Czy inwazja obcych gatunków wpłynie na równowagę biologiczną naszego morza, na funkcjonowanie biocenoz oraz na gatunki rodzime? Opowie o tym w kawiarni naukowej prof. dr hab. Anna Szaniawska z Uniwersytetu Gdańskiego. Otwarty wykład odbędzie się 26 marca w Sopocie.

Jak tłumaczy w zapowiedzi wykładu prof. Szaniawska, proces powszechnej globalizacji ma swoje odzwierciedlenie nie tylko w ekonomii i gospodarce człowieka, ale powoduje również niespotykane do tej pory zmiany w przyrodzie. W ciągu ostatnich lat działalność ludzispowodowała masowe przemieszczanie się organizmów wodnych. W rezultacie obce gatunki pojawiają się w nowym dla nich środowisku. Przyrodnicy obawiają się, że inwazja zaburzy istniejącą równowagę i zagrozi homeostazie poprzez wpływanie na rodzimą różnorodność gatunkową. Powstały pojęcia „śmieci biologiczne” czy „xenoróżnorodność”. Czy rzeczywiście obawy te są słuszne?
 
„Bałtyk poddany jest silnym działaniom antropogenicznym. Ze względu na swoją krótką historię (około 10 000 lat) i niewielką ilość gatunków jest morzem bardzo sprzyjającym zasiedlaniu przez nowe organizmy. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat zasiedliło go ponad 100 nowych gatunków pochodzących głównie z wód przybrzeżnych Ameryki Północnej, rejonu pontokaspijskiego czy wybrzeży Oceanu Indyjskiego” - szacuje prof. Szaniawska.
 
Wyjaśnia, że nowe organizmy dostawały się do Bałtyku z wodami balastowymi statków lub były przywożone w celach hodowlanych czy akwarystycznych. Wszystkie te gatunki charakteryzują się dużą plastycznością fizjologiczną i szerokim zakresem tolerancji w stosunku do czynników środowiskowych. Z reguły są wszystkożernymi eurytopami, odpornymi na zanieczyszczenia. Każdy z nich może mieć wpływ na funkcjonowanie biocenoz oraz na gatunki rodzime.
 
„Ważne jest, aby rolę i znaczenie każdego nowo pojawiającego się taksonu rozpatrywać indywidualnie, a nie z góry zakładać, że jak obcy to z pewnością wywoła szkody w naszym regionie. Szereg gatunków, które w przeszłości zasiedliły Morze Bałtyckie dzisiaj stanowi integralną część jego ekosystemu. Dlatego może zmienić podejście i zadać następujące pytanie: jeżeli są one wszędzie, to może powinniśmy wykorzystać je dla naszych celów?” - proponuje profesor.
 
Odpowiedzi na to pytanie uczona poszuka podczas spotkania w kawiarni naukowej BFN Początek wykładu 26 marca o godz. 18.00 w Hotelu Rezydent na Placu 3 Maja 3 w Sopocie.
 
Jak przedstawia swojego gościa organizator wykładu dr Tadeusz Zaleski, prof. Anna Szaniawska to absolwentka Biologii Morza, z doktoratem i habilitacją z oceanologii na Uniwersytecie Gdańskim. Od 1997 r. profesor zwyczajny. Obecnie kierownik Zakładu Ekologii Eksperymentalnej Organizmów Morskich, wcześniej prodziekan Wydziału Biologii, Geografii i Oceanologii ds. studenckich, dyrektor Instytutu Oceanografii UG, prorektor UG ds. kształcenia. W 2014 r. otrzymała Medal im. Profesora Kazimierza Demela za wybitne osiągnięcia naukowe i organizacyjne w badaniach oraz w popularyzacji wiedzy o morzu. Podczas XVIII Międzynarodowych Targów w Krakowie książka „Skorupiaki Bałtyku” jej autorstwa zdobyła główną nagrodę w kategorii „Najlepszy podręcznik i skrypt akademicki”.
 
PAP – Nauka w Polsce