Orlen: Trybunał w Sztokholmie wydał częściowy wyrok w sprawie rozliczeń za gaz z Gazpromem

Trybunał Arbitrażowy w Sztokholmie wydał częściowy wyrok ws rozliczeń z Gazpromem za zakup gazu w ramach kontraktu jamalskiego od listopada 2017 r. - poinformował w środę Orlen. Trybunał oddalił roszczenia Orlenu oraz Gazpromu i ustalił nową, wyższą cenę kontraktową od 1 stycznia 2018 r.

Jak przekazał Orlen, Trybunał oddalił roszczenie spółki o obniżenie ceny kontraktowej od listopada 2017 r. lub od stycznia 2018 r., ale również roszczenie Gazpromu o podwyższenie ceny kontraktowej od listopada 2017 r.

W środę Orlen podał, że otrzymał informację o wydaniu 1 lipca 2025 r. przez Trybunał Arbitrażowy ad hoc w Sztokholmie częściowego wyroku w postępowaniu arbitrażowym rozpoczętym 14 stycznia 2022 r. z powództwa spółek: PAO Gazprom i OOO Gazprom Export, które dotyczyło m.in. zmiany ceny kontraktowej za gaz dostarczany do PGNiG (aktualnie Orlen) od listopada 2017 r. na podstawie kontraktu dotyczącego zakupu gazu ziemnego z dnia 25 września 1996 r., czyli tzw. kontraktu jamalskiego.

Spółka przekazała w komunikacie, że Trybunał oddalił roszczenie Orlenu o obniżenie ceny kontraktowej od listopada 2017 roku lub od stycznia 2018 roku, ale też roszczenie Gazpromu o podwyższenie ceny kontraktowej od listopada 2017 r. Ustalił nową, wyższą cenę kontraktową na dzień 1 stycznia 2018 roku oraz oddalił wszystkie dalej idące roszczenia Gazpromu o podwyższenie ceny kontraktowej na dzień 1 stycznia 2018 roku.

We wstępnej ocenie Orlenu, wsteczne rozliczenie wynikające z wyroku częściowego w okresie od stycznia 2018 roku do najwcześniejszej potencjalnej daty kolejnej zmiany ceny w ramach wniosków renegocjacyjnych z 2020/2021 roku wskazuje na występowanie różnicy do zapłaty przez Orlen w szacunkowej kwocie ok. 290 mln dol.

"Przy czym uznanie roszczeń pierwotnie składanych przez Gazprom w postępowaniu skutkowałoby występowaniem różnicy do zapłaty przez Orlen w kwocie ok. 1,7 mld dol." - dodała spółka. Wskazała, że Trybunał nie określił sposobu rozliczeń stron wynikających z określenia nowej ceny kontraktowej ani nie zasądził żadnych kwot z tego tytułu, a ustalenie w zakresie ww. rozliczeń zostanie w pierwszej kolejności dokonane przez strony sporu. W przypadku sporu pomiędzy stronami w tym zakresie, kwestia ta zostanie rozstrzygnięta na dalszym etapie postępowania arbitrażowego.

Orlen poinformował, że analizuje treść wyroku częściowego jak również sposób rozpoznania skutków finansowych w wynikach finansowych Orlenu oraz będzie kontynuowała działania w celu ochrony interesu spółki w ramach kolejnych faz postępowania arbitrażowego z Gazprom.

Jak zauważyła spółka w komunikacie, wyrok częściowy Trybunału modyfikuje warunki cenowe kontraktu jamalskiego za okres od stycznia 2018 r. do najwcześniejszej potencjalnej daty kolejnej zmiany ceny w ramach wniosków renegocjacyjnych z 2020/2021 roku.

W ocenie, Orlenu wyrok trybunału arbitrażowego jest jednym z etapów wielowątkowego postępowania pomiędzy Orlenem a Gazpromem, które dotyczy warunków cenowych zakupów gazu na podstawie kontraktu jamalskiego w latach 2017-2022. W kolejnym etapie trybunał będzie ustalał warunki cenowe na lata 2021-22.

"Orlen działa zgodnie z przepisami prawa i przestrzega obowiązujących sankcji, które obecnie uniemożliwiają dokonanie jakichkolwiek płatności wynikających z wyroku. Orlen jest dobrze przygotowany do kolejnych kroków prawnych i ochrony interesu spółki" - zapewniła spółka w komentarzu przesłanym PAP.

