Ceny gazu ziemnego osiągnęły w Europie rekordowy poziom. Inwazja Rosji na Ukrainę wykorzystana została do skokowego podniesienia cen przez wszystkich graczy.

Rosyjski gaz nadal płynie przez Ukrainę w dużych ilościach do odbiorców w Europie. Handlowcy obawiają się jednak, że dostawy te mogą zostać odcięte, gdy Rosja nasili swoje walki, a rosyjski gaz dostarczany innymi trasami rurociągów może zostać zakłócony przez sankcje nałożone na Moskwę przez kraje zachodnie – ostrzega Joe Wallace z Wall Street Journal.

Dostawy skroplonego gazu ziemny z USA nie będą w stanie szybko zapełnić luki popytowej w przypadku eliminacji rosyjskiego eksportu i byłyby bardzo kosztowne – straszą analitycy. Wynika to za faktu, że Europa konkuruje z innymi regionami i krajami, w których popyt w stosunku do potrzeb krajów europejskich jest znacznie większy.

Stany Zjednoczone produkują już prawie pełną mocą LNG, więc bez względu na to, jak wysoko wzrosną światowe ceny gazu, nie są w stanie wytworzyć tego paliwa znacznie więcej.

Rekordowe ceny

– Obawy te spowodowały, że kontrakty terminowe na gaz na rynku północno-zachodniej Europy wzrosły o 42% w porównaniu z piątkowymi cenami 270 euro za megawatogodzinę gazu, podczas gdy jeszcze 22 grudnia 2021 było to około 180 euro za megawatogodzinę gazu na holenderskiej giełdzie w Rotterdamie. Na początku sesji ceny na giełdzie gazu naturalnego osiągnęły rekordowy poziom 345 euro – podaje Reuters 7 marca br.

W poniedziałek europejskie kontrakty futures wzrosły o około 37% w porównaniu z rekordowym zamknięciem z piątku, co oznacza, że europejskie ceny są około 18 razy wyższe niż kontrakty terminowe w USA.

– Od początku roku amerykański rynek gazu w większości zlekceważył to, co działo się w Europie, skupiając się bardziej na krajowej pogodzie oraz podaży i popycie, a ceny gazu w USA przesuwały się w przeciwnym kierunku niż w Europie przez ponad połowę czasu – twierdzą eksperci Reutersa.

Gwałtowny wzrost cen paliwa powszechnie używanego do ogrzewania domów i wytwarzania energii elektrycznej grozi zakłóceniami w Europie. Na pewno spowoduje wzrost cen produktów finalnych w takich branżach, gdzie działają producenci nawozów i stali.

Kłopoty Europejskiego Banku Centralnego

Podwyżka cen gazu prawdopodobnie spowoduje trudności dla Europejskiego Banku Centralnego, który w czasach rosnącej inflacji przyjął ostrożniejsze podejście do podnoszenia stóp procentowych niż Rezerwa Federalna i Bank Anglii.

Włochy, które wykorzystują gaz do wytwarzania 40% energii elektrycznej i importują ponad 90% gazu, głównie z Rosji, szukają bez powodzenia alternatywnych dostaw w Algierii i Azerbejdżanie. Niemieccy politycy już wycofują się z planów zamknięcia elektrowni jądrowych i planują zwiększenie produkcji energii elektrycznej z elektrowni węglowych.

W perspektywie krótkoterminowej rosyjski gaz jest jednak istotnym elementem miksu energetycznego, a bez niego racjonowanie byłoby powszechne w większości krajów europejskich.

Przemysł ciężki i chemiczny w Europie już zastosował skrócony czas pracy lub, w kilku przypadkach, cotygodniowe przestoje, aby poradzić sobie z rosnącymi cenami. Szefowie firm samochodowych są jednymi z wielu, którzy uważają, że nigdy nie byliby w stanie przenieść kosztów wyższej energii na konsumentów i dlatego podjęli decyzję o ograniczeniu produkcji do czasu spadku cen.

3500 funtów rocznie

W Wielkiej Brytanii w 2021 r. zbankrutowało już kilkudziesięciu dostawców energii. W ubiegłym roku ceny gazu wzrosły do rekordowego poziomu 450 pensów za therm, czyli 153 funty (183 euro) za 1 MWH. Firmy europejskie w grudniu 2021 płaciły za gaz 15 razy więcej niż amerykańskie – za 1 MWh gazu w Henry Hub amerykanie płacili 12,6 USD (11 euro).

– Boris Johnson mówi, że Wielka Brytania z powodzeniem zmniejszyła dostawy gazu z rosyjskich pól gazowych do poniżej 5%, ale prywatyzacja dostaw z Wielkiej Brytanii na Morzu Północnym wiąże konsumentów z aktualnymi stawkami na międzynarodowych rynkach energetycznych, pozostawiając Wielką Brytanię tak samo narażoną na wysokie ceny gazu jak każda inna gospodarka – informuje 7 marca Phillip Inman, redaktor ekonomiczny „The Guardian”.

Według Energy UK, ostatnie podwyżki mogą podnieść średni rachunek za energię z ponad 2 tys. funtów rocznie po zniesieniu limitu cenowego w kwietniu do prawie 3 tys. funtów w październiku br., kiedy limit zostanie poddany przeglądowi. Konsumenci już otrzymują taryfy o stałej stawce w wysokości 3500 funtów rocznie – alarmuje „The Guardian”.

Stawia to Wielką Brytanię wśród gospodarek najbardziej dotkniętych rosnącymi cenami – twierdzą eksperci z Wielkiej Brytanii. Analityk energetyczny Ano Kuhanathan z Euler Hermes stwierdza fakt, że jakiekolwiek ograniczenia dostaw rosyjskiego gazu mocno uderzą w użytkowników przemysłowych i mieszkaniowych we wszystkich krajach UE.

Ano Kuhanathan stwierdził w zeszłym tygodniu, że znaczna część Europy będzie zależna od rosyjskiego gazu przez kilka lat, pomimo działań mających na celu zmniejszenie popytu i rozwój alternatywnych źródeł energii – informuje „The Guardian”.

Ekspert Euler Hermes jako „niezwykle agresywny” i „prawie na pewno niemożliwy” odrzucił pogląd zawarty raporcie Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), w którym stwierdza się, że europejscy przywódcy mogą zmniejszyć swoją zależność od rosyjskiego gazu o jedną trzecią w ciągu zaledwie jednego roku.

Analiza rynków podaży i popytu nie pozostawia żadnych złudzeń. Rynek gazu jest mało elastyczny i wszyscy producenci wykorzystują czas wojny i niepewności, by zwiększyć swoje przychody.