To miała być zwyczajna ekspedycja. Jednak to, co naukowcy znaleźli u wybrzeży Kostaryki, przeszło ich najśmielsze oczekiwania. – Jesteśmy zszokowani, jak mogły przetrwać w tym miejscu – przyznali zgodnie.

Mowa o gigantycznej grupie ośmiornic i ich jaj. Naukowcy znaleźli je w takim miejscu, w którym nie powinny mieć żadnych szans na przetrwanie. – Nie powinny tam być, nie na takiej głębokości – powiedziała Janet Voight, zoolog z Field Museum w Chicago, kiedy po raz pierwszy zobaczyła zdjęcia głowonogów.

Odkrycia dokonano podczas dwóch wypraw badawczych. Geochemicy badali podwodny skalisty łańcuch zastygłej lawy, zwany Dorado. Chcieli pobrać próbki ciepłych płynów wydobywających się z pęknięć w zastygłej lawie. Bardzo się zdziwili, kiedy wokół nich odkryli dziesiątki ośmiornic.

Zdaniem naukowców, głowonogi, które spotkali, to nieznany gatunek z rodzaju Muusoctopus. Są różowe, mają ogromne oczy i wielkość talerzy obiadowych. Badacze naliczyli sto osobników, które zajmowały każdy dostępny w okolicy kamień.

Jak podkreślają naukowcy, osobniki rodzaju Muusoctopus są z natury samotnikami, dlatego tak duże skupisko tych zwierząt, tym bardziej zadziwia. Dodatkowo, prawie wszystkie ośmiornice były matkami i strzegły jaj.  – Te zaskakujące obserwacje pokazują nam, w jaki sposób zwierzęta rozmnażają się na dużych głębokościach. Takie nieoczekiwane odkrycia mogą radykalnie zmienić nasze postrzeganie oceanów – mówi  Barbara Ransom, dyrektor programowy Narodowej Fundacji Nauk Oceanicznych, która finansuje badania.

Ośmiornice żyją zazwyczaj w zimnych wodach. Narażenie na wyższe temperatury, przyspiesza ich metabolizm i zwiększa zapotrzebowanie na tlen. W ciepłej wodzie jest go za mało. – Głębinowym ośmiornicom nie opłaca się składać jaj w ciepłej wodzie. To samobójstwo – podkreślają naukowcy.

Dokładniejsze badania wykazały, że zwierzęta były narażone na stres. Podobnie, jaki ich 186 przyczepionych do skał jaj – w żadnym z nich nie zauważono rozwijającego się zarodka.

Mimo że Dorado nie jest dla ośmiornic odpowiednim miejscem do składania jaj, naukowcy podejrzewają, że osobników tego gatunku jest tam więcej. Żyją w szczelinach w skałach, gdzie woda jest chłodna i bogata w tlen. Musi być ich tam tak dużo, że gwałtownie rosnąca populacja zmusza niektóre osobniki do osiedlania się poza nimi, w niebezpiecznych, ciepłych obszarach.

Jak podkreśla Voight, na dowód tego, że głowonogów jest więcej, naukowcy zaobserwowali ramiona ośmiornicy wyłaniające się z pęknięć w skale.

– W projekcie wzięli udział naukowcy z różnych środowisk badawczych, którzy wspólnie zbadają teraz to fascynujące odkrycie – mówi Anne Hartwell, oceanograf zrzeszona w University of Akron i University of Alaska Fairbanks (UAF).

Geoff Wheat, geochemik z UAF, zaznaczył, że głównym celem wyprawy było zbadanie systemu hydrotermalnego Dorado. – Tymczasem odkryliśmy fascynujące skupisko ośmiornic. Wynikami badań podzieliliśmy się z biologami, tak aby dokładnie mogli zanalizować tę populację – mówi.

Voight dodała, że, według jej wiedzy, nie było doniesień o ośmiornicach na tej lub porównywalnych głębokościach pomiędzy Południową Kalifornią a Peru. – Nigdy nie spodziewałbym się tak gęstego skupiska tych zwierząt w głębokim oceanie – powiedziała.

Zdaniem naukowców, więcej wiemy o powierzchni Księżyca niż o dnie oceanów. To dotychczas niezbadany krajobraz.