Zaznaczyła, że koncern zabezpieczył "istotne kwoty" na poczet roszczenia wobec Gazpromu, które będą rozstrzygane na dalszym etapie sporu.

"Równolegle trwa postępowanie arbitrażowe o odsetki od nadpłaty w ramach kontraktu jamalskiego w latach 2014-20" - przekazał Orlen.

Orlen podkreślił, że jako jedna z pierwszych spółek w regionie całkowicie uniezależnił się od dostaw gazu ziemnego z Rosji, a spór prawny dotyczy przeszłości i nie wpływa na bieżącą działalność oraz bezpieczeństwo dostaw do odbiorców w Polsce i regionie.

"Od kwietnia br. żadna z rafinerii Grupy nie korzysta również z ropy naftowej pochodzącej z Rosji. Dostawy gazu ziemnego do Orlenu zapewnianie są w oparciu o wydobycie własne spółki w Polsce i Norwegii, długoterminową kontraktację z rejonu Morza Północnego, Kataru, Stanów Zjednoczonych, jak również dodatkowe dostawy z krajów UE, Ukrainy, Egiptu, Nigerii, Trinidadu i Tobago, Gwinei Równikowej, w oparciu o relacje ze stabilnymi i wiarygodnymi dostawcami" - zwrócił uwagę polski koncern. Dodał, że dzięki długoterminowym rezerwacjom w infrastrukturze przesyłowej, Orlen ma bezpośredni dostęp do rynku obszaru Morza Północnego oraz rynku LNG, w tym z wykorzystaniem własnej floty statków LNG, dzięki czemu zacieśnia współpracę handlową z Ukrainą.

Podstawą do zawarcia kontraktu była zawarta między Polską a Rosją w sierpniu 1993 r. umowa międzyrządowa o budowie systemu gazociągów dla tranzytu rosyjskiego gazu i dostawach gazu. W 1995 r. podpisano protokół, dotyczący budowy gazociągu, a w 2003 r. protokół dodatkowy, który został zmieniony w październiku 2010 r.

Umowa międzyrządowa przewidywała m.in. budowę przez terytorium Polski liczącego ponad 680 km odcinka gazociągu Jamał-Europa - tzw. gazociągu jamalskiego - o przepustowości rzędu 33 mld m sześc. gazu rocznie.

Podpisany we wrześniu 1996 r. pomiędzy PGNiG a Gazpromem kontrakt przewidywał zakup do 2020 r. 242 mld m sześc. gazu, klauzulę take-or-pay na odbiór 85 proc. zamówionego gazu i zakaz reeksportu.

W styczniu 2010 r. PGNiG zawarło porozumienie z Gazpromem Export ws. zwiększenia dostaw do Polski oraz przedłużenia ich do końca 2037 r. Identyczne rozwiązania przewidywał aneks do umowy międzyrządowej. Oba dokumenty nie zostały podpisane. Rząd porozumienie z Rosją zatwierdził, ale zablokowała je Komisja Europejska.

Nowe porozumienie międzyrządowe podpisano dopiero w październiku 2010 r. Przewidywało m.in. zwiększenia dostaw rosyjskiego gazu w celu uzupełnienia niedoborów po RosUkrEnergo i dostawy do końca 2022 r. Jednocześnie wygaśnięcie umowy tranzytowej uzgodniono na koniec 2019 r. Aneks do kontraktu zniósł klauzulę o zakazie reeksportu gazu bez zgody Gazpromu. Efektem uzgodnień z jesieni 2010 r. było przekazanie operatorstwa na polskim odcinku gazociągu jamalskiego polskiemu Operatorowi Systemu Przesyłowego Gazu Gaz-Systemowi.

Z końcem 2022 r. kontrakt jamalski wygasł. PGNiG nie zamierzał go przedłużać, co zasygnalizował w listopadzie 2019 r., informując o tym rosyjski koncern.

Orlen połączył się z PGNiG jesienią 2022 r. Orlen i jego spółki zależne to multienergetyczny koncern, który posiada rafinerie w Polsce, Czechach i na Litwie oraz sieć stacji paliw, w tym także w Niemczech, na Słowacji, Węgrzech i w Austrii. Rozwija również segment wydobywczy ropy naftowej i gazu ziemnego, segment petrochemiczny, a także energetyczny, w tym z odnawialnych źródeł energii. Planuje też rozwój energetyki jądrowej opartej o małe, modułowe reaktory SMR.

ab/ malk/

fot. Depositphotos