W 2023 r. na UE przypadało 6,6% światowych przewozów węgla drogą morską. Import węgla przez porty morskie  do UE wzrósł w stosunku do 2022 r. o 38,2% r/r do 127,6 mln t. Popyt na stal w krajach UE i Wielkiej Brytanii w 2023 roku według informacji  WSA spadł o 5,1% w ujęciu rocznym, a w 2024 roku ma wzrosnąć o 5,8% r/r.

- W 2023 r. w terminalach masowcach portów morskich  UE przeładowano znacznie więcej węgla niż w okresie styczeń-grudzień 2022 r. Dwa lata temu w terminalach UE transportery i dźwigi przetransportowały między statkami a nabrzeżami powyżej 1265,5 mln t. Dla porównania, w 2021 r. było to 1254,2 mln t., a w 2020 r. i 2019 r. między statkami a placami składowymi rozładowano odpowiednio 1196,5 mln t. oraz 1309,8 mln t. – podaje Banchero Costa Research w najnowszym raporcie. 

Popyt na morskie przewozy węgla wywołał dużą aktywność eksporterów.  W okresie styczeń-grudzień 2023 r. dostawy węgla na rynek z Indonezji szlakami pacyficznymi wzrosły o 10,5% r/r do 496 mln t. Na wzroście popytu skorzystały również kopalnie i porty w Australii. Eksport z Antypodów  wzrósł o 4,8% r/r do 344,9 mln t. Z Rosji eksport na rynek globalny spadł o około 2,4% r/r do 184 mln t. oraz z Republiki Południowej Afryki ładunki węgla zmalały o 0,3% r/r do 60,4 mln t. 

Wzrosły natomiast dostawy z USA o 16,7% r/r do 86,6 mln t. Masowce z Kolumbii dostarczyły do portów całego świata o 2% węgla więcej r/r, przewożąc 56,4 mln t. tego czarnego ładunku w okresie styczeń-grudzień 2023 r. Z Kanady przez Atlantyk i Pacyfik dopłynęło masowcami 50,2 mln ton więcej o 10,2% r/r), a z Mozambiku 23,7 mln ton (wzrost o 14,6% r/r). 

Import węgla na szlakach morskich wykreowały ChRL, Japonia oraz Indie i Korea Płd. Co ciekawe, że włąśnie kraje wykazujące się dużą dynamiką rozwoju i innowacyjnymi gospodarkami są również dużymi konsumentami węgla. 

Analitycy Banchero Costa Research ustalili, że przeładunki terminali masowych Chin kontynentalnych przeładowały w 2023 r. o 48,6% węgla więcej niż rok wcześniej. Ze statków przyjęto na nabrzeża  368,4 mln t. tego ładunku w okresie styczeń-grudzień 2023 r. Import do Japonii spadł o 10,3% r/r do 160,5 mln t w 2023 r., do Korei Południowej import zmniejszył się o 4,4% r/r do 117,4 mln t,  Tajwan importował 58,3 mln t., mniej o 4,3% r/r. Import Indii wzrósł o 6,9 % r/r do 240,8 mln t. oraz do Wietnamu o 54,2% r/r do 47,4 mln t.

UE – węgiel kontra gaz ziemny i OZE

Unia Europejska jest obecnie piątym co do wielkości importerem węgla drogą morską na świecie, po Chinach, Indiach, Japonii i Korei Południowej. W 2023 r. kraje UE wykreowały 6,6% światowego popytu na import węgla drogą morską. Podczas gdy import węgla drogą morską do UE wzrósł w 2022 r. o +38,2% r/r do 127,6 mln t., to w 2023 r. import tego surowca energetycznego spadł gwałtownie o 30,4% r/r do zaledwie 88,8 mln t. Jest to najniższy wolumen importu węgla w ostatnich latach po roku 2020, kiedy świat dotknięty był pandemią Covid-19. 

W 2023 r. kraje Europy powróciły do popytu z poprzedniego trendu, w ramach którego stopniowo rezygnowano z węgla jako źródła energii. Do łask powrócił gaz ziemny. Import gazu z Rosji do UE kosztuje miesięcznie kraje zachodniej Europy około 1 mld EUR miesięcznie, o czym napisaliśmy na łamach GospodakraMorska.pl. 

