Shell kupił w piątek 4 marca ropę od Rosji po obniżonej cenie i wydał komunikat, że decyzja o zakupie paliwa po obniżonej cenie była „trudna”. Minister spraw zagranicznych Ukrainy Dmytro Kuleba zaatakował firmę energetyczną, pytając na Twitterze: „Czy rosyjska ropa nie pachnie ukraińską krwią?”

Tydzień wcześniej Shell ogłosił, że zerwie kontakty z rosyjskim państwowym gigantem energetycznym Gazpromem. Posunięcie to jest następstwem podobnej decyzji BP, które w ubiegłą niedzielę (27 lutego br.) poinformowało, że sprzeda swoje udziały w rosyjskiej spółce państwowej Rosnieft. 

Kolejne komunikaty są sygnałem, że chociaż firmy te nie nakładają sankcji na rosyjskich  producentów surowców energetycznych, lecz wycofują się z  działalności biznesowej w Rosji traktując ten obszar jako biznes dużego ryzyka. 

Straty na giełdzie, zyski na rynku

Gazprom i Rosnieft poniosły na giełdzie w Londynie duże straty. Akcje tych firm spadły odpowiednio 42% i 53%. BP zapowiedziało, że sprzeda swoje 19,75% udziałów w Rosnieft, które nabyło w 2013 roku. Jego rosyjskie aktywa osiągnęły w ubiegłym roku około 14 mld dolarów. 

Globalny benchmark ropy  Brent wzrósł o prawie 25% od rosyjskiej inwazji na Ukrainę 24 lutego. Sześciomiesięczny spread Brent osiągnął rekordowo wysoki poziom ponad 21 USD za baryłkę, co wskazuje na bardzo ograniczoną podaż – przewidywali eksperci. Jak widać przewidywania nie w pełni były trafione, a mapa zakupów ropy naftowej niewiele się zmieniła. 

– Decyzje, które podjęliśmy jako zarząd, są nie tylko słuszne, ale również leżą w długofalowym interesie BP – powiedział BBC dyrektor generalny Bernard Looney. On i były dyrektor BP, Bob Dudley, zrezygnowali w niedzielę ze swoich miejsc w zarządzie Rosnieftu. Firma poinformowała, że może stracić  do 25 miliardów dolarów za zakończenie rosyjskich inwestycji.

Zarobili, teraz się wycofują

– Atak Rosji na Ukrainę jest aktem agresji, który ma tragiczne konsekwencje w całym regionie. BP działa w Rosji od ponad 30 lat, współpracując ze znakomitymi rosyjskimi kolegami – powiedział w oświadczeniu Helge Lund, prezes BP. 

Zachodnie koncerny energetyczne zaangażowały się Rosji biznesowo po upadku Związku Radzieckiego. Inwestowano praktycznie we wszystkie aktywa pozwalające na zwiększenie produkcji ropy i gazu. Wszyscy skutecznie wykorzystali dynamicznie rozwijający się rosyjski rynek produkcji surowców energetycznych. 

W 2020 r. Rosja była trzecim co do wielkości producentem ropy naftowej na świecie, za Stanami Zjednoczonymi i Arabią Saudyjską. 10,5 mln baryłek rosyjskiej ropy dziennie stanowi 11% światowej produkcji ropy naftowej.

Zarobek na baryłce - 18 dolarów w jeden dzień

We wtorek, 1 marca br. TotalEnergies powiedział, że „nie będzie już zapewniać kapitału na nowe projekty w Rosji”, ale nie stwierdził, że zatrzyma bieżącą produkcję – punktuje firmę Peter Granitz z NPR. 

Jeszcze na początku tygodnia ropa West Texas Intermediate i Brent osiągały cenę około 100 dolarów za baryłkę, by 2 dni później wzrosnąć do 118 dolarów.

– Kontrakty terminowe na ropę Brent wzrosły w piątek powyżej 118 dolarów za baryłkę po doniesieniach, że po ataku wojsk rosyjskich widoczny był dym z największej w Europie elektrowni jądrowej na Ukrainie – uzasadniali skok cen analitycy Trading Economics. 

Ceny w górę

Wzrost cen nastąpił po tym, jak brytyjski benchmark ropy spadł z dziesięcioletniego maksimum i zamknął się w czwartek na poziomie 110,46 USD w związku ze spekulacjami na temat umowy z Iranem, która mogłaby pozwolić mu na zwiększenie eksportu ropy. 

Według ministra ds. ropy Javad Owji Iran może osiągnąć maksymalną zdolność wydobycia ropy w mniej niż jeden lub dwa miesiące, jeśli sankcje w stosunku do tego kraju zostaną zniesione. 

Jeszcze dwa dni temu Irak informował, że dostarczał 4,18 miliona baryłek dziennie (bpd) ropy w lutym, co oznacza, że 150 tys. baryłek dziennie zabrakło do pełnego wykorzystania zdolności podażowych na podstawie zapowiadanej umowy z innymi producentami OPEC+. 

Choć eksperci  twierdzą, że rynki ropy naftowej doświadczają skrajnych wahań od czasu inwazji Rosji na Ukrainę, to faktycznie cały czas obserwujemy wzrost cen i zgarniania milionów dolarów przez wszystkich producentów i handlarzy ropą naftową. 

Stany Zjednoczone w ubiegłą środę  wprowadziły nowe ograniczenia eksportowe, co dodatkowo wywołało nierównowagę na rynku surowców energetycznych. W efekcie 4 marca 2022 r. cena koszyka trzynastu rop OPEC wyniosła w czwartek 117,06 USD za baryłkę, w porównaniu do 112,20 USD – ceny z poprzedniego dnia. 

Budżet Rosji napędza ropa i gaz

– Przychody Rosji z ropy i gazu przekroczyły wstępne plany o 51,3% w 2021 r., osiągając 9,1 bln rubli (119 mld USD). Tylko w październiku przychody wyniosły 1,1 biliona rubli, czyli prawie 500 mln dolarów dziennie – informowało rosyjskie Ministerstwo Finansów w styczniu br. Dochody budżetowe Federacji Rosyjskiej  osiągnęły w ubiegłym roku 25,29 bln rubli, w porównaniu z 18,72 bln rubli w 2020 r.

Podczas planowania budżetu na 2021 r. rosyjskie Ministerstwo Finansów początkowo przewidywało cenę ropy naftowej na 45 dolarów za baryłkę. Zamiast tego średnia cena wynosiła 69 dolarów. Dziś jest ona prawie dwukrotnie wyższa. 

W 2021 r. całkowity eksport Rosji sięgnął 489,8 mld USD. Z tego 110,2 mld USD stanowiły przychody ze sprzedaży ropy naftowej, a 68,7 mld USD zapewniły sprzedane za granicę produkty naftowe.  54,2 mld USD Federacja Rosyjska uzyskała za gaz transportowany rurociągami, a 7,6 mld za skroplony gaz ziemny.

Z wzrostu cen nośników energii jaki miejsce w ostatnich dniach korzystają więc wszyscy producenci. Nasuwa się więc pytanie, które postawił minister spraw zagranicznych Ukrainy Dmytro Kuleba: Czy rosyjska ropa nie pachnie ukraińską krwią? Nasuwa się pytanie: Czy tylko ropa rosyjska? Odpowiedź czytelnik znajdzie samodzielnie analizując załączone wykresy i tabelę.

Źródła: Reuters, Refinitiv, BP, BBC, OPEC, Trading Economics, Ministerstwo Finansów Federacji Rosyjskiej, TW Dmytro Kuleba