W pierwszym kwartale br. spadło zadowolenie z uprawiania zawodu i warunków pracy marynarza informuje organizacja Mission to Seafarers. Z badań wynika, że poziom zadowolenia z pracy na morzu zmalał w ciągu pierwszych trzech miesięcy bieżącego roku. Najniżej oceniają swoją branżę marynarze pływający na drobnicowcach, najwyżej zamustrowani na zbiornikowce. Najbardziej zadowoleni z pracy na morzu są pracownicy cateringu, a najmniej stażyści. 

Organizacja skupia się głównie na wspieraniu marynarzy na statkach handlowych, pasażerskich i specjalistycznych, lecz nie są jej obce problemy pływających na statkach rybackich i turystycznych. Co kwartał wykonuje badania ankietowe, a jego wyniki zamieszcza w raportach Seafarers Happiness Index.

Najnowszy raport obejmuje informacje zebrane wśród pływających na statkach handlowych, pasażerskich i jednostkach specjalistycznych. Podsumowuje on opinie o warunkach pracy w pierwszym kwartale 2023 r.

– Szacuje się, że na całym świecie na 74 tys. jednostek pracuje łącznie około 1,89 mln marynarzy. Ci mężczyźni i kobiety wszystkich narodowości spędzają do dziewięciu miesięcy na morzu, z dala od rodzin, przyjaciół i bliskich – stwierdza w komunikacie Mission to Seafarers.

Działalność organizacji ma swoje korzenie jeszcze z czasów opisywanych przez Józefa Korzeniowskiego Conrada. Wtedy  dynamicznie rozwijał się handel morski wykorzystujący żaglowce, na których warunki życia, mówiąc oględnie, nie były zbyt luksusowe. Powiedzenie marynarz w noc się bawi, a w dzień w hamaku śpi – przyciągało na morze niewielu naiwnych. Praca na morzu zawsze była ciężka, ryzykowna i odpowiedzialna, co świetnie opisywał w swoich książkach Conrad.

Marynarz – zawód bez luksusu

Potem nadszedł wiek pary, a następnie statków motorowych. W każdej z epok, to towar był przedmiotem najwyższej uwagi. I tak jest do dzisiaj, skoro organizacja podkreśla, że wciąż istnieje potrzeba wsparcia  mężczyzn i kobiet pracujących na morzu.

– Mamy pod kontrolą ponad 200 portów w 50 krajach, które działają dzień i noc, 365 dni w roku – informuje Mission to Seafarers. Faktycznie wolontariusze organizacji docierają do wielu potrzebujących, nawet  poza głównymi portami. Niestety, wolontariusze również do wielu potrzebujących nie docierają.  Organizacja jest non profit, więc apeluje o pomoc w formie finansowej i wolontariatu. 

Badanie z br.  odzwierciedla nastroje marynarzy pływających na statkach po całym świecie i koncentruje się na badaniu całego spektrum kwestii socjalnych. Ogólny wynik jest niepokojący, bo  w I kwartale br. w porównaniu z czwartym kwartałem 2022 r. nastąpił spadek nastrojów załóg pływających z 7,69 do 7,1 na 10 punktów bazowych.  

Z wypowiedzi w czasie badań ankietowych wynika, że w środowisku marynarskim  rosną frustracje. W związku z tym przed organizacją  pojawiają się wyzwania wymagające wspólnych działań w całej branży w celu poprawy dobrostanu pracujących na statkach – podkreślają autorzy raportu Seafarers Happiness Index. 

Marynarz sfrustrowany

Raport obejmuje dziesięć kluczowych zagadnień, które dają wgląd w wyzwania i możliwości stojące przed marynarzami. Badanie w I kwartale 2023 r. zostało przeprowadzone przy wsparciu NorthStandard i Idwal i informuje, że po pandemii znowu mamy do czynienia z nawrotem rosnących frustracji wśród respondentów. Stało się to po okresie rosnącego zadowolenia spowodowanego zniesieniem ograniczeń związanych z wymianą załóg.

Odsetek marynarzy zadowolonych z warunków pracy na statkach w ostatnim kwartale 2022 r. był na całkiem przyzwoitym poziomie. Jednak od tego czasu nastroje się pogorszyły. Średni poziom zadowolenia z pracy i sytuacji życiowej  marynarzy w I kwartale 2023 r. wyniósł 7,1 i był niższy niż poziomy zadowolenia odnotowane w II, III i IV kwartale 2022 r. To wynik tego, że aż dziewięć na dziesięć badanych obszarów zostało przez pływających ocenione w 2023 r. gorzej niż w 2022 r. 

– Pomimo optymistycznych perspektyw poprawy dobrostanu marynarzy w 2023 r., najnowszy raport wskazuje, że oczekiwania te nie zostały jeszcze spełnione. Jak zawsze, wciąż jest wiele do zrobienia – podkreślają autorzy raportu .

