Podwodna archeologia w praktyce. W Pucku są odkrywane artefakty przeszłości

Po trzyletniej przerwie, w sezonie 2025, zespół Działu Badań Podwodnych Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku wznowił prace archeologiczne na terenie średniowiecznego portu w Pucku. Od momentu jego odkrycia w latach 80. XX wieku, dno portu oraz zachowane drewniane konstrukcje, rozciągające się na obszarze około 16 hektarów, coraz intensywniej porastają glony nitkowate. Zjawisko to poważnie utrudnia działania badawcze, zmuszając archeologów do żmudnego i czasochłonnego oczyszczania obiektów przed ich dokumentacją.

Podczas tegorocznych prac, prowadzonych przez zespół w składzie: dr Krzysztof Kurzyk, Janusz Różycki, Paweł Litwinienko i Zbigniew Jarocki, przeprowadzono sondaże i poszukiwania na wybranych, szczególnie obiecujących obszarach. Skoncentrowano się m.in. na miejscach związanych z wcześniejszymi znaleziskami z okresu wpływów rzymskich oraz wczesnego średniowiecza. Wykorzystano także detektory metali, co pozwoliło zwiększyć efektywność poszukiwań.

– Z każdym sezonem wyraźniej widać, jak dynamiczne zmiany biologiczne wpływają na stan zachowania podwodnych zabytków. To motywuje nas do intensyfikacji działań dokumentacyjnych i zabezpieczających, zanim bezpowrotnie utracimy cenne świadectwa przeszłości – podkreślił dr Krzysztof Kurzyk, kierownik Działu Badań Podwodnych NMM.

Obecnie trwa analiza pozyskanych artefaktów. Wyniki prac dostarczą kolejnych danych do rekonstrukcji portu oraz określenia jego znaczenia w sieci handlowej i militarnej regionu w średniowieczu. W rejonie, w którym wcześniej odkryto unikatowy wrak łodzi bojowej (P2), udało się oczyścić, za pomocą eżektora, fragment drewnianej konstrukcji hakowej. Dzięki temu możliwe było wykonanie podwodnej dokumentacji fotogrametrycznej, która posłuży do stworzenia szczegółowego modelu 3D. Pobrano również próby drewna z wybranych elementów konstrukcji, w celu przeprowadzenia analiz dendrochronologicznych.

W wyniku tegorocznych prac do zbiorów Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku trafiły nowe zabytki. Wśród nich znalazły się m.in.: dranica z jezdni pomostu lub nabrzeża, drewniane haki konstrukcyjne, fragment wiosła oraz ceramika z okresu wczesnego średniowiecza.