Energa zaangażowana w przywrócenie równowagi ekologicznej wokół Kanału Jamneńskiego

Należąca do Grupy Energa spółka Energa Invest przekazała Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie wstępną koncepcję przebudowy wrót sztormowych na Kanale Jamneńskim. Zaproponowane działania mają zapobiegać dalszej degradacji środowiska poprzez zatrzymanie ucieczki wody z jeziora Jamno do morza za pomocą zaprojektowanych zasuw.

Energa Invest wygrała przetarg na wykonanie wielowariantowej koncepcji przebudowy węzła wodnego na Kanale Jamneńskim (woj. zachodniopomorskie). W trybie ekspresowym wykonano koncepcję wstępną z propozycjami działań naprawczych. Specjaliści Energi Invest zaproponowali przebudowę wrót sztormowych na kanale z podziałem na dwie strefy. Takie rozwiązanie techniczne umożliwi regulację poziomu wody w jeziorze i wymianę wód z morza do jeziora oraz umożliwi swobodną migrację ryb.

Powstrzymać katastrofę ekologiczną

Inwestycję na Kanale Jamneńskim w gminie Mielno (woj. zachodniopomorskie) w 2013 r. zrealizował likwidowany Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie. W styczniu 2018 r. PGW Wody Polskie przejęło nadzór nad urządzeniami i wodami w Polsce i zajęło się sprawą jeziora Jamno. Jezioro, przez budowę niesterownych wrót sztormowych na Kanale Jamneńskim, od 6 lat ulega degradacji na skutek uniemożliwienia wymiany wody pomiędzy jeziorem a morzem. Konieczne jest podjęcie działań w celu uniknięcia katastrofy ekologicznej w tym rejonie.

Ekspresowy wariant naprawczy

Energa Invest, w której pracują specjaliści mający doświadczenie w projektowaniu rozwiązań hydrotechnicznych, włączyła się w naprawę tej krytycznej sytuacji. Spółka podjęła się zadania opracowania „Wielowariantowej koncepcji przebudowy węzłą wodnego na Kanale Jamneńskim", zleconego przez PGW Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie.

Zgodnie z zapisami umowy, w ciągu 30 dni od jej zawarcia, tj. do dn. 12.07.2019 r., Energa Invest przekazała koncepcję wstępną zawierającą wariant naprawczy, który ma na celu doraźne rozwiązanie głównych problemów związanych z obecnym funkcjonowaniem wrót sztormowych. W koncepcji wstępnej skupiono się na rozwiązaniu następujących problemów: braku skutecznej i w pełni kontrolowanej regulacji stanów wody w jeziorze Jamno przy stanach ekstremalnych, braku sterowalności wrotami sztormowymi, braku wymiany wody pomiędzy morzem i jeziorem oraz braku możliwości migracji organizmów dwuśrodowiskowych między jeziorem a morzem.

– W opracowaniu koncepcji wstępnej skupiliśmy się nad zastosowaniem rozwiązania umożliwiającego sterowanie wrót sztormowych. Rozwiązanie to powinno pozwolić w stosunkowo krótkim czasie i względnie niskim nakładem kosztów osiągnąć najważniejsze cele bez potęgowania zjawisk niekorzystnych – mówi dr inż. Jan Haftka, dyrektor Biura Projektów Hydrotechnicznych i OZE spółki Energa Invest. – Zaproponowaliśmy podzielenie czteroprzęsłowej konstrukcji na dwie części. W części zachodniej przewidziano wykonanie komorowej przepławki dla ryb, która będzie umożliwiała migrację ryb w obu kierunkach, niezależnie od stanu wody w jeziorze i w morzu. Natomiast w drugiej, wschodniej sekcji, zaproponowano wstawienie zasuw płaskich dwudzielnych, które umożliwią sterowanie poziomami wody w jeziorze. Zasuwy te będą w pełni sterowalne i będą miały możliwość podnoszenia obu części w górę, co umożliwi przepływ wody pod otwartą zasuwą przy dnie kanału zarówno w kierunku morza jak i jeziora, a nie ponad szandorami – jak odbywa się to obecnie.

Zaproponowane rozwiązanie pozwala na utrzymanie ustalonego poziomu wód w przedziale od poziomu MinPP = +0,14 m n.p.m. do poziomu maksymalnego MaxPP = +0,32 m n.p.m. oraz zapewnia przepływ nienaruszalny w kanale wynoszący Q = 2,3 m3/s, za wyjątkiem stanów sztormowych oraz stanów suszy hydrologicznej. Projektowana wysokość szandorów w części przepławkowej i wysokość zasuw w części przelewowej przyjęta została na rzędnej równej górnej krawędzi skrzydeł wrót sztormowych, co w pełni zabezpiecza okolice Koszalina i Mielna przed zagrożeniem powodziowym od strony morza.

Jako działania uzupełniające do przebudowy wrót sztormowych Energa Invest zaproponowała wykonanie monitoringu wizyjnego rejonu wrót sztormowych oraz monitoringu stanu fizykochemicznego wód jeziora w obszarze dwóch eksploatowanych oczyszczalni ścieków. Oba te działania są wskazane już na tym etapie inwestycji, gdyż będą w kolejnych latach przekazywać informacje o sytuacji na węźle wodnym, stanowiące podstawę do bieżących działań i obsługi.

Koncepcja wielowariantowa

Koncepcja wielowariantowa została podzielona na dwa podstawowe opracowania: koncepcję wstępną - zawierającą wariant naprawczy oraz koncepcję właściwą – zawierającą minimum 3 warianty rozwiązań. Po przedstawieniu koncepcji wstępnej specjaliści Energa Invest przystąpili do opracowywania koncepcji właściwej, która będzie zawierać różne warianty przebudowy węzła wodnego na Kanale Jamneńskim wraz z analizą wielokryterialną. Mają być w niej przedstawione kompleksowe rozwiązania problemów z dotychczasowym sposobem funkcjonowania węzła wodnego na kanale, w tym brakiem możliwości przepływania jednostek turystycznych pomiędzy jeziorem Jamno a Morzem Bałtyckim.

Gotowe propozycje do konsultacji

Koncepcja właściwa, zawierająca warianty przebudowy węzła wodnego, ma być wykonana do 15 listopada br. Następnie, po odbiorze dokumentacji przez PGW Wody Polskie, zaproponowane rozwiązania techniczne zostaną poddane szerokim konsultacjom społecznym. Na podstawie wybranego i zaopiniowanego wariantu Inwestor zleci opracowanie dokumentacji projektowej, która będzie podstawą do realizacji inwestycji.