W trakcie pierwszej edycji targów EduOffshoreWind w Gdańsku odbył się panel dyskusyjny na temat roli kadr w budowaniu local content w sektorze morskiej energetyki wiatrowej. Wbrew powszechnemu przekonaniu, kluczem nie są studia, a szkoły techniczne i zawodowe, które w ostatnich latach straciły na prestiżu. Potrzebne są działania w tym zakresie. Wydarzenie było organizowane pod patronatem medialnym GospodarkaMorska.pl oraz ZielonaGospodarka.pl

Leszek Bonna, wicemarszałek województwa pomorskiego oraz koordynator Pomorskiej Platformy Offshore, zauważył, że minęły już trzy lata od powołania platformy, która jest dziś sztandarowym przedsięwzięciem Pomorza. Jej celem jest stworzenie warunków rozwoju gospodarczego „małych ojczyzn”, regionów, aby poprawić m.in. warunki życia mieszkańców Pomorza. W chwili obecnej Platforma liczy 120 sygnatariuszy. Ponad 70% podmiotów to polscy przedsiębiorcy. Platformę tworzą również uczelnie, samorządy, instytucje otoczenia biznesu oraz organizacje pozarządowe.

- Wspólnie działamy w jednym kierunku - rozwoju morskiej energetyki wiatrowej, która ma uniezależnić nas od rosyjskich węglowodorów oraz da impuls rozwojowy dla województwa. Głównym celem platformy jest kreowanie local contentu - powiedział.

Wicemarszałek podkreślił również rolę położenia Pomorza oraz szans płynących z rozwoju portów. Zaznaczył przy tym, że najważniejszym elementem ich rozwoju jest szkolenie wyspecjalizowanej kadry.

Trudna sytuacja branży wiatrowej – brak kadr nie pomaga

Małgorzata Bartosik, zastępca dyrektora generalnego europejskiej organizacji WindEurope, zobrazowała sytuację branży morskiej. W 2022 roku spadł znacznie poziom nowych instalacji offshore wind. Przybyło jedynie 2,5 GW nowych mocy. Nie została też podjęta żadna ostateczna decyzja po stronie inwestorów (FID). Trudna sytuacja branży wiatrowej jest wynikiem kryzysu gospodarczego, energetycznego, rosnących cen oraz działań interwencyjnych UE w związki z sytuacją na rynku energii.

-  Europejski łańcuch dostaw jest w złej kondycji. Ludzie i kadry są kluczowe i bez nich nie zostaną zrealizowane żadne cele. Potrzebujemy 250 tys. osób. Są to technicy, specjaliści w zakresu technologii czy cyberbezpieczeństwa. Politycy i sektor zdają sobie sprawę, że ten problem trzeba rozwiązać – stwierdziła.

Dodała, że Polska musi poszukać mocnych punktów branżowych, aby wyróżnić się na rynku, wedle stwierdzenia „jeżeli nie wyróżnimy się, to przegramy”. Trzeba mieć na uwadze konkurencję po stronie pracodawców w innych branżach. W jej ocenie potrzebne jest skoordynowanie działań związanych z edukacją z potrzebami innych, powstających sektorów biznesu.

Inwestorzy i samorządy nie próżnują

Alicja Chilińska-Zawadzka, szefowa spółki EDF Renewables Polska, zachęcała młodzież, by przystąpiła do branży OZE, gdyż w jej ocenie jest to praca z misją, mając na uwadze zapewnienie bezemisyjnej energii elektrycznej i bezpieczeństwa energetycznego. Rozwój 1 GW w offshore wind generuje kilka tysięcy miejsc pracy. EDF, który nie jest obecny w pierwszej fazie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce, już dziś kształci młodzież, która uzupełni kadry w przyszłości. Francuski inwestor współpracuje m.in. w zakresie studiów magisterskich (studenci są przyjmowani na płatny staż) oraz w obszarze badań i rozwoju, gdzie tylko w tym dziale EDF zatrudnia ok. 17 tys. specjalistów w skali światowej. Obecnie EDF Renewables rozwija projekty offshore wind o łącznej mocy 16 GW. Młode pokolenia mogą więc uczyć się od doświadczonych ekspertów, ale też na bazie błędów, które popełnili. Niedawno spółka uruchomiła 3-letni program szkolenia górników, którzy są chętni do zmiany branży.

