Koncert z premierowym utworem Leszka Możdżera, festyn na dworcu PKP w Gdańsku oraz przejazd specjalnym pociągiem do Pucka - to najważniejsze punkty programu przyszłorocznych obchodów 100. rocznicy zaślubin Polski z Bałtykiem, organizowanych m.in. przez pomorski samorząd.

O planowanych wydarzeniach rocznicowych poinformowano we wtorek na konferencji prasowej w Gdańsku.

10 lutego 1920 roku generał Józef Haller, dowódca Frontu Pomorskiego, wrzucił do Zatoki Puckiej platynowy pierścień - symbol odzyskania przez Polskę dostępu do Bałtyku.

„Zbliżający się rok 2020 będzie rokiem szczególnym, jubileuszowym. Chcemy, aby to było święto wszystkich mieszkańców Pomorza. Chcemy przypomnieć historię związaną z powrotem Pomorza w granice Rzeczypospolitej. Planowane obchody będą także hołdem złożonym tysiącom Pomorzan, bez których do zaślubin z morzem by nie doszło” – powiedział marszałek pomorski Mieczysław Struk.

W ramach obchodów 100-lecia powrotu Pomorza w granice Rzeczypospolitej i zaślubin Polski z Bałtykiem 9 lutego w Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku odbędzie się koncert, podczas którego wykonany zostanie utwór specjalnie skomponowany na tę okazję przez pianistę Leszka Możdżera. Repertuar dopełnią trzy kompozycje inspirowane morzem, jedną z nich będzie uwertura koncertowa „Legenda Bałtyku” Feliksa Nowowiejskiego z 1924 r.

Orkiestrą symfoniczną PFB dyrygować będzie Agnieszka Duczmal, a aktor Mirosław Baka odczyta "Manifest Kaszubów" czyli kazanie wygłoszone 10 lutego 1920 r. podczas zaślubin Polski z morzem przez ks. ppłk Józefa Wryczę. Koncert zostanie powtórzony 11 lutego 2020 r. w Wejherowskim Centrum Kultury.

Na Dworcu Głównym PKP w Gdańsku zaplanowano rekonstrukcję historyczną powitania generała Hallera, który otrzymał od miejscowej Polonii dwa platynowe pierścienie. Następnie do Pucka ruszy specjalny pociąg, w którym będzie m.in. kuchnia z poznańską pyrą i kaszubskim śledziem oraz barberzy strzyżący brody a’la Haller.

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna oraz Instytut Kaszubski wydadzą okolicznościowy, bogato ilustrowany album pt. "Powrót Pomorza w granice Rzeczypospolitej. W setną rocznicę (1920-2020)". Autorami wydawnictwa będą prof. Cezary Obracht-Prondzyński i dr. Krzysztof Korda. Premierę książki zaplanowano na 9 lutego w Gdańsku, a dzień później w Pucku.

Burmistrz Pucka Hanna Pruchniewska poinformowała, że w miejscowym porcie rybackim z okazji 100. rocznicy zaślubin Polski z Bałtykiem powstanie ławeczka multimedialna, na której będzie można np. wysłuchać przemówienia generała Hallera.

"Już rozpoczęły się przy porcie prace nad wielkim muralem. Zorganizujemy bal na 100 par w stylu lat 20 ubiegłego wieku. Jest też pomysł aktu odnowienia zaślubin" - wymieniła niektóre z rocznicowych wydarzeń samorządowiec z Pucka.

28 czerwca 1919 r. w podparyskim Wersalu zwycięskie podczas I wojny światowej mocarstwa potwierdziły polskie prawa do ponad 140-kilometrowego wybrzeża Morza Bałtyckiego, od Sopotu do mniej więcej wysokości jeziora Żarnowieckiego. W granicach morskich Polski nie znalazł się jednak żaden większy port. Na mocy Traktatu Wersalskiego Gdańsk miał być Wolnym Miastem, pozostającym pod protektoratem Ligi Narodów.

"Stojąc pod banderą oświadczyłem w krótkim przemówieniu, żeśmy wrócili nad morze i że Rzeczpospolita Polska staje się znów władczynią na swoim Bałtyku, na znak czego - zaślubin Polski z Bałtykiem - rzucam w morze pierścień ofiarowany przez polską ludność z Gdańska, który znów będzie polskim" - tak wspominał historyczny dzień w Pucku w swoich "Pamiętnikach" gen. Haller.

Dowódcy Frontu Pomorskiego podczas uroczystości w puckim porcie towarzyszyła dwudziestoosobowa delegacja Sejmu, przedstawiciele rządu, m.in. minister spraw wewnętrznych Stanisław Wojciechowski, wicepremier Wincenty Witos, wojewoda pomorski Maciej Rataj, kontradmirał Kazimierz Porębski oraz dyplomaci - szef misji brytyjskiej i attache wojenno-morski USA.

Drugi identyczny pierścień, dar gdańskiej Polonii, Haller nosił na palcu aż do śmierci 4 czerwca 1960 roku w Londynie.