Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) przyjął dziś oficjalną rekomendację dla wdrożenia w UE kompleksowej strategii wodnej zwanej Niebieskim Ładem/EU Blue Deal. Wezwał też wszystkie instytucje europejskie do uznania kwestii wodnych za priorytet w nowej kadencji 2024 - 2029.

Deklarację o konieczności realizacji nowej strategii wodnej dla Europy EKES ogłosił podczas dwudniowej sesji oraz towarzyszącej jej specjalnej konferencji „Call for an EU Blue Deal”. Zaprezentowano na niej wyniki prac rozpoczętych na początku 2023 roku – tzw. opinię parasolową czyli zbiorczą rekomendację kompleksowych zmian w europejskiej gospodarce wodnej. Zawiera 32 zalecenia obejmujące szeroki obszar zagadnień: od walki z ubóstwem wodnym i ochrony jej zasobów, poprzez zużycie wody przez gospodarstwa domowe, rolnictwo i przemysł, propozycje w zakresie finansowanie inwestycji wodnych, rozwój infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, do edukacji i technologii wodnooszczędnych.

EKES zarekomendował m.in. ustanowienie Funduszu na rzecz Niebieskiej Transformacji, specjalnego programu operacyjnego dotyczącego gospodarki wodnej i zintegrowanych inwestycji terytorialnych; nadanie przez państwa członkowskie priorytetu inwestycjom w gospodarkę wodną, wspieranie innowacyjnych technologii zwiększających wykorzystanie wody szarej, oczyszczonych ścieków oraz niewielkich oczyszczalni. Oprócz tego przyjęcie spójnego unijnego mechanizmu regulującego gromadzenie zapasów wody w okresach deszczowych, objęcie rozszerzoną odpowiedzialnością producenta kwestii gospodarowania ściekami, analizy i zebrania w jednym miejscu danych na temat podziemnych systemów kanalizacyjnych w całej UE i renowację sieci na obszarach o skromnych zasobach, zwłaszcza na terenach wiejskich.

Jak podkreślali eksperci komitetu niedobór wody jest poważnym problemem nie tylko na świecie, ale również w UE. Doświadczyło go już 60% europejskich miast i przewiduje się, że w kolejnych dekadach jeszcze wzrośnie. W zeszłym roku Stary Kontynent dotknęły najpoważniejsze susze od 500 lat, a coraz częstszym zjawiskiem są powodzie i pożary. Europejczycy mają też zastrzeżenia do jakości i ilości wody - prawie dwie trzecie mieszkańców UE jest zdania, że stanowią w ich krajach problem.

- Woda jest wyzwaniem globalnym, ale dotyczy także Europy, która jest już dotknięta kryzysem wodnym. Jego skutki odczuwają nie tylko kraje śródziemnomorskie. W różnych regionach mamy niedobory wody i coraz dłuższe susze. Z tymi problemami nie poradzą sobie w pojedynkę poszczególne państwa i musimy skoordynować działania w skali europejskiej – podkreślił Przewodniczący EKES Oliver Röpke. – Obecne ramy UE w kwestii wodnej nie są przystają do obecnych wyzwań. Musimy uczyć się na błędach i sprawy wodne muszą zostać włączone do agendy unijnej jako osobna dedykowana polityka UE z własnym komisarzem. Trzeba zadbać, żeby Zielony Ład współgrał z Niebieskim Ładem.

Przyjęcie opinii i apelu o wdrożenie UE Blue Deal zgromadziło najważniejszych ekspertów związanych z wodą reprezentujących EKES, KE, ONZ oraz europejskie i międzynarodowe organizacje. Byli wśród nich m.in. Pietro de Lotto – przewodniczący Komisji ds. Przekształceń w Przemyśle EKES, Virginijus Sinkevičius - komisarz UE ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa, Pernille Weiss – szefowa Water Group w Parlamencie Europejskim, Mariana Mazzucato – współprzewodnicząca Światowej Komisji ds. Gospodarki Wodnej przy OECD, Pedro Arrojo-Agudo, specjalny sprawozdawca ONZ ds. prawa do wody i urządzeń sanitarnych oraz Bernard Van Nuffel – prezydent Aqua Publica Europea.

Według szacunków, wartość przedsięwzięć objętych EU Blue Deal wynosi ponad 390 mld euro. Mają objąć inwestycje w retencję, rozwój i modernizację sieci wodno-kanalizacyjnych, upowszechnianie technologii obiegu zamkniętego i wykorzystanie wody szarej, efektywne zarządzanie wodą przez energetykę, rolnictwo i przemysł.

Zadowolenia i nadziei związanych z ogłoszeniem wezwania do wdrożenia EU Blue Deal nie ukrywał Marek Kowalski - Przewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich, będący także inicjatorem powstania w ramach FPP Komitetu ds. Wody.

- Kryzys wodny w Europie jest faktem i cieszę się, że dostrzegł go EKES wychodząc z inicjatywą Niebieskiego Ładu. Mam nadzieję, że spotka się ona z odpowiednim odzewem europejskich instytucji. Potrzeby są ogromne, bo woda to zasób, którego nie da się zastąpić. Jest wszechobecna w gospodarce, a jej niedobory oznaczają poważne problemy dla firm i mieszkańców. W przypadku Polski Blue Deal jest ogromną szansą. Oznacza dodatkowe fundusze, a oprócz tego możemy stać się „hubem” wodnym i rozwinąć nowe rozwiązania technologiczne np.  w  zakresie pomiaru oszczędności wody. To przestrzeń dla polskiej nauki i biznesu, która pozwoli nam dołączyć do europejskich liderów w zakresie gospodarki wodnej - stwierdził.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) jest organem doradczym UE, reprezentującym organizacje pracowników, pracodawców i innych grup (np. rolników i konsumentów). Wydaje opinie mające charakter wytycznych do późniejszych aktów prawnych, które trafiają do Komisji Europejskiej, Rady UE i Parlamentu Europejskiego. Jego członkowie są nominowani przez rządy poszczególnych krajów członkowskich na 5-letnią kadencję.

Link do dzisiejszej deklaracji EESC w sprawie EU Blue Deal:

https://www.eesc.europa.eu/sites/default/files/files/declaration_for_an_eu_blue_deal_en.pdf