentacja teledetekcyjna, na zatopionych jednostkach wojskowych US Navy są dozwolone, wszelkie działania, które mogą skutkować naruszeniem zatopionej jednostki wojskowej, muszą być skoordynowane z NHHC i, w stosownych przypadkach, zatwierdzone przez odpowiedni program zezwoleń. Co najważniejsze, wrak stanowi miejsce ostatniego spoczynku marynarzy, którzy zginęli na służbie, stąd wrak ma również status cmentarza. W takiej sytuacji jest zakaz eksploracji, chyba że za zgodą władz.

Znajdujący się w Washington Navy Yard Instytut Historii i Dziedzictwa Marynarki Wojennej jest odpowiedzialny za zachowanie, analizę i rozpowszechnianie historii i dziedzictwa sił mroskich USA. Stanowi podstawowe źródło wiedzy na jej temat poprzez utrzymywanie historycznie istotnych zasobów i materiałów, które odzwierciedlają wyjątkowy i trwały wkład tej formacji w historię kraju, a takze wspiera morski rodzaj sił zbrojnych poprzez dostarczanie profesjonalnych usług badawczych, analitycznych i interpretacyjnych. NHHC obejmuje wiele działań, w tym Bibliotekę Departamentu Marynarki Wojennej, Archiwa Operacyjne Marynarki Wojennej, kolekcje sztuki i artefaktów Marynarki Wojennej, archeologię podwodną, badania historii sił morskich, dziesięć muzeów tematycznych, okręty-muzeum USS Constitution i USS Nautilus (SSN-571).