Autorzy raportu „AtomLink” wzywają do wzmocnienia atomowej współpracy w trójkącie Polska - Wielka Brytania – USA

Autorzy opublikowanego raportu „AtomLink” wzywają do ustanowienia trójstronnych ram współpracy między Polską, Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią, które umożliwią realizację polskich ambicji w zakresie energetyki jądrowej oraz przyczynią się do wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego w Europie Środkowo-Wschodniej. 

Dokument, przygotowany wspólnie przez ogólnoeuropejską organizację non-profit Project Tempo, amerykański think tank Third Way oraz międzynarodową firmę doradczą Stonehaven, proponuje pogłębienie partnerstwa, by przyspieszyć wdrażanie cywilnej energii jądrowej w Polsce.

Raport szczegółowo opisuje, w jaki sposób skoordynowane działania Polski, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii mogą wspierać rozwój zarówno dużych reaktorów jądrowych, jak i technologii SMR (małych reaktorów modułowych). Kluczowym celem jest zabezpieczenie łańcuchów dostaw oraz wzmacnianie potencjału kadry eksperckiej, niezbędnej do rozwoju nowoczesnego sektora energetyki jądrowej.

Publikacja wpisuje się w szerszy kontekst pogłębiania współpracy w zakresie cywilnej energetyki jądrowej, zapoczątkowanej przez ostatnie deklaracje Wielkiej Brytanii i USA dotyczące wspólnych działań w obszarze wdrażania reaktorów, tworzenia regulacji oraz zarządzania łańcuchami dostaw. 

Przełomowa szansa na przyspieszenie 

Z danych Project Tempo wynika, że aż 58% polskich wyborców popiera rozwój cywilnej energetyki jądrowej - to wynik znacząco wyższy niż europejska średnia, która wynosi 42%.

– Polityczne zobowiązanie Polski oraz silne poparcie społeczne dla energii jądrowej, w połączeniu z doświadczeniem technologicznym Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, tworzą wyjątkową szansę na skalowanie wdrażania tej technologii. To także okazja do zabezpieczenia kluczowej infrastruktury oraz rozwoju krajowego potencjału przemysłowego w sercu Europy – podkreśla Bartłomiej Orzeł, przedstawiciel Project Tempo w Polsce. – W raporcie prezentujemy ramy czasowe, które pozwalają przyspieszyć te procesy, wzmacniając zdolności przemysłowe i bezpieczeństwo energetyczne w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Raport „AtomLink” podkreśla istniejące zobowiązania Polski związane z amerykańskimi projektami dużych reaktorów oraz technologii SMR (Small Modular Reactors). Analizuje również potencjał brytyjskiej firmy Rolls-Royce w zakresie wdrażania SMR jako uzupełnienia krajowego miksu energetycznego. Dokument wskazuje konkretne obszary, w których możliwa jest trójstronna koordynacja – od finansowania i licencjonowania, przez zarządzanie łańcuchami dostaw, po rozwój kadr.

Celem tych działań jest ograniczenie zależności od rosyjskich i chińskich surowców oraz wzmocnienie energetycznej niezależności Europy.

– Nasze analizy pokazują, że możliwe jest znaczące przyspieszenie wdrażania technologii jądrowej, uwolnienie finansowania oraz zapewnienie odpowiedniego kapitału ludzkiego i przemysłowego – zaznacza Alan Ahn, zastępca dyrektora ds. energetyki jądrowej w programie Klimat i Energia Third Way i dodaje: Współpraca w tych obszarach przyniesie korzyści wszystkim trzem krajom i realnie wzmocni bezpieczeństwo energetyczne w całym regionie.

Raport „AtomLink” – kluczowe rekomendacje
• Minimalizacja ryzyka finansowego poprzez utworzenie trójstronnego partnerstwa kapitałowego (USA–Wielka Brytania–Polska), adresującego kluczowe wyzwania ekonomiczne oraz zapewniającego zgodność w obszarach prawnych i technologicznych.
• Przyspieszenie procesu licencjonowania dzięki skupieniu się na lokalizacjach, a nie konkretnych typach reaktorów. Takie podejście ma na celu wzmocnienie długoterminowych zobowiązań instytucji nadzorczych – Państwowej Agencji Atomistyki oraz amerykańskiej NRC – oraz umożliwienie stosowania języka angielskiego jako wspólnego języka technicznego w regionie CEE.
• Zabezpieczenie łańcucha dostaw poprzez wdrożenie trójstronnego „modelu motywacyjnego”, który uwolni popyt, włączy polski przemysł do globalnych łańcuchów dostaw i zapewni stabilne dostawy paliwa dla polskich elektrowni jądrowych.
• Rozwój specjalistycznych kadr poprzez ocenę dostępnych zasobów ludzkich w polskim sektorze jądrowym oraz dostosowanie Centrum Szkoleniowego Czystej Energii do potrzeb lokalnych pracowników.

Raport opiera się na ponad 30 wywiadach z ekspertami z sektora publicznego, przemysłowego i prywatnego z Polski, USA i Wielkiej Brytanii, a także na szczegółowej analizie łańcuchów dostaw i potencjału trójstronnej współpracy.