W Horyzont 2020, kończącym się, unijnym programie badań i innowacji, Polska uzyskała 660 mln euro. To o 65 proc. więcej, niż w analogicznym okresie poprzedniej edycji (2007-2013).
Horyzont 2020 to unijny program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji. Jego budżet w latach 2014-2020 wynosi ponad 77 mld euro. Biorący w nim udział naukowcy uczestniczyli w wielu ważnych odkryciach, np. planet pozasłonecznych, bozonu Higgsa i fal grawitacyjnych. Celem programów ramowych jest również rozwój badań naukowych i technologii, które służą rozwiązywaniu kluczowych problemów ważnych z punktu widzenia polityki, gospodarki i społeczeństwa europejskiego. Na lata 2021-2027 przygotowano kolejny program ramowy Horyzont Europa, na który przeznaczono ok. 90 mld euro.
Według analizy Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych Unii Europejskiej (KPK PB UE) Polska pozyskała w kończącym się programie Horyzont 2020 660 mln euro. To o 65 proc. więcej, niż w analogicznym okresie jego poprzedniej edycji (2007-2013). Przez ostatnie sześć lat skorzystały z niego 832 polskie podmioty, czyli o połowę więcej niż w latach 2007-2013.
- Pozyskaliśmy o ponad 258 mln euro więcej, niż w analogicznym okresie poprzedniej edycji programu w latach 2007-2013. To dowód na to, że nasze wnioski są coraz lepszej jakości. Z drugiej strony, chodź zdobywamy coraz większe unijne pieniądze na rozwój nauki i technologii, to w większości jako partnerzy. Tymczasem kluczem do sukcesu są projekty, które się inicjuje i koordynuje. To jest nasz cel na najbliższe lata – mówi cytowany w informacji przesłanej PAP przez KPK PB UE dr Zygmunt Krasiński, dyrektor tej instytucji.
Krasiński ocenia, że kwoty, które Polska odzyskała z budżetu UE na rozwój nauki i technologii, są wciąż niezadowalające.
- Z Horyzontu 2020 pozyskaliśmy 1,2 proc, a do całego budżetu UE dołożyliśmy 3 proc. Ten niekorzystny trend równoważy się jednak w całościowym bilansie finansowym UE. Nie zapominajmy o tym, że wciąż dostajemy od UE znacząco więcej niż wkładamy, jesteśmy bowiem beneficjentem netto w ramach polityki spójności – podkreśla Zygmunt Krasiński. Dodaje, że celem dla Polski w nowym programie ramowym jest udział na poziomie 3 proc.
Z analizy wynika, że małe i średnie firmy dostały najwięcej grantów. KPK PB UE przygotowało też ranking instytucji naukowych. Wśród nich najwięcej pieniędzy na rozwój badań i innowacji w kraju pozyskał Uniwersytet Warszawski - blisko 32 mln euro. Na podium znalazł się także Instytut Chemii Bioorganicznej PAN z wynikiem ponad 31 mln euro i Narodowe Centrum Nauki, które zyskało ponad 19 mln euro.
KPK UE wskazuje, że w kończącym się programie o połowę wzrosła liczba polskich organizacji, które skorzystały z unijnego budżetu na badania naukowe i innowacje. Wcześniej (w latach 2007-2013) takie wsparcie uzyskało 547 podmiotów. Teraz z programu Horyzont 2020 skorzystały 832 instytucje.
Polskim liderem pod względem wysokości pozyskanego finansowania w programie Horyzont 2020 została firma FundingBox (ok. 59 mln euro) – fundusz pomagający się rozwijać start-upom i inicjatywom badawczym z całej Europy.
Największe kwoty pozyskały instytuty naukowe i badawcze oraz uczelnie (ok. 372 mln euro) - wynika z analizy. Najwięcej wniosków o dofinansowanie własnych projektów złożył sektor prywatny. Firmy i przedsiębiorcy łącznie pozyskali ponad 172 mln euro. Wśród nich prym wiedzie sektor małych i średnich przedsiębiorstw z wynikiem 116,11 mln euro, czyli rezultatem dwukrotnie wyższym niż w latach 2007-2013. KPK UE wskazuje, że duże firmy wypadły słabiej (pozyskały 56 mln euro), mimo że zdobyły o połowę więcej środków niż w poprzedniej edycji programów ramowych.
Katarzyny Walczyk-Matuszyk, wicedyrektorki w KPK PB UE, lepszy wynik w pozyskiwaniu środków - w porównaniu w poprzedniej edycji programu ramowego - wynika ze zmian systemowych.
