Trzy niszczyciele min typu Kormoran II, przyszłe ORP Jaskółka, ORP Rybitwa i ORP Czajka, które Ministerstwo Obrony Narodowej zamówiło w czerwcu 2022 roku, będą wyposażone w opracowany na Politechnice Gdańskiej system obrony przeciwminowej o kryptonimie Głuptak. Kolejny raz wyposażenie okrętowe powstałe z udziałem uczelni pojawi się i będzie używane na okrętach polskiej Marynarki Wojennej.

Umowę w tej sprawie podpisali w czwartek 27 lipca 2023 roku w Sali Senatu PG przedstawiciele stron zaangażowanych w projekt. Politechnikę Gdańską reprezentował prof. dr hab. inż. Janusz Nieznański, prorektor ds. umiędzynarodowienia i innowacji, a Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Centrum Techniki Morskiej (OBR CTM) S.A. prezes Marcin Wiśniewski. Podpisanie porozumienia odbyło się w obecności przedstawicieli Agencji Uzbrojenia i Inspektoratu Marynarki Wojennej Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych, kmdr. Piotra Skóry i kmdr. Grzegorza Muchy.

Trzy systemy Obrony Przeciwminowej (OPM) Głuptak trafią na trzy kolejne niszczyciele min typu Kormoran II, które w latach 2026-2027 znajdą się w wyposażeniu 12. Dywizjonu Trałowców 8. Flotylli Okrętów. Przypomnijmy, źe we wtorek, 25 lipca br., położono stępkę pod budowę przyszłej Jaskółki. Cięcie blach pod Rybitwę i Czajkę odbędzie się odpowiednio w styczniu i październiku przyszłego roku. Pierwszy, prototypowy okręt proj. 258 ORP Kormoran rozpoczął służbę w 13. Dywizjonie Trałowców 8. FOW  28 listopada 2017 roku. Następnie Inspektorat Uzbrojenia zawarł 27 grudnia tego samego roku umowę z konsorcjum w składzie: Remontowa Shipbuilding S.A. (lider) oraz należące do Polskiej Grupy Zbrojeniowej: Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Centrum Techniki Morskiej S.A. oraz PGZ Stocznia Wojenna Sp. z o.o. Porozumienie dotyczyło dostawy dwóch seryjnych, ORP Albatros i ORP Mewa, na których odpowiednio 28 listopada 2022 roku i 14 lutego 2023 roku podniesiono pierwszy raz bandery wojenne RP.

– Pojazdy, jak i całe systemy OPM Głuptak, są opracowywane i budowane na Wydziale Inżynierii Mechanicznej i Okrętownictwa i dostarczane Marynarce Wojennej RP przez Centrum Technologii Bezpieczeństwa i Obronności Politechniki Gdańskiej już od dekady. Znajdują się na wyposażeniu pierwszych trzech okrętów tego typu, czyli OORP „Kormoran”, „Albatros” i „Mewa”. Jesteśmy dumni, że konstrukcje i technologie opracowywane na naszej uczelni cieszą się uznaniem polskich sił zbrojnych. Zamierzamy dołożyć starań, żeby cały czas je ulepszać i rozwijać – powiedział prorektor prof. dr hab. inż. Janusz Nieznański.

Głuptak jest używany nie tylko na nowych jednostkach. W wersji mobilnej jest użytkowany na trałowcach proj. 207P, wchodzących w skład 12. Dywizjonu Trałowców. Aktualnie jeden system zainstalowany na ORP „Hańcza”, przebywającym przebywającym od początku lipca na półrocznej misji w Stałym Zespole Okrętów Przeciwminowych NATO Grupa 1. Z racji na to, że w misji biorą udział marynarze z przyszłych załóg nowych Kormoranów, zdobywają w ten sposób cenne doświadczenie, dzięki czemu będą mogli sprawnie przejść do wykonywania zadań z tym wyposażeniem na niszczycielach min proj. 258.

Fot. Politechnika Gdańska

Prof. Janusz Nieznański podkreślił, że to swoisty, międzynarodowy "debiut tego systemu". Zaznaczył też, że zamówienie dowód zaufania, jakim resort obrony narodowej obdarza Politechnikę Gdańską. Na nowych jednostkach sprzęt z Politechniki zostanie zintegrowany z opracowanym w OBR CTM i montowanym na nich Systemem Zarządzania Walką SCOT.

– Współpraca pomiędzy naszym Ośrodkiem a Politechniką Gdańską trwa na tym polu od dawna i dotyczy różnych obszarów tematycznych/ Zarówno pojazd „Głuptak” opracowany na uczelni, jak i jego integracja z systemem SCOT, zostały zaprojektowane i przygotowane przez absolwentów polskich uczelni. Dla mnie, także jako absolwenta Politechniki Gdańskiej, to bardzo ważne, aby tworzyć w naszym kraju przyjazne dla młodych i zdolnych inżynierów i konstruktorów środowisko pracy. Dziękuję za zaufanie i ciężką pracę każdemu polskiemu inżynierowi, bo to dzięki niej powstają tak unikatowe rozwiązania, jak „Głuptak”, czy system SCOT – stwierdził prezes OBR CTM Marcin Wiśniewski.

– Dzisiejsza umowa to kolejny kamień milowy dla projektu o kryptonimie Głuptak. Zapewniam, że nie tylko o Głuptaku ale także innych projektach prowadzonych obecnie na Politechnice Gdańskiej również będzie głośno. Kolejna odsłona naszej działalności już niebawem pod hasłem „Głuptak – ostatnia misja” – dodał dyrektor CTBO PG Paweł Zariczny.

Przeznaczeniem systemu obrony przeciwminowej Głuptak jest identyfikacja i neutralizacja obiektów niebezpiecznych znajdujących się w zbiornikach wodnych, w tym zarówno spoczywających na dnie, jak również zagrzebanych w mule, czy ukrytych za przeszkodami terenowymi. Może operować na głębokości od 5 do 200 metrów, acz dla zwiększenia zasięgu jego działań można go zainstalować na zdalnie kierowanym pojeździe podwodnym Morświn, który także skonstruowano na Politechnice Gdańskiej. Głuptak służy też do przenoszenia ładunku wybuchowego, który niszczy minę morską. Do swoich działań wykorzystuje nieduży i zdalnie sterowany pojazd o długości ok. 1,5 metra i kształcie przypominającym torpedę. Jako napęd używa niewielkich śrub, poruszanych przez silniki elektryczne. W związku z tym, że jest pojazdem typu „one shot” w czasie takiej operacji pojazd również ulega zniszczeniu. W ukompletowaniu systemu znajdują się również pojazdy ćwiczebne, które można wykorzystywać do szkolenia Użytkowników, niemniej w każdej chwili, poprzez zamianę makiety gabarytowo-masowej (makieta ładunku niszczącego) na ładunek niszczący bojowy pojazd w wersji ćwiczebnej może stać się pojazdem w wersji bojowej.