Wiek XIX i XX zrewolucjonizował rynek transportu morskiego. Upowszechnienie kontenerów zmieniło oblicze globalnego handlu i ułatwiło transport międzynarodowy i globalizację. Polskie porty morskie odgrywają kluczową rolę całym układzie transportu morskiego w Polsce, stanowiąc bramy dla handlu międzynarodowego. Porty mogą przyjmować nawet największe jednostki pływające. Artykuł ma na celu omówienie konkurencyjności polskich portów morskich w Europie.

Polska, posiadająca ponad 500-kilometrową linię brzegową i dostęp do Morza Bałtyckiego ma znaczącą przewagę w transporcie morskim oraz pełną wystarczalność, jeśli chodzi o przyjmowanie ładunków drogą morską.

Strategiczne położenie w Europie Środkowej

Polska, zlokalizowana w samym sercu Europy Środkowej, posiada niezwykle korzystne i strategiczne położenie geograficzne. Ta centralna lokalizacja stwarza niezrównane możliwości dla rozwoju i wzrostu polskich portów morskich. Dzięki temu kraj może służyć jako ważny węzeł logistyczny dla handlu morskiego między Europą Zachodnią a Europą Wschodnią. To sprawia, że konkurencyjność polskich portów morskich wzrasta, a Polska staje się kluczowym graczem w sektorze transportu morskiego w Europie Środkowej. Przez inwestycje w rozwój infrastruktury portowej i zaadaptowanie nowych branżowych technologii, polskie porty morskie są w stanie przyciągać większe przepływy towarów i zwiększać swoją konkurencyjność na arenie międzynarodowej.

Od czego zależy konkurencyjność portów morskich?

Jednym z kluczowych aspektów jest infrastruktura portowa, która obejmuje zarówno terminale przeładunkowe, jak i systemy transportowe i logistyczne. Sprawne zarządzanie operacjami portowymi, takie jak szybkość przeładunku i obsługi statków, jest niezwykle istotne w konkurencyjnym środowisku międzynarodowym. Ponadto dostęp do dróg i systemów transportu łączących port z pozostałą częścią kraju wpływa na jego konkurencyjność. Kluczowym czynnikiem jest również odpowiednia infrastruktura i głębokość basenu portowego, umożliwiające przyjęcie większych statków i tym samym zwiększenie przepływu towarów. Wreszcie, konkurencyjność portów morskich jest również zależna od współpracy międzynarodowej i możliwości nawiązywania korzystnych relacji handlowych z innymi portami i operatorami logistycznymi. Dlatego polskie porty morskie muszą stale inwestować w rozwój infrastruktury, podążać za najnowszymi trendami technologicznymi oraz tworzyć sprzyjające warunki dla przepływu towarów i promowania handlu morskiego w regionie.

Jak wygląda europejski rynek portowy?

W Europie istnieje szeroka gama portów morskich, od tych dużych, zlokalizowanych w strategicznych lokalizacjach geograficznych, po mniejsze, regionalne obsługujące lokalne społeczności. Do największych portów należą Rotterdam, Antwerpia czy Hamburg. Posiadają dobrze rozwiniętą infrastrukturę i ogromne moce przeładunkowe. Większość państw zachodnich w tym Niemcy, Francja, Hiszpania, Holandia czy Belgia, posiada własne porty morskie i są w stanie zaspokoić swoje potrzeby transportowe. Jeśli chodzi o ceny frachtów, biorąc pod uwagę najpopularniejsze relacje, takie jak Chiny-Europa, USA-Europa oraz Ameryka Południowa-Europa, są stosunkowo podobne w przypadku zamówienia frachtu do portów zachodnich i polskich. Jednak koszty dodatkowe, wynikające z obsługi portu oraz dalsze dowozy ostatniej mili będą tańsze na polskim rynku, co ma zapewniać przestrzeń do konkurowania. Polska w dalszym ciągu posiada niższe koszty pracownicze niż państwa zachodnie. W ten sposób niższym kosztem można przyciągnąć nowe połączenia i serwisy armatorskie, które napędzają rozwój portów morskich.