- Zmieniły się przepisy w zakresie ewaluacji polskich jednostek naukowych. Udział w projektach międzynarodowych i zdobywanie dużych budżetów po prostu zaczęły się opłacać. Wprowadzono mechanizm łączący unijne programy ramowe z programami krajowymi (tzw. Seal of Exellence). To zapewniło wsparcie dla MŚP i aktywizację polskiego przemysłu. Program Horyzont 2020 zapewnił atrakcyjne poziomy finansowania działań podejmowanych przez firmy. Chodzi o pokrycie 100 proc. kosztów kwalifikowanych w przypadku badań na podstawowych poziomach gotowości technologicznej – wylicza ekspertka. Dodaje, że firmom z sektora MŚP umożliwiono samodzielne aplikowanie o budżet z programu ramowego, co wcześniej nie było możliwe.
W ocenie KPK PB UE jednym z największych sukcesów finansowych w programie Horyzont 2020 jest wynik drugiego konkursu Teaming for Excellence. Jego celem jest tworzenie międzynarodowych centrów badawczo-innowacyjnych w konsorcjach krajów o niższych wskaźnikach w zakresie doskonałości naukowej (m.in. Europa Środkowo-Wschodnia i Portugalia) z wiodącymi instytucjami badawczymi w Europie. Trzy ośrodki naukowe – Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych Sieć Badawcza Łukasiewicz i Narodowe Centrum Badań Jądrowych – stworzyły międzynarodowe konsorcja i koncepcję centrów badawczych. Wszystkie trzy wnioski uzyskały pozytywne oceny i w sumie niemal jedną czwartą całego budżetu konkursowego, bo 45 ze 195 mln euro.
Z analizy wynika, że Polska nadal aspiruje do "innowacyjnej ligi mistrzów", bo projekty, na które nasz kraj otrzymał pieniądze z programu Horyzont 2020, to w większości współpraca w ramach konsorcjów inicjowanych i koordynowanych przez inne kraje. "I choć sytuacja się poprawia, bo koordynujemy o jedną trzecią więcej projektów niż w poprzedniej edycji programu, to i tak przed Polską długa droga" - wskazano.
Krasiński podkreśla, że wyzwaniem jest za mała aktywność uczelni i pracowników naukowych. "Pomimo wyraźnego skoku, wciąż obserwujemy stosunkowo mały udział w wyścigu o dotacje na rozwój badań naukowych i innowacji ze strony krajowych uczelni. Dla przykładu sam Oxford University uzyskał 460 mln euro dofinansowania, podczas, gdy wszystkie polskie uczelnie zdobyły poniżej 200 mln euro" – komentuje Krasiński.
- Dotychczas polski naukowiec zarabiał więcej, gdy realizował projekty z grantów krajowych, niż Horyzontu 2020. To powodowało, że naukowcom nie opłacało się walczyć o pieniądze z Komisji Europejskiej. Z drugiej strony, kraje bardziej rozwinięte miały tendencje do realizowania projektów w swoim gronie, co ograniczało udział m.in. Polski w międzynarodowych konsorcjach. Ale te bariery już nie będą nas ograniczać. Dzięki działaniom Polski i innych krajów, Komisja Europejska zmieniła reguły wynagrodzeń i wprowadziła dodatkowe kryterium selekcji projektów, bazujące na różnorodności geograficznej. W nowej perspektywie finansowej stare kraje Unii będą motywowane do współpracy z takimi krajami jak Polska – z satysfakcją zaznacza Zygmunt Krasiński.
KPK PB UE przypomina, że w ramach programu Horyzont 2020 jest do
podziału jeszcze 1 mld euro w ramach konkursu Europejski Zielony Ład.
Dofinansowanie otrzymają najlepsze pomysły na innowacje technologiczne i
społeczne, które dotyczą klimatu, transportu, energii, budownictwa,
rolnictwa, różnorodności biologicznej. Termin składania wniosków mija 26
stycznia 2021 r.
Thales inauguruje nowe centrum testowe dla fregat typu F126
Konferencja poświęcona morskiej flocie handlowej pod narodową banderą w murach Wydziału Nawigacyjnego UMG
20-lecie Polski w UE. Zwiedzanie latarń morskich 1 maja za złotówkę
Jak przetrwać i ratować na morzu? Ćwiczenia i badania na Bałtyku z udziałem studentów i pracowników uczelni morskich
Historia kołem się toczy. XVII-wieczny festyn pod Gdańskim Żurawiem
VI Forum Bezpieczeństwa Przemysłu Morskiego. Jakie szanse i zagrożenia wiążą się z rozwojem sztucznej inteligencji?