Ponad 40 lat temu krakowscy podróżnicy zakończyli jedną z najważniejszych wypraw eksploracyjnych XX w. i jako pierwsi przepłynęli najgłębszy kanion świata – Colca w Peru. O tamtym wydarzeniu przypomni wystawa pod Wawelem, która czynna będzie od 20 czerwca.

40. rocznica przepłynięcia rzeką kanionu Colca i potwierdzenia, że jest to najgłębszy kanion na Ziemi, upłynęła rok temu, ale – jak poinformowali PAP podróżnicy – dopiero w tym roku, po ustąpieniu pandemii COVID-19, możliwe jest uroczyste świętowanie jubileuszu.

O wyczynie sprzed lat przypomni w Krakowie ekspozycja, złożona z 30 plansz, która od 20 czerwca do 14 lipca czynna będzie na pl. Wielkiej Armii Napoleona u podnóża Wawelu. Symboliczne przecięcie wstęgi przy planszach nastąpi 22 czerwca. Tego samego dnia w Akademii Górniczo-Hutniczej odbędzie się spotkanie podsumowujące wyprawę Canoandes.

Ekspedycja Canoandes wyruszyła z Krakowa w 1979 r. Wszyscy członkowie zespołu (Jacek Bogucki, Marek Byliński, Zbigniew Bzdak, Piotr Chmieliński, Stefan Danielski, Stanisław Grodecki, Tomasz Jaroszewski, Włodek Herman, Jan Kasprzyk, Krzysztof Kraśniewski, Jerzy Majcherczyk, Andrzej Piętowski, Józef Woch) byli studentami bądź absolwentami Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie i należeli do Akademickiego Klubu Turystyki Kajakowej Bystrze.

Była to jedna z najdłuższych podróży grupowych XX w. – trwała 33 miesiące, od 6 czerwca 1979 r. do 4 lutego 1982 r.

Polscy kajakarze pokonali ponad 100 tys. km, szukając dojazdu do górskich rzek Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej. Na ich trasie znalazły się USA, Meksyk, kraje Ameryki Środkowej i Południowej, w tym Ziemia Ognista. Pokonali 23 rzeki, z których 12 nikt przed nimi nie przepłynął.

W 1981 r. jako pierwsi przepłynęli najgłębszy kanion świata – rzeki Colca w Peru. Spływ trwał od 18 maja do 12 czerwca. Ten wyczyn trafił do Księgi Rekordów Guinessa. Podróż jest zaliczana do najważniejszych wypraw eksploracyjnych w XX w.

Prawem zdobywców nadali nazwy odkrytym i pokonanym przez siebie kanionom. W kanionie Colca pozostawili polskie nazwy: Cascadas Juan Pablo II (Wodospady Jana Pawła II) i Canon de los Polacos (Kanion Polaków - w najgłębszej jego części). W dwóch wioskach - Huambo i Cabanaconde - nazwano ulice Alejami Polaków (Avenida los Polacos). Avenida Polonia pojawiła się w miasteczku Chivay (stolica prowincji Calloma, w której znajduje się Kanion Colca). Cztero- i półkilometrowa aleja biegnie od mostu Inków, wzdłuż rzeki Colca, aż do gorących źródeł w La Calera.

13 grudnia, wprowadzenie stanu wojennego w Polsce zastało ich z Limie podczas przygotowań do powrotu do kraju. Na znak protestu zawiązali komitet pomocy Solidarności. W stolicy Peru zorganizowali manifestację wsparcia dla Solidarności, zbierali i wysyłali dary dla Polaków.

Kierownik tamtej wyprawy, Andrzej Piętowski, podkreślił, że przepłynięcie kanionu Colca i innych rzek w obu Amerykach było wielką promocją dla polskiego kajakarstwa i dla samej Polski. "O naszej wyprawie pisały opiniotwórcze pisma geograficzne m.in. +National Geographic+, +Outside+, +Canoe and Kayak+ - tym samym przełamaliśmy hermetyczną dominację anglosaską w świecie odkrywców i prasie podróżniczej. W Peru kajakarze pojawiający się nad rzeką Colca do dziś są nazywani przez miejscową ludność +los canoistas Polacos+, czyli +polskimi kajakarzami+" – opisał Piętowski w rozmowie z PAP przy okazji premiery książki "Canoandes".

Polska eksploracja kanionu Colca przyspieszyła rozwój gospodarczo-społecznego w tamtym regionie. Dolina Colca, która przez wieki była odizolowaną od cywilizacji, stała się jedną z największych atrakcji turystycznych Peru.

Od 20 lat, dzięki staraniom Andrzeja Piętowskiego, w Chivay, stolicy regionu doliny Colca, prowadzona jest Letnia Szkoła Języka Angielskiego. Każdego roku organizowane są pięciotygodniowe turnusy, w trakcie których studenci ze Stanów Zjednoczonych, Kanady i Polski prowadzą zajęcia językowe dla młodych Peruwiańczyków.

Rzeka Colca ma 388 km długość, przy czym 120 km prowadzi przez najgłębszy kanion świata. Ściany kanionu Colca wznoszą się - licząc od poziomu rzeki - na ponad 3,6 tys. metrów (lewa) i prawie 4,2 tys. metrów (prawa). Kanion Colca jest dwukrotnie głębszy od Wielkiego Kanionu Kolorado w USA.

Wystawę, przypominającą o ekspedycji sprzed ponad 40 lat, organizują polski oddział The Explorers Club (Klub Okrywców) i Akademicki Klub Turystyki Kajakowej Bystrze AGH. Ekspozycja jest dofinansowana ze środków Ministerstwa Nauki i Edukacji.