Konkurencyjność w Europie

Rodzime porty morskie muszą się liczyć z silną konkurencją dużych portów europejskich w kwestii przyciągnięcia morskiego ruchu towarowego i pasażerskiego. Rotterdam, Hamburg czy Antwerpia mają strategiczne położenie i są dobrze rozwinięte pod względem infrastruktury i usług portowych. Posiadają również dogodne połączenia transportowe, tak lądowe jak i śródlądowe, co przyciąga wielu przewoźników i klientów. Ponadto, porty w krajach o rozwiniętej gospodarce morskiej, takich jak Niemcy i Holandia, mają już ugruntowaną pozycję na rynku i korzystają z długotrwałych relacji handlowych. Wobec tej konkurencji, polskie porty morskie muszą skoncentrować się na doskonaleniu infrastruktury, poprawie efektywności operacji i usług portowych, a także budowaniu strategicznych partnerstw z przewoźnikami i innymi podmiotami z branży morskiej w swoim regionie. Dotyczy to także rozwoju strategicznych gałęzi transportu lądowego (drogi szybkiego ruchu, kole) oraz śródlądowego.

Jak kształtuje się przyszłość dla polskich portów morskich?

Wzrost globalnego handlu morskiego, wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na transport i logistykę, stwarza szanse dla krajowych portów na dalszy rozwój. Inwestycje w rozbudowę infrastruktury portowej, modernizację terminali oraz doskonalenie operacji stanowią dobrą podstawę do zachowania konkurencyjności na rynku. Współpraca z innymi portami i podmiotami z sektora morskiego, w tym tworzenie strategicznych partnerstw, umożliwi polskim portom morskim wykorzystanie synergii i osiągnięcie większego znaczenia na arenie międzynarodowej. Zwiększył się transport morski z Chin do Polski ze względu na obecność na krajowym rynku największych armatorów, którzy oferują tu swoje serwisy. Wyzwaniem, ale też okazją do zwiększenie wolumenów transportowych jest wojna na Ukrainie, która doprowadziła do znacznego utrudnienia tranzytu towarowego przez porty tego państwa na Morzu Czarnym. Kontrowersyjna kwestia transportu produktów, w tym artykułów spożywczych, do polskich portów jawi się zdaniem części ekspertów jako szansa do zwiększenia wolumenu ładunków obsługiwanych przez porty w Gdańsku, Gdyni, Kołobrzegu, Szczecinie czy Świnoujściu. Co za tym idzie, mają wzrosnąć zyski związane z obsługą przeładunków ukraińskich towarów, dla których Polska byłaby krajem tranzytowym.

Podsumowując, konkurencyjność polskich portów morskich na arenie europejskiej rośnie, więc kraj powinien skupiać się na zdominowaniu lokalnego rynku Europy Środkowo-Wschodniej. Państwa śródlądowe, takie jak Słowacja czy Czechy, potrzebują partnerów, którzy umożliwią im sprawną wymianą towarową ze światem. Zbudowanie silnej infrastruktury drogowej oraz kolejowej pomoże w realizacji celu wzmocnienia polskich portów morskich i spowoduje rozwój w tym sektorze. Potrzeba tu długoterminowej strategii, która realizowana latami, przez liczne inwestycje umocni pozycję państwa na europejskim rynku. Świetnie obrazuje to sytuacja na rynku transportu kolejowego z Chin, gdyż zdaniem specjalistów Polska lokalizacyjnie znalazła się w pasie Jedwabnego Szlaku i dzięki temu kilka razy w tygodniu do kraju pełne składy pociągów z towarami z Chin, które dalej są rozprowadzane po całej Europie. Konieczne w tym celu były inwestycje w terminale kolejowe w Małaszewiczach czy w Sławkowie. Również Polska posiada bardzo duże powierzchnie magazynowe, które czynią ją logistycznym hubem na rynku europejskim. Dodatkowo coraz lepsza infrastruktura drogowa powoduje, że jest możliwe przyciąganie kapitału, który pozwala rozwijać się krajowym przedsiębiorcom lepiej i szybciej. Całość systemu logistycznego jest ze sobą silnie powiązana i często rozwój jednego sektora napędzi inny. Przykładowo zwiększenie wolumenów ładunków w portach morskich wpłynie na rynek agencji celnych, powierzchni magazynowych oraz firm spedycyjnych. To nowe możliwości tworzące miejsca pracy i silną gospodarkę z dobrze przemyślanym obiegiem towarów.

Artykuł opracowany przy współpracy z Unioncargo.pl