Od początku 2017 roku obowiązują znowelizowane zasady opodatkowania transakcji aportowych. Analizując dokonane zmiany, pojawia się wątpliwość czy wnoszenie do spółek kapitałowych wkładów niepieniężnych w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część nadal będzie korzystne podatkowo.

Zasady opodatkowania do 31.12.2016 r.

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032) (dalej: ustawa o PIT), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2016 r., za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni, objętych w zamian za wkład niepieniężny.

Z kolei Zgodnie z art. 17 ust. 1a ustawy o PIT, przychód o którym mowa powyżej powstaje w dniu:

1) zarejestrowania spółki, spółdzielni albo

2) wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki, albo

3) wydania dokumentów akcji, jeżeli objęcie akcji jest związane z warunkowym podwyższeniem kapitału zakładowego, albo
4) podjęcia uchwały o przyjęciu w poczet członków spółdzielni, albo

5) w którym upływa okres 5 lat od dnia objęcia udziałów (akcji) w spółce kapitałowej w zamian za wkład niepieniężny w postaci komercjalizowanej własności intelektualnej wniesiony przez podmiot komercjalizujący, chyba że przed tym dniem nastąpiło zbycie, umorzenie lub unicestwienie tych udziałów (akcji) albo podmiot komercjalizujący został postawiony w stan upadłości lub likwidacji lub przestał być podatnikiem podlegającym w Rzeczypospolitej Polskiej opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania; w przypadku wystąpienia tych okoliczności przychód ustala się na dzień poprzedzający dzień ich wystąpienia.

Mając na uwadze powyższe, jeśli wspólnik zdecydował się przenieść część wkładu niepieniężnego na kapitał zapasowy spółki (agio), to w tej części przychód w podatku PIT dla niego, co do zasady, nie powstawał.

Zasady opodatkowania od 01.01.2017 r.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT (zmieniającej), w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017 r., za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się wartość wkładu określoną w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku wartość wkładu określoną w innym dokumencie o podobnym charakterze - w przypadku wniesienia do spółki albo do spółdzielni wkładu niepieniężnego; jeżeli jednak wartość ta jest niższa od wartości rynkowej tego wkładu albo wartość wkładu nie została określona w statucie, umowie albo innym dokumencie o podobnym charakterze, za przychód uważa się wartość rynkową takiego wkładu określoną na dzień przeniesienia własności przedmiotu wkładu niepieniężnego. Wartość rynkową, o której mowa powyżej, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.

Zgodnie z nowymi zasadami, przychód, o którym mowa powyżej (określony w art. 17 ust. 1 pkt 9) powstaje w dniu:

1) zarejestrowania spółki, spółdzielni albo

2) wpisu do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego spółki, albo

2a) przeniesienia na spółkę własności przedmiotu wkładu - w przypadku gdy spółka lub podwyższenie kapitału spółki nie podlegają obowiązkowi rejestracji we właściwym rejestrze zgodnie z przepisami państwa, w którym spółka ma siedzibę lub zarząd, albo

3) wydania dokumentów akcji, jeżeli objęcie akcji jest związane z warunkowym podwyższeniem kapitału zakładowego, albo

4) podjęcia uchwały o przyjęciu w poczet członków spółdzielni.

W konsekwencji, na gruncie podatku dochodowego bez znaczenia będzie kwestia wartości, jaka zostanie przekazana na kapitał zakładowy/zapasowy bowiem implikacje podatkowe będzie wywoływała wartość rynkowa aportu.

Wskazać również należy, że jak wynika z art. 3 ustawy zmieniającej jeżeli przeniesienie na spółkę albo spółdzielnię własności przedmiotu wkładu niepieniężnego nastąpiło w roku podatkowym rozpoczętym przed dniem 1 stycznia 2017 r., a przychód z tego tytułu powstał w roku podatkowym rozpoczętym po dniu 31 grudnia 2016 r., przychód z tego tytułu określa się na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, w „starym” brzmieniu.

Wkład pieniężny, a niepieniężny (aport)

Znając istotę oraz szczegóły wprowadzonych zmian, należy doprecyzować czym jest ów wkład niepieniężny, a także czym się różni od wkładu pieniężnego.  

Otóż udziały (akcje) w spółkach kapitałowych mogą być obejmowane w dwojaki sposób, tj. w zamian za wkład pieniężny albo za wkład niepieniężny (aport).

Zauważyć przy tym należy, że pojęcia „wkład pieniężny” oraz „wkład niepieniężny” nie zostały zdefiniowane ani w Kodeksie spółek handlowych, ani w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W takim przypadku należy przyjąć wypracowany w judykaturze pogląd, że przedmiotem wkładu niepieniężnego jest wszystko to, co nie będąc pieniądzem przedstawia określoną wartość ekonomiczną. Natomiast wkład pieniężny to określona liczba znaków pieniężnych wnoszonych w gotówce albo też w formie transferu pieniądza bankowego, czy pocztowego (por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 1993 r., III CZP 123/92).

Przedmiotem aportu mogą być wszystkie przedmioty majątkowe (prawa i rzeczy), o ile są zbywalne i mogą jako aktywa wejść do bilansu spółki, przy czym muszą być one wymienione w umowie ze wskazaniem osoby wnoszącej i przeznaczonych za ten aport udziałów (akcji). Według art. 14 § 1 Kodeksu spółek handlowych przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług. Wspólnik i akcjonariusz nie może potrącać swoich wierzytelności wobec spółki kapitałowej z wierzytelnością spółki względem wspólnika z tytułu należnej wpłaty na poczet udziałów albo akcji. Nie wyłącza to potrącenia umownego (art. 14 § 4 Kodeksu spółek handlowych).

Potencjalne skutki wprowadzonych zmian

Mając na uwadze zmiany przedstawione w niniejszym artykule, już na pierwszy rzut oka nasuwają się potencjalne skutki nowelizacji ustawy o PIT z perspektywy podatników (wspólników Spółek kapitałowych). Wprowadzone zmiany w szczególności będą wiązały się z:

- ograniczeniem możliwości optymalizacji podatkowej związanej z wnoszeniem wkładów niepieniężnych do spółek;

- dodatkowymi kosztami związanymi z wyceną wartości rynkowej przedmiotu aportu;

- ewentualnymi sporami z organami podatkowymi w zakresie ustalenia wartości rynkowej przedmiotu aportu - przed wniesieniem wkładu niepieniężnego do spółki należy rozważyć zabezpieczenie się rzetelną wyceną rzeczoznawcy majątkowego. Może ona być dowodem pozwalającym na uniknięcie ewentualnych sporów z organem podatkowym w zakresie ustalenia wartości rynkowej wnoszonego wkładu.

Radca Prawny Mateusz Romowicz

Prawnik Paweł Zboina

Więcej informacji dotyczących pracy Kancelarii znajdą Państwo na stronie prawo-korporacyjne.pl, kancelaria-gdynia.eu

Znajdź nas na facebook