Na zmniejszenie importu węgla ma wpływ dynamicznie rosnące dostawy energii z odnawialnych źródeł. W efekcie już 2020 r. zaobserwowaliśmy spadek europejskiego popytu na węgiel o 32,9% rok do roku, a wcześniej: o 18,3% r/r w 2019 r., o 7,6% r/r w 2018 r. – wylicza Banchero Costa. 

Pod względem źródeł dostaw, przez wiele lat Europa, w tym Polska była w dużym stopniu uzależniona od Rosji. Po 2022 r. sytuacja drastycznie się zmieniła. W 2021 r. aż 44% unijnego importu węgla drogą morską pochodziło z portów rosyjskich. W 2023 roku w wyniku nałożonych sankcji udział ten spadł do 4,3%. Ta statystyka uwzględnia także kazachski węgiel transportowany przez porty rosyjskie. W okresie styczeń-grudzień 2023 r. import węgla do UE z portów rosyjskich spadł o 83,6% r/r do zaledwie 3,9 mln ton (uwzględniając węgiel kazachski).

Najważniejszym dostawcą do Europy w 2023 r. były Stany Zjednoczone. Kraje UE z tego kierunku zaspokoiły  27,3% potrzeb na węgiel sprowadzony morzem. W 2022 r. Przez Atlantyk do portów UE dostawy czarnego ładunku z USA wzrosły o 60,5% r/r do 26 mln t. W 2023 r. jednak zmalały o 7,0% r/r do 24,2 mln ton. Drugim co do wielkości dostawcą do Europy jest Australia. 

Przez Pacyfik i Kanał Sueski do krajów UE sprowadzono w 2023 r. 23,2% węgla potrzebnego UE. W 2022 r. import z Australii wzrósł o 30,8% r/r do 20,9 mln t. Jednak w 2023 r. zmalał o 1,8% r/r do 20,6 mln ton. 

Kolumbia jest  trzecim dostawcą węgla do Europy z udziałem 16,6%. W 2022 r. statki dowiozły do portów UE  15,9 mln t. Wtedy dostawy wzrosły o +89,2% r/r. Ale w 2023 r. popyt z tego kierunku zmalał o 7,0% r/r do 14,8 mln t.

Na czwartym miejscu znalazła się Republika Południowej Afryki z 9,1% udziałem w europejskim imporcie węgla w 2023 r. W 2022 r. import do UE wzrósł o 676,4% r/r do 16,0 mln t., ale w 2023 r. spadł o 49,5% r/r do 8,1 mln t. Indonezja zapewniła tylko 5,4% importu węgla do Europy w 2023 r. Wolumeny z Indonezji do UE wzrosły w 2022 r. o 1148% r/r do 5,1 mln ton, ale spadły o 5,2% r/r w 2023 r. do 4,8 mln ton.

Stalowy rynek

W 2023 r. światowy popyt na stal osiągnął 1,814 mld ton. Taką informację  podała zaktualizowana krótkoterminowa prognoza Światowego Stowarzyszenia Stali (WSA). Worldsteel prognozuje, że w 2024 roku światowy popyt na stal wzrośnie o 1,9% r/r, do 1,849 mld ton. Według World Steel Association produkcja stali w krajach UE w 2022 r spadła o 10,5% rok do roku – do 136,7 mln ton. Ogółem produkcja stali na świecie spadła o 4,3% r/r – do 1,83 mld ton. 

Maximo Vedoya, dyrektor generalny Ternium i przewodniczący komisji ekonomicznej Worldsteel stwierdził, że „na popyt na stal wpływa wysoka inflacja i wysokie stopy procentowe oferowane przez banki – informuje Halina Jermołenko z GMK Center. Według Vedoya od drugiej połowy 2022 roku aktywność w sektorach zużywających stal gwałtownie osłabł, zarówno w większości branż, jak i regionów.

Tendencja ta utrzymała się w 2023 r., szczególnie dotykając UE i USA.

Na globalny rynek stali istotny wpływ ma aktywność gospodarki ChRL. Worldsteel spodziewał się kilka miesięcy temu stabilizacji rynku nieruchomości w Chinach w drugiej połowie 2023 roku. Liczono, że  popyt na stal w tym kraju wzrośnie o 2% r/r w 2023 r. Jednak prognoza dla Chin na 2024 rok wciąż był niepewna. I zapewne dopiero, kiedy skończy się chiński nowy rok i rozpocznie się Rok Smoka będziemy wiedzieli więcej.

