Opustoszała dziś wyspa Fraile, usytuowana u południowo-wschodnich brzegów Hiszpanii, pełniła w okresie obecności Rzymian na Półwyspie Iberyjskim rolę ważnego punktu w obrocie towarami na Morzu Śródziemnym - wynika z najnowszych badań archeologicznych.

Studium dotyczące roli wyspy było kierowane przez Alejandro Quevedo z Wydziału Archeologii na madryckim uniwersytecie Complutense, a jego wyniki opublikowano w naukowym piśmie “Antiquity”. W jego przygotowaniu pomagali też naukowcy z uniwersytetów w Genui, Jaen oraz Marsylii.

Według badaczy co najmniej od II w. p.n.e. na wyspie Fraile istniała osada. Dotychczasowe badania potwierdziły, że była ona usytuowana około 100 m od wybrzeża, do którego zawijały statki handlowe.

Jeden z nich, 10-metrowy okręt - jak twierdzą badacze - zatonął w I w. p.n.e., kiedy wysepka, mająca 441 m długości i 258 m szerokości, zyskiwała dopiero na znaczeniu w handlu morskim.

Archeolodzy twierdzą, że szczyt znaczenia Fraile przypadł na schyłek Cesarstwa Rzymskiego, kiedy wyspa ta stała się ważnym centrum redystrybucji handlowej. Za jej pośrednictwem prowadzono eksport i import z Galii, a także z północnej części Afryki.

Na wyspie, zdaniem archeologów, istniała wielopokoleniowa społeczność, a jej mieszkańcy nie byli tylko pracownikami sezonowymi.

Dowodem na to, jak utrzymuje zespół kierowany przez Quevedo, jest odnalezienie małej nekropolii z czasów rzymskich, na terenie której znaleziono kości małych dzieci.

W trakcie prac wykopaliskowych potwierdzono, że przylegająca do prowincji Murcja wysepka była zamieszkana na stałe przez kilka rodzin w okresie późnego Imperium Rzymskiego. Jej mieszkańcy, jak twierdzą autorzy studium, zajmowali się przede wszystkim handlem suszonymi rybami oraz produkcją i sprzedażą sosu garum.

Na Fraile zachowały się ruiny basenów solankowych, w których fermentowały sardynki, z których wyrabiano garum. Sos ten następnie przelewano do naczyń ceramicznych, z których liczne pochodziły z północnej części Afryki.

Quevedo wyjaśnił, że z analizy znalezionych na wyspie przedmiotów ceramicznych, m.in. amfor, wynika, że aż 30 proc. naczyń, w których przetrzymywano garum pochodziło z terenów dzisiejszej Libii oraz Tunezji.

Ważnym źródłem wiedzy dla archeologów o mieszkańcach Fraile była analiza wyrobów ceramicznych pochodzących z magazynów garum, które z nieznanych dotychczas przyczyn zostały nagle porzucone w V w. n.e.

Innym ważnym dla studium miejscem badań jest znajdujące się pod wodą stanowisko, na którym przed wiekami wytwarzano sól, a także przechowywano garum. W miejscu tym znaleziono m.in. wykonany z brązu uchwyt dzbanka ozdobiony wizerunkiem Pegaza oraz maski Dionizosa.

Autorzy studium potwierdzili, że po zajęciu wyspy przez Arabów na Fraile muzułmanie grzebali zmarłych. Dowodem na to są znalezione pod dawnymi solankami kości co najmniej ośmiu osób, które zostały pochowane pomiędzy XII i XIII w.

Marcin Zatyka

zat/ bar/