Norweski Blue Maritime to jeden z wyróżniających się klastrów w Europie we wdrażaniu innowacji w przemysłach morskich. Skupia kilkudziesięciu członków skoncentrowanych na wdrażaniu technologii cyfrowych i nowych rozwiązań w zakresie napędu statków, jednostek dla offshore oraz statków do obsługi farm wiatrowych i rybnych. Klaster tworzy kompletny ekosystem, na który składają się również stowarzyszenia biznesowe, podmioty publiczne, instytucje polityczne i społeczności innowacyjne.

Jest to krajowy kluczowy klaster morski upoważniony przez Królewskie Ministerstwo Handlu, Przemysłu i Rybołówstwa do wdrażania  innowacji w morskim łańcuchu dostaw. Co warto podkreślić, firmy działające w klastrze umieją działać zespołowo, w wyniku czego pozycjonują swoje rozwiązania w kompleksowych produktów. W efekcie  całkowite przychody firm klastra oszacowano na 58 mld NOK w 2023 r. Było to o 4 mld NOK więcej niż w 2022 r. Dodatkową wartością jest wysoki udział w eksporcie firm działających w klastrze Blue Maritime, który ma siedzibę w Ålesund. 

Przed rokiem klaster wyznaczył sobie ambitne zadanie i uruchomił program New Blue Deal. W efekcie jego realizacji Blue Maritime ma ambicję stać się pierwszym na świecie bezemisyjnym klastrem morskim. Od wielu lat z klastrem norweskim współpracuje Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny, który wraz z członkami klastra realizuje projekt budowy hubu produkcji statków zeroemisyjnych. W tym zadaniu aktywnie uczestniczy CRIST, StoGda oraz firmy działające w ramach Grupy Technologicznej ASE.
Rozmowę na temat aktywności Blue Maritime Cluster z jego dyrektorem przeprowadził Marek Grzybowski, Bałtycki Klub Dziennikarzy Morskich BSSC.

Marek Grzybowski: Proszę opisać dziedziny, w których Klaster działa? W jakim regionie Norwegii koncentrują się firmy działające w klastrze?

Daniel Garden, CEO, Blue Maritime Cluster: Klaster Blue Maritime jest to krajowy klaster morski upoważniony przez Królewskie Ministerstwo Handlu, Przemysłu i Rybołówstwa do przyspieszenia wdrażania  innowacji w morskim łańcuchu dostaw. Prowadzimy i wspieramy projekty badawczo-rozwojowe, badania wstępne, projekty kompetencyjne i działania analityczne, aby zapewnić uczestnikom biznesu morskiego informacje o rynku i wiedzę z zakresu handlu, technologii lub metodologii wdrażania innowacji. Geograficzna koncentracja tego przemysłu jest najwyższa w regionie między Trondheim a Bergen na zachodnim wybrzeżu.

Ze względu na swoją wyjątkową pozycję na światowym rynku i istotny wkład w tworzenie norweskiej wartości, klaster otrzymał w 2014 roku status Globalnego Centrum Ekspertyz. Jaką rolę odgrywa Niebieski Klaster Morski w zielonej transformacji?

Zacznę od ważnej strategii klastrowej, New Blue Deal, którą zainicjowaliśmy w czerwcu 2021 r. Stawiamy sobie za cel, zostanie pierwszym zeroemisyjnym klastrem morskim na świecie. Wiele inicjatyw na całym świecie poszukuje nowych, ekologicznych, alternatywnych paliw i energii, które będą napędzać statki jutra. Dla nas statki przyszłości muszą również zużywać znacznie mniej energii do wykonywania zadań. Chodzi o to, aby sprostać zmniejszonej koncentracji energii lub innym niedoborom towarzyszącym alternatywnym źródłom energii. Patrząc na oba te tematy jednocześnie, wierzymy, że szybciej osiągniemy cel. Przewidujemy, że łącząc tę pracę z wyjątkową pozycją i umiejętnościami naszego klastra w dziedzinie innowacji morskich, odniesiemy sukces.

Na jakich podstawach klaster buduje swoją przewagę konkurencyjną? Na jakich zadaniach związanych z rozwojem innowacyjności skupia się klaster? Jakie technologie, rozwiązania i biznesy przyszłości są opracowywane. Jakie projekty realizuje klaster?

