Drugiego dnia konferencji Baltic Nuclear Energy Forum odbyła się debata poświęcona procesowi uzyskiwania kluczowych decyzji administracyjnych dotyczących budowania elektrowni jądrowych.

Całość rozpoczął wykład wprowadzający przeprowadzony przez Marcina Dąbrowskiego (Państwowa Agencja Atomistyki), który zaprezentował elementy, o jakie musi zadbać wnioskodawca ubiegając się o rozpoczęcie budowy projektu jądrowego.

– Najważniejsza sprawa to odpowiedzialność za bezpieczeństwo jądrowe. Wszystkie obiekty jądrowe są szczególnie niebezpieczne. Wpływają nie tylko na środowisko ale też na całe otoczenie. Wnioskodawca, inwestor który będzie budował w Polsce elektrownię jądrową, jest odpowiedzialny za to, żeby zademonstrować w procesie licencjonowania, że ten obiekt jądrowy będzie bezpieczny, że bezpieczna będzie budowa, ale też kolejne momenty czyli: rozruch elektrowni jądrowej, eksploatacja przez następne 60 lat, a także że możliwa będzie bezpieczna likwidacja tej elektrowni po zakończeniu eksploatacji. Tutaj wchodzi rola organów zatwierdzających, wydających decyzje i wchodzących w ten proces licencjonowania, w tym Państwowa Agencja Atomistyki wskazana jako dozór jądrowy. My właśnie odpowiadamy za niezależną weryfikację spełnienia przez wnioskodawcę wszystkich wymagań bezpieczeństwa – mówi Marcin Dąbrowski.

Następnie po wprowadzeniu do tematu na scenie pojawili się: mec. Przemysław Gorzkowski (Nuclear PL), Paweł Smoliński (Urząd Dozoru Technicznego), Piotr Otawski (Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska) oraz Tomasz Nowacki (Uniwersytet Pomorski w Słupsku).

Przed rozpoczęciem debaty Przemysław Gorzkowski skomentował sytuację związaną z budową polskiej elektrowni jądrowej i wspomniał o wydanych decyzjach.

– Mamy obecnie renesans projektów jądrowych w Polsce. Zostało wydanych dziewięć decyzji zasadniczych. Kolejne są w procedowaniu. Mamy decyzje lokalizacyjną i wydaną pierwszą decyzję środowiskową – zauważył. 

Piotr Otawski odniósł się do tej wypowiedzi i określił sytuację z własnej perspektywy:

– Ja bym był troszkę ostrożny z tym renesansem. Żeby ten renesans nie został nam tylko na dobrą sprawę w słowach. Faktycznie w ostatnim roku sporo się wydarzyło, ale te 9 decyzji zasadniczych to są jak na razie bardzo wstępne decyzje, z nich jeszcze aż tak wiele nie wynika. Jak patrzę na to, jak do tego momentu ten proces trwał to muszę przyznać, że jest on dalece nieefektywny – zaznaczył.

W późniejszej części wypowiedzi Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska odniósł się do zmian legislacyjnych związanych z budową elektrowni.

– Często upatrujemy pewne możliwości rozwiązań w zmianach legislacyjnych. W praktyce to nie te rozwiązania legislacyjne są istotne z punktu widzenia trwałości, długości, trwania procedur, ale tak naprawdę przygotowanie projektu i zdolność podmiotów do wykonywania tych zadań. Jeśli chodzi o polską elektrownię to decyzja środowiskowa została wydana, ale mamy jeszcze wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy i, co najważniejsze, jeszcze przed nami ponowna ocena oddziaływania środowiska w toku pozwolenia na budowę dla obiektów energetyki jądrowej. Często zmieniamy prawo nie zdając sobie sprawy z konsekwencji, jakie za tym idą. W 2023 roku została usunięta obligatoryjna ponowna ocena dla obiektów energetyki jądrowej. To jest trochę próba czarowania. Zupełnie nie wyobrażam sobie możliwości wydania decyzji o pozwoleniu na budowę dla obiektu energetyki jądrowej bez ponownej oceny oddziaływania środowiska. Więc nie jest dobrze, jak budujemy wyobrażenie, że same zmiany legislacyjne pozwolą nam coś przyspieszyć – mówił.

Marcin Dąbrowski dodał, jak Państwowa Agencja Atomistyki przygotowuje się do pierwszego wniosku o zezwolenie na budowę.

– Zgodnie z polskim programem energetyki jądrowej stosujemy różne formy przygotowawcze: przeprowadzamy nabory, zwiększamy zatrudnienie, prowadzimy szkolenia i współpracujemy z innymi dozorami jądrowymi, które już przeszły przez te procesy licencjonowania. Mamy współpracę z Amerykanami, wysyłamy tam naszych pracowników, przygotowując tym samym naszych inspektorów. W zeszłym tygodniu rozpoczęliśmy kolejne staże dla osób zarządzających u nas oceną licencjonowania – wspomniał.

W dalszej części debaty głos zabrał Paweł Smoliński, który przedstawił, jak cały proces związany z przygotowaniami do powstawania pierwszej polskiej elektrowni jądrowej wygląda z perspektywy Urzędu Dozoru Technicznego.

– Z naszego punktu widzenia dwa, może trzy ostatnie lata to jest jednak duży przełom, ten przełom jest głównie związany z tym, że jako Polska wybraliśmy przynajmniej tego pierwszego dostawcę technologii i wiemy już z kim rozmawiać na takie już bardzo konkretne, szczegółowe tematy techniczne. Naszą pracą nie jest patrzenie na elektrownię jądrową jako całość, a patrzenie na jej poszczególne elementy budowy. Dlatego tak ważny był dla nas ten moment wyboru technologii jaka będzie wykorzystywana w polskiej elektrowni – powiedział.

W debacie został poruszony również temat współpracy międzynarodowej i działania z dozorami innych krajów. Odniósł się do tego Tomasz Nowicki:

– Tutaj jest kilka aspektów. Dzisiaj przy praktycznie każdym projekcie jądrowym dochodzi do współpracy, następuje transfer wiedzy z innymi dozorami. Wymiana wiedzy zarówno ze strony inżynierskiej, że ten reaktor ktoś musi zbudować, ale też, tutaj użyje skrótu myślowego, wiedzy nadzorczej, czyli transfer wiedzy od jednego regulatora do drugiego regulatora – podkreślił.

Konferencja Baltic Nuclear Energy Forum to platforma wymiany wiedzy i doświadczeń o innowacyjnych rozwiązaniach w energetyce jądrowej. Konferencja służy tworzeniu nowych perspektyw oraz rozwijaniu partnerstw, szczególnie w obszarze regionu Morza Bałtyckiego. Wydarzenie odbyło się w dniach 18 – 22 marca w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku.