Najwyższa Izba Kontroli wskazała główne bariery rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce. Według NIK, działania ministrów nie pozwoliły na wyeliminowanie utrudnień.

Jako główne bariery rozwoju sektora energetyki odnawialnej Najwyższa Izba Kontroli wskazuje ograniczone możliwości finansowania inwestycji przez przedsiębiorców, prawne regulacje wsparcia, trudności administracyjno-proceduralne i problemy z sieciami przesyłowymi. W raporcie wskazano, że ministrowie – pierwotnie minister odpowiedzialny za sprawy energii, następnie za sprawy klimatu – nie wyeliminowali utrudnień.

Brak analiz

– Nie było skutecznego sposobu pozyskiwania pełnych informacji o utrudnieniach w rozwoju odnawialnych źródeł energii. Głównie dlatego, że brakowało cyklicznego i spójnego monitorowania podsektora wytwarzania energii elektrycznej z OZE. Nie prowadzono kompleksowych analiz, które pozwoliłyby na identyfikację barier rozwoju odnawialnych źródeł energii. Wiedzę o problemach w funkcjonowaniu OZE minister odpowiedzialny czerpał natomiast z działań doraźnych, na przykład opiniowania projektów ustaw – komentował Marian Banaś, prezes Najwyższej Izby Kontroli.

Kontrola objęła trzy i pół roku – od początku 2017 roku do połowy 2020 roku. Kontrolowanymi jednostkami były Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Urząd Regulacji Energetyki. Według NIK brakowało wtedy całościowej analizy rozpoznania i niwelowania problemów w rozwoju OZE. Przyspieszenie w sektorze nastąpiło dopiero w 2018 roku. Wtedy wprowadzone zostały liczne zmiany, udoskonalono system aukcyjny, wprowadzono stałą, gwarantowaną cenę zakupu dla instalacji biogazowych i wodnych. NIK twierdzi jednak, że część podjętych działań to rozwiązania doraźne, wprowadzane, by nie zablokować całkowicie rozwoju, szczególnie w energetyce wiatrowej na lądzie.

Cele nie zostały osiągnięte

– Do czasu zakończenia kontroli minister nie wydał trzech rozporządzeń do znowelizowanej w 2018 roku ustawy o odnawialnych źródłach. Nie osiągnięto też celów założonych w tej ustawie. Do końca 2018 roku miało powstać 130 małych hydroelektrowni, powstało 27. Ze 100 nowych instalacji biogazowych wybudowano 19 – mówił Banaś.

NIK sformułowała do Ministra Klimatu i Środowiska dwa wnioski systemowe: o dokonanie całościowej analizy wsparcia wytwórców energii elektrycznej z odnawialnych źródeł, wprowadzonego ustawą o OZE oraz o opracowanie i wdrożenie systemowego monitorowania rynku OZE opartego na współpracy wszystkich organów administracji publicznej i organizacji branżowych OZE.

Jako najważniejszą barierę do rozwoju farm wiatrowych na morzu NIK podał niesfinalizowanie prac nad Planem Zagospodarowania Przestrzennego Polskich Obszarów Morskich. Farmy wiatrowe na lądzie zaś według Izby blokuje “zasada 10h”, na mocy której wiatraki nie mogą by budowane w  niższej odległości od innych zabudowań, niż dziesięciokrotność ich wysokości.