Nasze projekty i rozwój kompetencji opieramy na idei pełnego łańcucha dostaw, nieustannie zmieniając ustalone metody i technologie. Jesteśmy w wielu przypadkach pierwsi we wprowadzaniu najnowszych rozwiązań. Dzięki temu możemy konkurować z większymi i/lub tańszymi regionami świata. Myślę, że cały europejski klaster odniósłby korzyści, gdyby skorzystał z naszych doświadczeń i przyjął taki sposób działania.

Ponieważ w klastrze reprezentowana jest cała morska społeczność firm, instytutów badawczych i uniwersytetów, kapitału podwyższonego ryzyka, organów publicznych i przedsiębiorców, jesteśmy również w stanie sprostać wyzwaniom, takim jak rozwiązania zeroemisyjne. Nasza strategia zerowej emisji zaczyna się od operacji na statkach i analizowania, w jaki sposób mogą one stać się bardziej wydajne. Jak mogą najmniej zanieczyszczać środowisko.

Analizujemy różne źródła energii. Muszą one być niskoemisyjne i zeroemisyjne. Analizujemy jak je produkować, magazynować i jak tworzyć dla nich infrastrukturę.  Ponadto przyglądamy się zużyciu energii w statkach. Pod uwagę bierzemy nie tylko  silniki i generatory, ale całkowite zużycie energii na statku. Szukamy rozwiązań i dróg, gdzie możemy zaoszczędzić energię.

Idziemy dalej -  do inteligentnego wykorzystania energii. Zastanawiamy się, jak opracować metody i technologie, które pozwolą nam wielokrotnie korzystać z energii. Może to być odzysk ciepła, regeneracja na wyciągarkach i nie tylko. W szerszej perspektywie nie uda nam się osiągnąć zeroemisyjności netto, dopóki nie przyjrzymy się również procesom budowy i złomowania statków. Szukamy odpowiedzi na pytanie: Jak możemy budować bezemisyjnie? Jakie nowe łańcuchy dostaw należy stworzyć? Muszę przyznać, że to bardzo ekscytująca praca.

W Klastrze działa Komitet Sterujący. Jaka jest jego misja, zadania, jaka jest jego rola w kreowaniu kierunków rozwoju, projektach i działaniach biznesowych? Jakie są najważniejsze kierunki rozwoju biznesu morskiego dla klastra morskiego działającego w regionie  Møre?

Komitet Sterujący to nasza Rada, która nadzoruje administrację klastra i postęp w realizacji celów strategicznych. Nasze kierunki rozwoju kształtujemy na podstawie naszej strategii, w której firmy same inicjują tematy, na których się skupiają. Nasza działalność jest uzależniona od firm angażujących się w projekty, poświęcających na ich realizację swój czas i pieniądze. Tak więc, aby osiągnąć wysoki poziom zaangażowania, potrzebujemy również, aby projekty były odpowiednie dla ich uczestników.

Poprzez nasze prace badawczo-rozwojowe i podnoszenie kompetencji jesteśmy zdeterminowani, aby opracować kompletny program nowych, ekologicznych budowli, program ekologicznych remontów i kompletny łańcuch wartości dla recyklingu – wszystko w oparciu o kierunki wyznaczone w ramach Nowego Błękitnego Ładu.

Komercyjnie rynek norweski jest dla nas za mały, a ponieważ eksport zawsze był ważną częścią przychodów klastra, rozwój eksportu jest również wiodącym  kierunkiem  naszej pracy.

Wysoki poziom oferty innowacyjnych technologii przekłada się na wysoki poziom przychodów firm działających w Klastrze w regionie Møre. Jaki jest całkowity przychód dla czterech głównych segmentów w regionie Møre w latach 2020-2022? Jakie są perspektywy na 2023 rok? Jaki jest udział przychodów z eksportu? Jaki jest przyszły potencjał eksportowy firm morskich w regionie Møre? Jakie są możliwości i bariery eksportowe Klastra?

Całkowite przychody firm klastra szacuje się na 58 mld NOK w 2023 r. wobec 54 mld NOK w 2022 r. Nasz udział w eksporcie wynosi średnio 50% w podziale na stocznie (2,5 mld NOK), firmy spedycyjne (3,3 mld NOK), usługi (6,7 mld) i dostawców wyposażenia (11,1 mld).

Rząd ma ambicję zwiększenia eksportu o 50% do 2030 roku. Nasz klaster jest dobrze przygotowany do wzięcia udziału w rozwoju segmentów związanych z energią pozyskiwaną z morza i morskiej energetyki wiatrowej, produkcji żywności z farm rybnych i segmentu morskiej turystyki i podróży.

Dziękuję za rozmowę