W 2023 r. spadek nastrojów

Dane za I kwartał 2023 r. wykazują spadek zadowolenia marynarzy we wszystkich kwestiach, z wyjątkiem możliwości korzystania z łączności z rodzinami. Jednak pomimo wzrostu zadowolenia w tej kategorii, część marynarzy nadal zgłaszało, że mają trudności z komunikacją z rodzinami w czasie pobytu na statku. Brak komfortu wynikał z obawy o dostępność do Internetu i ograniczeń łączności.

Zwiększyły się problemy z zejściem na ląd. Zgłaszano utrudnienia w możliwościach korzystania z usług socjalnych na lądzie. Te zagadnienia  ponownie wysunęły się na pierwszy plan po pandemii i występują jako kluczowe obszary budzące niepokój załóg pływających. 

Marynarze zgłaszali również rosnącą frustrację z powodu polityki kadrowej. Operatorzy próbują zmusić marynarzy do zaokrętowania na dłuższe okresy niż jest to oczekiwane. Zgłaszano również wzrost  przypadków  opóźnień w procedurach zaokrętowania i obsługi administracyjnej. 

Innym problemem, który powoduje spadek komfortu pracy na morzu, to utrudnienia związane z wydłużaniem czasu pływania. Marynarze zgłaszali  utrudnienia w codziennym życiu na statku wywołane niewystarczającym zaopatrzeniem w żywność. 

Problemy sprawiają również biurokratyczne podejście do pracowników i niepotrzebnie mnożone formalności, nieskuteczne kierownictwo na statku oraz poczucie izolacji społecznej. To czynniki stresogenne najczęściej potarzane w kwestionariuszach, które pogarszają dyskomfort  życia na morzu.

Luki w administracji i opiece medycznej

Raport Mission to Seafarers zidentyfikował również kilka innych wyzwań stojących przed marynarzami. Stwierdzono rosnące niedostatki w zapewnianiu marynarzom opieki zdrowotnej. Stwierdzono istotną między wiodącymi operatorami i firmami crewingowymi a firmami, które oferują okrojone programy zdrowotne. Zidentyfikowano również firmy, które tego nie zapewniają. 

Zgłaszano problemy z dostępem do opieki dentystycznej. Problemem jest  ograniczony dostęp do wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego. Ale nie tylko. Wiele firm ogranicza wydatki na poradnictwo medyczne, konsultacje dotyczące zdrowia fizycznego. Marynarze zgłaszali w ankietach również obawy dotyczące stabilności wypłacania wynagrodzeń, rosnących kosztów utrzymania i mnożeniu    przeszkód w rozwoju kariery.

Te niedogodności i nieprawidłowości zgłaszane są w stosunku do operatorów i firm zarządzających załogami o słabszych markach i pozycjach na rynku. W wielu przypadkach  marynarze dostrzegają znaczenie pozytywnych interakcji na statkach, a także tworzenia atmosfery zapewniającej dobre samopoczucie i uzyskiwanie satysfakcji z pracy na morzu. 

Czas wolny niezagospodarowany

Wielu respondentów zgłaszało, że na statkach są  niewystarczające warunki do  spędzania czasu wolnego między wachtami.  Na statkach nie ma często miejsc do spotkań nieformalnych. 

– Dlatego istnieje potrzeba udoskonalenia działań prospołecznych i tworzenie przestrzeni dla wspólnych spotkań, aby umożliwić członkom załogi możliwość uspołecznienia i rozwoju nieformalnych interakcji – podkreślają przedstawiciele Mission to Seafarers.

Zdaniem autorów raportu takie działanie nie tylko zwiększy ogólną aktywność, ale także przyczyni się do bezpieczniejszych i wydajniejszych działań załóg na statkach. Priorytetowe traktowanie interakcji i rozwój relacji w środowisku załogi statku ma kluczowe znaczenie dla wzajemnego szacunku, skutecznej komunikacji, koleżeństwa i pracy zespołowej na każdym statku.

– Zauważyliśmy, że zadowolenie marynarzy stale rosło przez cały rok 2022 i trend utrzymywał się do czwartego kwartału z wysokim wskaźnikiem zadowolenia na poziomie 7,69 na 10 – stwierdza w komentarzu do raportu Wielebny Andrew Wright, Sekretarz Generalny Mission to Seafarers i zauważa, że niestety, ta pozytywna tendencja dobiegła końca w pierwszym kwartale tego roku, ponieważ poziom zadowolenia spadł niemal na całym świecie. 

Jego zdaniem pokazuje to, jak ważne jest utrzymanie działań na rzecz kreowania dobrej atmosfery na statkach wśród marynarzy. Dlatego aktualny stan sytuacji społecznej, opieki medycznej i warunków socjalnych marynarzy nie może być uznany za zadowalający. 

