Bornholm – bałtycka wyspa pełna energii. Daleko od Polski

Bornholm realizuje przełomowy projekt Baltic Energy Island. W jego efekcie duńska wyspa będzie pierwszą na świecie hybrydową wyspą dostarczającą energię energetyczną. Morskie farmy wiatrowe o mocy trzech gigawatów będą produkować energię elektryczną dla Danii i Niemiec. Niestety, to innowacyjne przedsięwzięcie realizowane jest bez udziału Polski. A przecież europoseł Borys Budka jest głównym wspierającym ten innowacyjny na skalę światową projekt. 

Baltic Energy Island jest nie tylko kluczowym elementem zielonej transformacji. Projekt ten zapewnia również tańszą energię elektryczną i stanowi kluczowy krok w kierunku zapewnienia niezależności energetycznej Danii, Niemiec i Europy – podkreśla się w informacji o projekcie, który uruchomiony został kilka miesięcy temu.

Dania dzięki tej inicjatywie chce utrzymać pozycję lidera w zielonej transformacji. I podkreślmy – oprzeć to własnych innowacjach, krajowym przemyśle, wykorzystaniu potencjału oraz wsparciu finansowym Unii Europejskiej. W założeniach projektu podkreśla się: „Bazując na globalnej współpracy, opracowaliśmy technologie, wdrożyliśmy je w naszym systemie energetycznym i eksportowaliśmy do innych regionów świata. Baltic Energy Island będzie kontynuować tę tradycję, przybliżając nas do w 100% zrównoważonego i opartego na danych systemu energetycznego”.

W spotkaniu inauguracyjnym projektu wzięło 60 uczestników z 12 krajów. Projekt uruchomiono na spotkaniu w Parlamencie Europejskim, w czasie którego dokonano prezentacji pierwszej mapy drogowej Forum Wysp Energetycznych "Making Energy Islands a Success”. To nowy kierunek wykorzystania potencjału firm i państw żyjących ze sprzedaży technologii i instalacji związanych z energetyką odnawialną.

Mapa drogowa to strategia, która nakreśla kluczowe zadania w celu budowy wysp energetycznych. Pierwsza faza przewiduje zadania do 2030 r. Zdobyte doświadczenia stanowić będą podwaliny pod długoterminowe inwestycje prowadzące do budowy sieci wysp energetycznych do 2050 r. W tym kontekście należy też spojrzeć na zapowiedź Ørsted, który utrzymuje prognozę EBITDA na 2025 r. w przedziale 25–28 miliardów koron duńskich. Firma podniosła również plan inwestycyjny na lata 2025–2027 do 145 miliardów koron z wcześniejszych 130 miliardów, oczekując wzrostu EBITDA do poziomu powyżej 28 miliardów koron w 2026 r. i 32 miliardów w 2027 r.

Parlamentarzyści, naukowcy, rząd i biznes 

Parlamentarzyści, naukowcy, rząd i biznes lobbują jednomyślnie za rozwojem energetyki odnawialnej na Bornholmie i wsparciem krajowego biznesu. Mapę drogową przedstawił w Brukseli profesor Nicolaos A. Cutululis z Technical University of Denmark, przewodniczący Energy Island Forum. Współgospodarzami spotkania byli posłowie do PE Niels Fuglsang z Danii oraz Borys Budka z Polski. 

Przypomnijmy, że w lipcu 2024 r. europoseł Borys Budka (PO) został wybrany przez aklamację na przewodniczącego Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE - Industry, Research and Energy) Parlamentu Europejskiego. W latach 2014-2019 ITRE kierował europoseł Jerzy Buzek (PO). Posłowie ITRE przygotowywali prace legislacyjne m.in. dotyczące bezpieczeństwa dostaw surowców energetycznych do UE, polityki przemysłowej, bezpieczeństwa energetycznego opartego na unii energetycznej.