- Zauważamy, że chińska gospodarka znajduje się na etapie transformacji strukturalnej, co może zwiększyć zmienność i niepewność. Kolejna niepewność wiąże się z regionalnymi konfliktami i niepokojami. Może to przyczynić się do wzrostu cen ropy i dalszej defragmentacji globalnej gospodarki – stwierdziło stowarzyszenie w oświadczeniu.

Stalowa Unia Europejska

W pierwszych 11 miesiącach 2023 roku import wyrobów gotowych spadł o 13% r/r, w tym wyrobów płaskich – o 9% r/r, a wyrobów długich – o 25% r/r. W 2022 roku import wyrobów gotowych ogółem spadł o 5% r/r. – informuje Wadim Kolisnichenko na łamach GMK Center, powołując się na dane WSA. 

- W okresie od stycznia do listopada 2023 r. Unia Europejska (UE) ograniczyła import stali (w tym półproduktów) o 11% w porównaniu z tym samym okresem w 2022 r. – informuje EUROFER w opublikowanym w lutym „Economic and steel market outlook 2024-2025”. W 2022 r. ogólny import stali również spadł o 7,3% r/r, podczas gdy w 2021 r. wzrósł znacząco o 32% r/r. 

- W 2023 r. import wykazywał stabilną zmienność, odzwierciedlającą wahania obserwowane na przestrzeni poprzednich trzech lat. Po wybuchu epidemii Covid-19 import stali wzrósł i w drugiej połowie 2020 r. wykazywał pewną zmienność. Jednak w 2021 r. wzrost stał się znacznie wyraźniejszy, szczególnie w drugim i trzecim kwartale, osiągając najwyższe poziomy w historii. Dynamika ta odzwierciedlała korzystne warunki popytu na stal do końca 2021 r., natomiast zmienność utrzymywała się w czwartym kwartale 2021 r. i przez cały 2022 r. – informuje EUROFER.

Głównymi krajami dostarczającymi stal do UE w okresie styczeń-listopad 2023 r. były Indie (wzrost o7% r/r), Korea Południowa ( wzrost o 6% r/r). Dostawy stali z ChRL spadły o 13% r/r oraz Turcji (-51% r/r). Natomiast dostawy stali droga morską do UE zwiększył  Wietnam (38% r/r) /r), Tajwan (12% r/r), i Japonia (32% r/r). Na te kraje przypadło ponad 58% ogółu dostaw transportem morskim.
W segmencie wyrobów płaskich import wszystkich rodzajów wyrobów spadł w ciągu 11 miesięcy ubiegłego roku. W szczególności import wyrobów płaskich walcowanych na zimno i walcowanych na gorąco spadł odpowiednio o 27% r/r i 22% r/r, natomiast import wyrobów powlekanych spadł o 24% r/r, a stali organicznej o 30% r/r.

Wśród produktów długich dodatni wzrost o 2% r/r. odnotowały jedynie płyty. Natomiast dostawy prętów zbrojeniowych i walcówki spadły odpowiednio o 31% r/r i 26% r/r. EUROFER prognozuje, że w 2023 roku jawne zużycie stali w Unii Europejskiej spadnie o 6,3% w porównaniu do 2022 roku, do 129 mln ton. Jednocześnie w 2022 r. liczba ta obniżyła się o 6,5% r/r, a w 2024 r. ma wzrosnąć o 5,6% r/r.

W ciągu 11 miesięcy ubr. kraje UE wyprodukowały 117,6 mln t stali i wciąż jej potrzebują. Trzech głównych producentów w ubr. to stalownie ChRL (952,1 mln t), Indie (128,2 mln t) oraz Japonia (80 mln t). Mniejszy import stali, a szczególnie węgla sprawił, że porty po zadyszce w 2022 r. złapały oddech. Również porty polskie. 

W 2023 r. w terminalach portu w Gdyni węgla i koksu przeładowano 2 825 tys. t (w 2022 r. – 3403 tys. t.). W Gdańsku było 13, 4 mln t w 2023 r. i 13,2 mln t w 2022 r. W terminalach Szczecina i Świnoujścia zanotowano w statystykach 4 310,6 tys. t węgla w okresie styczeń – grudzień 2022 r. i 2 937,6 tys. t w 2023 r.