Kilkumilimetrowe fale na węglowodorowych morzach na Tytanie, księżycu Saturna

Badania danych pozyskanych przez sondę Cassini ujawniły, że na wypełnionych płynnymi węglowodorami morzach na Tytanie, księżycu Saturna, występują fale mierzone w milimetrach. Zdaniem naukowców oznacza to, że występują tam prądy, a także efekty pływowe.

Amerykańsko-włoski zespół opublikował we wtorek w czasopiśmie "Nature Communictions" (https://www.nature.com/articles/s41467-024-49837-2) artykuł, w którym opisał trzy morza w pobliżu północnego bieguna Tytana. To Kraken Mare - największe morze, obejmujące obszar porównywalny z Morzem Kaspijskim; Ligeia Mare - drugie co do wielkości i porównywalne pod względem powierzchni z jeziorem Superior w Ameryce Północnej i Punga Mare - odpowiednik afrykańskiego jeziora Wiktorii.

Badania opierały się na danych pozyskanych przez należącą do NASA sondę Cassini, która oblatywała Tytana kilkukrotnie w latach 2004-2017 w trakcie obserwacji Saturna. Podczas tych przelotów sonda emitowała sygnał radarowy, którego fala została odbita od jego płynnych powierzchni i dotarła do anten stacji łączności kosmicznej w Australii.

Na podstawie analizy tych danych naukowcy stwierdzili, że skład chemiczny mórz, bogatych w metan i etan, różni się w zależności od szerokości geograficznej.

"Morza i jeziora ciekłych węglowodorów pokrywają powierzchnię regionów polarnych, zwłaszcza północnych. Kanały zasilane opadami atmosferycznymi wpływają do tych mórz, tworząc ujścia rzek, a w niektórych przypadkach delty" – stwierdził planetolog Valerio Poggiali, główny autor artykułu, w rozmowie z agencją Reuters.

Dane z Cassini wykazały, że rzeki niosą czysty, ciekły metan, który następnie miesza się z bogatszymi w etan cieczami morskimi, podobnie jak słodka woda w ziemskich rzekach miesza się ze słonymi oceanami.

Metan na Tytanie występuje w postaci ciekłej, dzięki temperaturze powierzchni wynoszącej -181 st. C i ciśnieniu atmosferycznemu, które jest nieco wyższe niż na Ziemi.

W badaniu udokumentowano także zasięg i rozmieszczenie zmarszczek powierzchni morza. Występowanie kilkumilimetrowych fal, według szacunków naukowców, wskazuje na występowanie aktywnych prądów pływowych.

Tytan jest jedynym ciałem w Układzie Słonecznym, na którym odkryto ciekłe obszary, poza Ziemią. Jest mniejszy od naszej planety, ale większy od Księżyca. Został odkryty w XVII w. przez Holendra Christiaana Huygensa. Jego bardzo gęsta atmosfera, składająca się głównie z azotu, ma grubość kilkuset kilometrów, zasłaniając jego powierzchnię przed teleskopami obserwacyjnymi.

Należąca do NASA sonda Cassini w końcu ją odkryła, przelatując nad nią kilkakrotnie w latach 2004-2017 podczas obserwacji Saturna. Jak zaznaczają autorzy, ich artykuł dotyczył prawdopodobnie ostatnich danych, wcześniej nieanalizowanych, które pozostawiła sonda Cassini.

mzb/ bar/