Odra – przez wieki miejsce pracy i życia mieszkających przy niej ludzi - wymaga nowego odczytania, nauczenia się na nowo kultury bycia z tą rzeką – ocenili uczestnicy konferencji pt. „ODRAzu widać kulturę” w Regionalnym Instytucie Kultury (RIK) w Katowicach.

"Odra i Kanał Gliwicki interesują nas jako przestrzeń kulturowa, obszar, którego bogactwo warto opisywać, interpretować w nowej rzeczywistości. Istotna jest integracja sił społecznych, by dostrzegać potencjał szlaków śródlądowych na terenie naszego województwa" – powiedział podczas środowej konferencji dyrektor RIK Adam Pastuch.

Dr Grzegorz Jankowski z Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej przypomniał, że społeczności lokalne mieszkające w pobliżu Odry przez wieki gospodarowały tą przestrzenią, wykonując takie specyficzne zawody jak rybacy, szkutnicy, flisacy, śluzowi, piaskarze czy wikliniarze. "Współcześnie przyjeżdżamy nad rzekę, bo jest fajnie, lub traktujemy ją biznesowo. Środowisko społeczne od rzeki zależne, żyjące z niej, jest współcześnie od niej odwrócone. Pozwolę sobie zaryzykować twierdzenie, że oczekuje od nas nauczenia na nowo kultury bycia z rzeką" – ocenił dr Jankowski.

Pełnomocniczka marszałka województwa śląskiego do spraw Odry, Wisły i żeglugi śródlądowej dr inż. Ewa Owczarek-Nowak zwróciła uwagę na fakt, że Odra jest zmieniana od czasów średniowiecza i praktycznie niemożliwe jest dzisiaj odzyskanie "naturalnej" rzeki. "Reżim wodny został zbyt zmieniony. Oznacza to, że konieczna rozsądna ingerencja człowieka w kształt Odry" - zaznaczyła.

Rok 2018 był Samorządowym Rokiem Rzeki Odry, obchodzonym wspólnie przez województwa: śląskie, opolskie, dolnośląskie, lubuskie i zachodniopomorskie. Inicjatywa narodziła się w woj. dolnośląskim, potem poszczególne sejmiki wojewódzkie podjęły uchwały na ten temat.

Działania samorządów odrzańskich wpisują się w trwające przygotowania resortu żeglugi śródlądowej do szerokiego planu inwestycyjnego, który do 2030 r. ma przywrócić funkcję transportową Odrze. Dolina tej rzeki to również liczne miejsca cenne przyrodniczo, również chronione jako rezerwaty przyrody czy obszary sieci Natura 2000. Istnieje więc potrzeba rozwoju turystyki odrzańskiej - w tym infrastruktury dla turystów.

Elementem rozwoju turystyki na Odrze jest promocja Kanału Gliwickiego, od lat 30. ub. wieku łączącego Górny Śląsk z Odrą. To jedyna taka droga wodna w kraju. Sześć śluz na 42-kilometrowym odcinku między Gliwicami a Kędzierzynem-Koźlem zapewnia żeglugę transportową i turystyczną. Zabytkowe śluzy, umożliwiające pokonanie różnicy poziomów wody, w ostatnich latach są sukcesywnie modernizowane - łączny koszt prowadzonych prac sięga 123 mln zł.