Ponad 20 muzeów nadwiślańskich stworzyło projekt Muzea Szlaku Wisły

Wystawy, zajęcia edukacyjne i publikacje składają się na projekt „Muzea Szlaku Wisły”. W inicjatywę, którą zainaugurowano w poniedziałek w Centrum Konserwacji Wraków Statków w Tczewie, oddziale Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku, zaangażowało się ponad 20 nadwiślańskich placówek muzealnych.

„'Muzea Szlaku Wisły' to projekt realizowany w ramach ogólnopolskich obchodów roku rzeki Wisły w 2017 r. Doszliśmy do wniosku, że wśród setek różnych imprez turystycznych, kulturalnych, sportowych i edukacyjnych nie może zabraknąć muzeów, które w naturalny sposób przechowują pamięć o Wiśle” - powiedziała PAP koordynatorka przedsięwzięcia, Jadwiga Klim z Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.

Podczas poniedziałkowej konferencji w tczewskim CKWS, inaugurującej „Muzea Szlaku Wisły”, Robert Jankowski ze Społecznego Komitetu Obchodów Roku Rzeki Wisły powiedział, że projekt ten ma szansę zaistnieć nie tylko na jeden rok, ale na wiele następnych lat. „U genezy Roku Rzeki Wisły leżała nasza wspólna niezgoda na to, co się działo nad Wisłą, na ten marazm, bezsilność i brak aktywności. To szansa, żebyśmy spróbowali porozmawiać o Wiśle wspólnym językiem, a takim punktem odniesienia dla Polaków jest historia tej rzeki, bo z niej wszyscy wyrastamy” – dodał.

Do projektu „Muzea Szlaku Wisły” przystąpiły m.in. Muzeum Historyczne Miasta Gdańska – Twierdza Wisłoujście, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Wisły w Tczewie, Muzeum Ziemi Chełmińskiej w Chełmnie, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Etnograficzne w Toruniu, Muzeum Mazowieckie w Płocku, Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej w Wyszogrodzie, Zamek Królewski w Warszawie, Muzeum Historii Polski w Warszawie, Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym, Muzeum Okręgowe w Sandomierzu i Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.

Klim wyjaśniła, że w ramach inicjatywy „Muzea Szlaku Wisły” organizowane będą m.in. wystawy stałe i czasowe, zajęcia edukacyjne; planowane są także publikacje wydawnictw, projekty badawcze oraz wydarzenia plenerowe.

W Muzeum Wisły w Tczewie w piątek 24 lutego otwarta zostanie druga część wystawy stałej „Wisła w dziejach Polski”.

Jak wyjaśniła Klim, ekspozycja obejmie historię Wisły od I rozbioru Polski (1772) do czasów współczesnych. Pierwsza część tej wystawy, obejmująca najstarsze dzieje Wisły do I rozbioru Polski, jest dostępna do zwiedzania w tczewskiej placówce od lutego 2012 r.

„Ideą wystawy jest pokazanie Wisły, żeglugi wiślanej w ścisłym związku z dziejami naszego kraju. Chcemy podkreślić, że Wisła to nie jest abstrakcyjny byt – ta rzeka jest częścią naszej świadomości” – zaznaczyła Klim.

Na wystawie, oprócz multimediów, zgromadzonych zostanie ponad 100 eksponatów, w tym np. wózek do przewożenia kajaków z 1920 r. oraz zgarniacz ziemi wykorzystywany do przesuwania wałów wiślanych w okolicach Tczewa na początku XX wieku.

„Będzie też medal z konspiracyjnych regat na Wiśle z 1943 r. oraz elementy konstrukcyjne i wyposażenia statków wiślanych. Z ciekawostek, na wystawie można też będzie obejrzeć pieczęcie pocztowe ze statków – w latach 50., 60., a nawet 70. ubiegłego wieku na parowcach odbywały się bowiem regularnie wczasy na wodzie i z pokładu statku można było wysłać do rodziny i znajomych listy i kartki, stemplowane pieczęciami z wizerunkami statków” – dodała Klim.

Muzeum Etnograficzne w Toruniu w ramach „Muzea Szlaku Wisły” planuje m.in. wystawę czasową o pracy i religijności wodniaków wiślanych: „Dla żeglowania bezpiecznego. Święci patroni i sanktuaria wodniaków wiślanych” (czerwiec).

Muzeum Mazowieckie w Płocku chce zorganizować m.in. Jarmark Tumski (2-4 czerwca) oraz Święto Jana (m.in. puszczanie wianków Wisłą) w Skansenie Osadnictwa Nadwiślańskiego (24 czerwca).

W planach Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy jest m.in. wystawa czasowa: „Miasto – Ludzie – Rzeka. Bydgoska opowieść znad Brdy i Wisły” (czerwiec) oraz projekt naukowo-wystawienniczy pt. „Miasto – Ludzie – Rzeka. Bydgoska opowieść znad Brdy i Wisły”.

Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej w Wyszogrodzie przygotuje m.in. wystawę stałą poświęconą dziejom wyszogrodzkiego zamku wraz z promocją książki Tomasza Olszackiego „Dzieje Góry Zamkowej w Wyszogrodzie” (kwiecień).

Muzeum Okręgowe w Sandomierzu zamierza zorganizować wystawę malarstwa i fotografii „Wisła w krajobrazie Sandomierza” oraz prezentację stewy dziobowej - łodzi typu szkuta z przełomu XVI/XVII w. - wyłowionej z Wisły w Sandomierzu w 2006 r.

Uchwała Sejmu o ustanowieniu roku 2017 rokiem Wisły została przyjęta w czerwcu ub. roku.

Rok Rzeki Wisły ma uczcić 550. rocznicę pierwszego wolnego flisu na Wiśle. W wyniku bowiem postanowień kończącego polsko-krzyżacką wojnę II pokoju toruńskiego z 1466 r. Polska zyskała panowanie nad całym żeglownym biegiem Wisły; w 1467 r. mógł się zatem odbyć pierwszy, nieograniczony spław wiślany.

Jak zapisano w uchwale "Sejm RP oddaje hołd pokoleniom rodaków, którzy dzięki Wiśle i w oparciu o nią budowali tożsamość i potęgę państwa polskiego".

"Wisła - królowa polskich rzek, będąca symbolem polskości i patriotyzmu - to nasze naturalne oraz historyczno-kulturowe dziedzictwo. Ta wyjątkowa rzeka, przez stulecia tak różnorodnie kształtowania przez naturę i ludzi, wymaga obecnie zrównoważonego rozwoju. Jest dla nas wyzwaniem cywilizacyjnym - potrzebuje przemyślanej strategii oraz odważnych, dalekowzrocznych działań" – głosi uchwała Sejmu.(PAP)

Robert Pietrzak