– Spadek wskaźnika zadowolenia marynarzy w pierwszym kwartale 2023 roku jest niepokojącym sygnałem po stałym wzroście w zeszłym roku i z zainteresowaniem będziemy obserwować wyniki drugiego kwartału, aby zobaczyć, czy nie jest to początek trendu spadkowego – stwierdził Thom Herbert, Senior Marine Surveyor and Crew Welfare Advocate, Idwal, współorganizator badań podkreśla: Mam nadzieję, że nie!

Trudności z zejściem na ląd

Uważa on, że jest  to bardzo frustrujące, gdy słyszy się o problemach załóg i trudnościach z zejściem na ląd oraz opóźnionymi procedurami wypisywania się ze stanu załogi. 

Z badań ankietowych załóg wynika, że na niektórych statkach  mimo zakończenia pandemii w dalszym ciągu są trudności ze zgodą na zejście na ląd.  

– Szczególnie zainteresowały mnie wyzwania związane z posiłkami na statku, budżetem na wyżywienie oraz jakością żywności itp. – stwierdził Thom Herbert.  – Jako były marynarz wiem, jak ważne jest dobre odżywianie i dobre jedzenie, aby zachować zdrowie i motywację do pracy. Jego zdaniem dobre, wspólne posiłki mogą również w dużym stopniu przyczynić się do poprawy kultury i koleżeństwa na pokładzie. Zapewnienie odpowiedniej żywności dla ludzi to podstawa i powinniśmy robić to lepiej – dodał.

 – To niefortunne, że poziom zadowolenia spadł z 7,69 na 10 do 7,10 na 10 punktów w pierwszym kwartale 2023 r., po stopniowym wzroście odnotowanym w 2022 r. – wyraził swój niepokój kapitan Yves Vandenborn, Director of Loss Prevention w NorthStandard. 

Jego zdaniem utrzymujące się frustracje związane z zejściem na ląd i wyzwaniami związanymi z dłuższymi okresami kontraktów  miały negatywny wpływ na punktację, ponieważ tempo poprawy w tych obszarach w całej branży było powolne. 

– Wśród marynarzy rośnie również świadomość różnic w zakresie zapewniania łączności, dostępu do wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego i programów społecznych oferowanych załogom przez firmy z całej branży – podkreśla Vandenborn. 

– NorthStandard będzie nadal podnosić świadomość roli tych ważnych aspektów w życiu marynarzy, ich dobrego samopoczucia w pracy. NorthStandard będzie wspierać pozytywne zmiany, poprawiać zadowolenie z pracy, produktywność i rotację marynarzy – obiecuje Yves Vandenborn.

Armatorzy – czas na działanie

Podczas niedawnego Singapore Maritime Week 2023, przedstawiciele  Mission to Seafarers, NorthStandard, Idwal, Inmarsat i twórca Seafarers Happiness Index, Steven Jones, spotkali się przy okrągłym stole i dyskutowali na temat koniecznych działań w sprawie poprawienia warunków społecznych dobrostanu załogi, aby opracować program poprawy sytuacji społecznej załóg. 

Uczestnicy spotkania zaapelowali, by  armatorzy, menedżerowie i czarterujący statki wykorzystali dane i wnioski z raportu dotyczącego indeksu zadowolenia marynarzy oraz ustaleń firmy Idwal. Chodzi o to  aby podjąć działania, które mogą ukierunkują branżę na poprawę warunków bytowych załóg statków i ułatwią marynarzom wykonywanie zawodu i odpoczynek oraz kontakt z rodziną w czasie wolnym.  

Zespół podkreślił, że przyjął jako swoją misję przyspieszenie zmian w branży morskiej na rzecz priorytetowego traktowanie załóg. Podkreśla się, że dobra atmosfera na statku zapewnia również sukces komercyjny. Ostatecznym celem jest stworzenie skutecznych rozwiązań sprzyjających dobrej atmosferze na statku w czasie pracy i między wachtami.  

Przedstawiciele Mission to Seafarers stwierdzają, że mają nadzieję, że raport Seafarers Happiness Index zwróci uwagę na wyzwania stojące przed zatrudniającymi marynarzy, a firmy i interesariusze z branży będą wspólnie pracować nad znalezieniem rozwiązań poprawiających ich dobrostan i poziom szczęścia. 

W ten sposób możemy wspierać bardziej usatysfakcjonowaną i zmotywowaną siłę roboczą, prowadząc do zwiększonej produktywności i stabilizacji marynarzy – podkreślają inicjatorzy badania. Ostatecznym celem jest stworzenie bardziej zrównoważonego, sprawiedliwego i humanitarnego biznesu żeglugowego, który przyniesie korzyści wszystkim zaangażowanym, od właścicieli statków i menedżerów po marynarzy i ich rodziny. 

Raport dostępny jest na stronie Mission to Seafarers. 

Fot. Depositphotos