ITRE to jedna z najważniejszych komisji przemysłowych, a jej członkowie odpowiadają za wdrażanie transformacji ekologicznej w krajach Unii Europejskiej. W czasie posiedzenia inaugurującego projekt „Making Energy Islands a Success” strategia budowy wysp energetycznych uzyskała wsparcie m.in. Joachima Balke, kierownika działu ds. infrastruktury i współpracy regionalnej, DG ds. Energii, Komisja Europejska, Jamesa Matthys-Donnadieu, Dyrektora ds. Klientów, Rynków i Systemów, Elia. Inicjatywę poparł Dirk Van Hertem, prof. KU Leuven, Ulrik Stridbæk, wiceprezes ds. regulacyjnych w Ørsted, oraz Hessel de Jong, dyrektor operacyjny w Copenhagen Energy Islands. 

Niels Fuglsang podkreślił w swoim wystąpieniu, że „wyspy energetyczne mają zasadnicze znaczenie dla priorytetów UE, przyczyniając się do walki ze zmianami klimatu, zwiększając bezpieczeństwo dzięki niezależności energetycznej i zwiększając konkurencyjność Europy”. Uczestnicy spotkania zgodzili się, żeby możliwie szybko zbudować pierwszą wyspę energetyczną do 2030 r. Liderami są Belgowie i Duńczycy. 

Podczas panelu podkreślono znaczenie ukończenia budowy pierwszych wysp energetycznych do 2030 r. Mają to być kamienie milowe dla przyszłych rozwiązań, które będą wdrażane na kolejnych wyspach energetycznych. Przed liderami stoją niemałe wyzwania. Inicjatorzy projektu podkreślają, że „aby to osiągnąć, musimy zająć się ryzykiem finansowym i znaleźć sposoby na sfinansowanie niezbędnej infrastruktury sieciowej”. 

Do powstania pierwszej mapy drogowej przyczynili się ci, którzy na projekcie skorzystają biznesowo i uzyskają środki na rozwój nowych technologii. Wśród firm i organizacji interesariuszy znalazły się: DTU Wind and Energy Systems, Ørsted, Copenhagen Infrastructure Partners, Vestas, Siemens Energy, Siemens Gamesa, Hitachi Energy, Green Power Denmark, Energinet, Bornholms Energi & Forsyning, Port of Roenne A/S, Bornholms Regionskommune, Offshore Center Bornholm, DI Energi i inni. Podkreśla się, że lista jest otwarta dla kolejnych współautorów.

Baltic Energy Island sąsiadem Polski

Bornholm Energy Island to faktycznie projekt Baltic Energy Island.O tym, że jest to projekt wspierający mocno duński biznes świadczy skład rady programowej. Projektem Baltic Energy Island kieruje Claus M. Andersen, CEO, Bornholms Energi & Forsyning. Wspiera go zastępca Charlotte B. Jepsen, Managing Partner, CIP Foundation. 

W skład zespołu kierującego wchodzą: Ulrik Stridbæk, VP, Head of Global Regulatory & Public Affairs w Ørsted, Jacob Østergaard, Professor and Division Chief w DTU, Jacob Trøst, burmistrz Bornholmu, Lars Nordahl Lemvigh, CEO portu Roenne, Per Hessellund Lauritsen, Offshore Research Manager w Siemens Gamesa, Anette Hansen, Business Director w Danske Bank Bornholm. Wyraźnie widać tu kooperację biznesu z administracją lokalną i nauką. 

Projekt uległ przyspieszeniu niedawno, ponieważ duński minister ds. klimatu Lars Aagaard dał zielone światło dla Energinet na dalsze zawieranie umów na instalacje lądowe. To zapewnia etap inwestycyjny Bornholm Energy Island – informował na portalu społecznościowym burmistrz Bornholmu Jacob Trøst. Wsparcie projektu ze strony Kopenhagi przejawia się w tym, że rząd rozpoczyna merytoryczne negocjacje z Niemcami w sprawie sprawiedliwego podziału kosztów morskiej energetyki wiatrowej. 

