Rosyjski państwowy koncern gazowy Gazprom zainicjował postępowanie arbitrażowe wobec polskich spółek Europol Gaz i Orlen; pozew w tej sprawie wpłynął do sądu arbitrażowego Petersburga i obwodu leningradzkiego - poinformował w środę rosyjski dziennik gospodarczy "Wiedomosti".

Szczegóły dotyczące tego postępowania nie są na razie znane. Gazprom pozwał również spółki Ernst and Young Global Limited i Ernst and Young sp. z o.o. Corporate Finance - przekazała gazeta.

Europol Gaz, w którym największym udziałowcem jest Orlen, domaga się od Gazpromu ponad 6,2 mld zł odszkodowań i długów. Postępowanie w tej sprawie toczy się przed Trybunałem Arbitrażowym w Sztokholmie.

Pod koniec października ubiegłego roku sąd arbitrażowy w Petersburgu nakazał Europol Gazowi wstrzymanie tego postępowania i zasądził wobec polskiej spółki karę w wysokości 1,5 mld dolarów (obecnie około 6 mld zł PAP) za niedostosowanie się do zarządzenia strony rosyjskiej - podały "Wiedomosti".

13 października 2023 roku Minister Rozwoju i Technologii nadał rygor natychmiastowej wykonalności decyzji w sprawie przejęcia całości akcji Gazpromu w spółce Europol Gaz przez tę spółkę. Jak wynikało z opublikowanej przez MRiT decyzji, odszkodowanie za przejęte akcje miało wynieść 787 mln zł.

Takie postanowienie minister uzasadnił "interesem społecznym", który "należy utożsamiać z ochroną ważnego interesu publicznego, ochroną interesu ekonomicznego państwa oraz koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa państwa".

Jak wówczas podkreślono, decyzja ta była "formą sankcji nakładanej na Federację Rosyjską oraz podmioty z nią powiązane, służącej zniechęceniu jej do kontynuacji inwazji na pełną skalę na Ukrainę lub też odebrania jej środków, które mogłyby służyć do finansowania (wojny)".

Europol Gaz jest właścicielem polskiego odcinka Gazociągu Jamalskiego. Do października ubiegłego roku Gazprom posiadał w spółce 48 proc. akcji, a 52 proc. było kontrolowane przez Orlen, z czego 48 proc. bezpośrednio, a 4 proc. za pośrednictwem spółki Gas Trading. Akcje Gazpromu w Europol Gazie od listopada 2022 roku były - decyzją Ministra Rozwoju i Technologii - obłożone zarządem przymusowym, a od kwietnia 2022 roku prawa z nich wynikające oraz dywidendy pozostawały zamrożone decyzją szefa Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Gazociąg Jamalski łączy złoża gazu ziemnego w północnej Rosji z Europą Zachodnią. Biegnie przez Białoruś i Polskę do Niemiec. Ma długość 4196 km, z czego 3 tys. km w Rosji, 575 km na Białorusi i 680 km w Polsce.

W kwietniu 2022 roku Gazprom wstrzymał dostawy gazu do Polski, także przez Gazociąg Jamalski, motywując to odmową PGNiG zapłaty za gaz w rublach. Tranzyt gazu do Niemiec tym gazociągiem ustał wcześniej, pod koniec 2021 roku. W maju 2022 roku Gazprom ogłosił, że nie będzie więcej wykorzystywać Gazociągu Jamalskiego.

W październiku 2023 roku zamiar przejęcia Europol Gazu zgłosił Orlen, i uzyskał na taką transakcję zgodę Prezesa UOKiK. 

szm/ mal/

arch.

Fot. Depositphotos