- Mamy do przeszkolenia 60 osób, które będą mogły przenieść się z kopalni na turbinę wiatrową. Widzimy, że dostrzegają w energetyce wiatrowej lepsze warunki pracy i standardy – powiedziała.

Agnieszka Rodak, pomysłodawczyni Pomorskiego Centrum Kompetencji Morskiej Energetyki Odnawialnej w Rumi oraz współinicjatorka powołania Pomorskiej Platformy Rozwoju Morskiej, podkreśliła, że „morska energetyka wiatrowa jest kobietą”. Zauważyła, że widać duże zainteresowanie targami, mimo, że nie są komercyjnym wydarzeniem. Centrum w Rumi ma być parasolem łączącym inicjatywy w zakresie edukacji, a te miasto działa w tym zakresie od 3 lat. We wrześniu rusza z kampanią edukacyjną w szkołach, która obejmie 30 placówek. Inicjatywa będzie realizowana prawdopodobnie z jednym z inwestorów.

Przedstawiła również tezę, że młodzież potrzebuje takich eventów jak targi, ale w ocenie Rodak trzeba zastanowić się, jak dotrzeć do nich nowoczesnymi środkami. Tu Polska powinna się inspirować przykładami zza granicy, gdyż nie ma doświadczenia. Jest ogromna liczba zawodów pośrednio związanych z branżą jak np. architekt krajobrazu, których absolwenci po przeszkoleniu mogą pracować w offshore wind.

Teresa Szakiel, zastępca dyrektora ds. edukacji w UMWP, zauważyła, że błędne przekonania na temat edukacji w szkołach zawodowych dostrzegane są przede wszystkim wśród rodziców.

- W ich ocenie szkoły zawodowe są gorsze, nieatrakcyjne, niedające spełnienia aspiracji. Potrzebne jest inwestowanie w szkolnictwo zawodowe, a ofertę należy kierować do szkół, które przygotowują przyszłych pracowników dla kluczowych sektorów. W ciągu ostatnich kilku lat odsetek chętnych do zawodówek nieznacznie wzrósł. Potrzebne są inwestycje w infrastrukturę w szkołach zawodowych, jak choćby nowoczesne pracownie. Inwestorzy powinni odwiedzać szkoły podstawowe, by zachęcić do wyboru placówek zawodowych – powiedziała.

W jej ocenie Pomorze położyło w ostatnim czasie nacisk na kursy i ten potencjał jest obecnie wykorzystywany. Potrzeba przy tym odbudowy autorytetu nauczyciela, a część kompetencji w tym zakresie posiada ministerstwo.

Marzena Dusza, menadżer z Centrum Innowacyjnej Edukacji powiedziała też, że problem leży u podstaw. Jej zdaniem uczniowie mają problem z uczeniem się, gdyż posiadają słabe perspektywy tego, co będzie ich czekało za 5, 10 czy 20 lat.

- Możemy mieć świetne kadry, ale musimy zadbać o kompetencje miękkie, być gotowym do zmiany zawodu, podnoszenia kompetencji, podejmowania decyzji o zmianie miejsca zamieszkania. Czy nasza młodzież jest na to gotowa? Mamy też słabo wykształconą kadrę szkoleniową. Druga rzecz to rodzice, którzy są przeambicjowani – powiedziała.

Podkreśliła, że nauczyciel powinien być zawodem docenianym i prestiżowym. W jej przekonaniu należy się również zastanowić, jak zatrzymać w kraju specjalistów po ich przeszkoleniu.