– Na szczeblu krajowym i międzynarodowym chodzi o to, w jaki sposób możemy przyczynić się do zwiększenia ambicji, aby Bornholmska Wyspa Energetyczna stała się latarnią morską wskazującą drogę do rozwoju europejskiego systemu energetycznego – podkreśliła niemiecka minister gospodarki i energii Katharina Reiche. 

Burmistrz Bornholmu komentując decyzję rządu Danii stwierdza: „To wielka wiadomość, która pokazuje, że zarówno strona duńska, jak i niemiecka postrzegają Bałtycką Wyspę Energetyczną jako kluczowy projekt. 

„Energia do dna!”

Rosnące ceny energii to istotny problem Danii. Minister Lars Aagaard na portalu społecznościowym ogłosił: „Teraz wbijamy podatek od energii elektrycznej do dna!”. Jego zdaniem wielu Duńczyków z trudem wiąże koniec z końcem. „Chodzenie do supermarketu stało się kosztowną przyjemnością. Nie pomagają też groźby taryfowe, problemy z łańcuchami dostaw i rosnące ceny surowców” – alarmuje minister. 

Aagaard zapowiedział tydzień temu: „Przez najbliższe dwa lata będziemy obniżać podatek od energii elektrycznej do minimalnej stawki unijnej. Od 72,7 øre do 0,8 øre!” Według ministra „jest to pomocna dłoń dla każdego, kto korzysta z zielonej energii elektrycznej w Danii”. 

Program jest rewolucyjny i ma wspomóc biznes oraz ułatwić życie konsumentom. Aagaard podkreśla: „Jestem dumny z tego, że jestem częścią rządu, który forsuje zieloną transformację i obniża podatki dla Duńczyków. To sprawia, że Dania jest bogatsza i bardziej ekologiczna”. 

Belgia i Dania liderami

W ramach działania "Making Energy Islands a Success” uruchomiono kilka inicjatyw. Będą one realizowane w dwóch grupach działań – do 2030 i do 2050 r. Celem na rok 2030 jest określenie działań, które zapewnią powstanie pierwszych morskich centrów energetycznych przed lub wkrótce po 2030 roku – informują autorzy mapy drogowej.

Działania prowadzące do tego horyzontu będą koncentrować się na projektach demonstracyjnych. Do końca tej dekady ma nastąpić wdrożenie wstępnych projektów. Będą one stanowić podstawę do generowania kolejnych. W tej fazie Belgia buduje sztuczną energetyczną Wyspę Księżniczki Elżbiety, która ma być gotowa do końca lat 2030 r. Belgowie obiecują, że ich wyspa energetyczna będzie pierwsza. Dania realizuje projekt Energy Island Bornholm, w ramach którego wyspa zostanie przekształcona w morski węzeł energetyczny (OEH). 

Celem na rok 2050 jest nakreślenie działań rozwiniętych badań, wdrażania innowacji i analizy funkcjonowania instalacji demonstracyjnych. Badane będzie zastosowanie morskich węzłów energetycznych w przyszłej strategii energetycznej UE i ich współpraca z sieciami energetycznymi. Stwierdza się, że „Do 2050 roku morskie centra energetyczne powinny być opłacalne, niezawodne i bezpieczniejsze, stanowiąc podstawę przyszłych europejskich systemów energetycznych i odgrywając kluczową rolę w globalnej zielonej transformacji”.

Duńczycy podkreślają, że utworzenie Baltic Energy Island będzie efektem współpracy z wieloma lokalnymi, krajowymi i międzynarodowymi partnerami. Zakłada się, że powstaną również nowe miejsca pracy. Co najważniejsze, lokalny ekosystem biznesowy wzmocniony zostanie o potencjał innowacyjny. Ciekawa inicjatywa powstaje tak blisko, a jednocześnie tak daleko od Polski. Niestety bez udziału polskich naukowców i polskiego biznesu.