IMO Polar Code: szkolenia z żeglugi w akwenach polarnych

Żegluga w warunkach polarnych wiąże się ze szczególnymi umiejętnościami związanymi między innymi z nawigacją, a także ze ściśle określonymi wymaganiami dotyczącymi wyposażenia technicznego jednostek. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom armatorów, którzy chcą by członkowie załóg byli przygotowani na tego typu warunki, Szkoła Morska w Gdyni organizuje kursy spełniające standardy IMO Polar Code.
 
– Pływałem na wodach zalodzonych między innymi w Zatoce Świętego Wawrzyńca u wschodnich wybrzeży Kanaday i wiem z jakimi zagrożeniami w praktyce spotyka się załoga statku w tak trudnych warunkach – mówi kapitan Zbigniew Byczyński, zastępca dyrektora Szkoły Morskiej w Gdyni. – Nikomu nie trzeba też tłumaczyć jak ważna jest dziś odpowiednia komunikacja w sytuacji zagrożenia w ramach wielonarodowej załogi, co także stanowi istotny element organizowanych przez nas szkoleń.

Wzmożona aktywność armatorów w zakresie przeszkalania załóg do żeglugi w akwenach polarnych (to jest powyżej szerokości geograficznych 60ºN i 60ºS) wynika z dwóch przyczyn. Po pierwsze; w maju tego roku Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) sprecyzowała postanowienia międzynarodowej konwencji o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania świadectw oraz pełnienia wacht (ang. STCW czyli Standards of Training, Certification and Watchkeeping). Nowe przepisy dotyczą między innymi kwalifikacji kapitanów i oficerów pływających na wodach polarnych, a odpowiednie certyfikaty będą wymagane już od początku 2017 roku. Druga z przyczyn związana jest ze zmianami klimatycznymi; część analityków przewiduje, że w związku z ociepleniem klimatu istnieje realna szansa ustanowienia w ciągu najbliższej dekady regularnych rejsów handlowych przez wody arktyczne przynajmniej w ciągu przynajmniej kilku miesięcy w roku. Przemawiają za tym czynniki ekonomiczne - na północy zdecydowanie skróciłoby to drogę z Japonii do Europy i z Europy na Zachodnie Wybrzeże Stanów Zjednoczonych, zaś na południu naszego globu zwiększyłoby możliwości handlowe krajów Ameryki Południowej, na przykład z Australią.

– Oczywiście statki pływały w warunkach lodowych już wcześniej, dziś Międzynarodowej Organizacji Morskiej chodzi jednak przede wszystkim o zapewnienie jak największego bezpieczeństwa załodze i przewożonym ładunkom – podkreśla Zbigniew Byczyński.

Szkolenia związane z żeglugą w warunkach polarnych proponowane przez Szkołę Morską w Gdyni obejmują zajęcia teoretyczne oraz praktyczne, które odbywają się na symulatorach okrętowych najnowszej generacji wyprodukowanych przez dobrze znaną w środowisku morskim firmę Kongsberg. Podczas czterech dni intensywnych zajęć kursanci nabywają między innymi umiejętność obserwacji i analizy pola lodowego, odczytywania raportów o zalodzeniu,  zaznajamiają się szczegółowo z kategoriami lodowymi okrętów, trenują planowanie przejścia, nawigację, poznają też problemy związane z cumowaniem w warunkach lodowych.

Istotną część zajęć stanowią także ćwiczenia na symulatorach odzwierciedlające współpracę z pilotującym statek lodołamaczem. Kursanci stanowią wówczas załogę obu tych jednostek, (pracującą na dwóch oddzielnych stanowiskach jednocześnie). W ten sposób weryfikują także umiejętność komunikacji między jednostkami.

– Współczesne symlatory przedstawiają warunki zbliżone do rzeczywistych nie tylko w zakresie ksztaltu konkretnych jednostek i urządzeń na mostku kapitańskim, ale także jeśli chodzi o kształtowanie i koncentrację lodu, a nawet  typowe formacje występujące na wodach arktycznych, takie jak góry lodowe czy growlery – mówi Zbigniew Byczyński. – Bardzo istotne pozostaje jednak osobiste przekazanie wiedzy i dopowiedzenie kilku ważnych zdań dotyczących problemów występujących w praktyce, takich jak na przykład kwestia zamarzania wód balastowych lub na przykład o zagrożeniach naruszenia konstrukcji statku – dodaje.

Istotna część zajęć poświęcona jest także bezpieczeństwu i prowadzeniu akcji ratowniczych przy niskiej temperaturze i w trudnych warunkach atmosferycznych.

Szkolenia z żeglugi po akwenach arktycznych prowadzone w Szkole Morskiej w Gdyni prowadzone są zarówno w zakresie podstawowym, jaki i Advanced Training (dla oficerów pokładowych i kapitanów ). Spełniające one aktualne standardy STCW.