Na koniec ubiegłego roku łączna moc morskich farm wiatrowych na świecie wyniosła ca. 57 GW. Połowa tej mocy (28 GW) była generowana w Europie przez około 5800 morskich turbin wiatrowych (MTW). Według informacji podawanych przez Wind Europe średnia moc MTW instalowanych w Europie w 2021 roku wynosiła 8,5 MW, natomiast średnia moc zamawianych w ubiegłym roku MTW to 11,2 MW. Zakładane poziomy mocy w MFW na świecie i w Europie wyniosą 315 GW oraz 156 GW odpowiednio na koniec 2030 roku.

Odnosząc się do dalszej perspektywy należy wskazać, że zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu, czyli planu działania na rzecz zrównoważonej gospodarki, kraje członkowskie UE wybudują farmy wiatrowe na morzu o łącznej mocy ok. 300 GW do roku 2050. W połączeniu z planami Wielkiej Brytanii i Norwegii łączna moc w MFW w Europie może osiągnąć 450 GW w 2050 roku. 

Rozwój farm wiatrowych wymaga umiejętnego zarządzania procesem kontraktacji, który sprowadza się do pakietowania przetargów i rozdzielenia tych pakietów na pojedyncze elementy w przypadku kontraktacji mniejszych prac (tak postępują doświadczeni deweloperzy) lub zdjęcia ryzyk z inwestora poprzez połączenie wielu pakietów w jedną całość w celu zakontraktowania podwykonawcy, który zaoferuje rozwiązania budowy pod klucz (tak postępują początkujący deweloperzy).

Niezależnie od przyjętej strategii wielomiliardowa i złożona inwestycja, jaką jest budowa morskiej farmy wiatrowej wymaga prowadzenia stałego nadzoru nad realizacją wszystkich etapów prac zarówno na morzu jak i w zakładach produkujących istotne elementy, z których wznosi się MFW, np. takich jak konstrukcje fundamentów czy morskie podstacje transformatorowe (ang. Offshore Sub Station – OSS).

Warto zatem udzielić odpowiedzi na kilka pytań: kim jest przedstawiciel inwestora (zwany też przedstawicielem zamawiającego lub klienta, ang. Client/Employer Representative or Company Representative), jaka jest jego rola i dlaczego jest taki ważny.

Kim jest przedstawiciel inwestora

Otóż przedstawiciel inwestora jest osobą, która w jego imieniu dba o to, aby prace prowadzone na rzecz danego projektu przez różnych wykonawców na morzu i w zakładach produkujących konstrukcje offshore przebiegały zgodnie z zatwierdzonymi planami, z zachowaniem wymagań jakościowych oraz BHP. Potrzeba angażowania przedstawiciela pojawia się już na etapie prowadzenia badań środowiskowych i kampanii pomiarowych oraz UXO. Prawidłowe badania geofizyczne i geotechniczne są podstawą do dalszych prac inżynierskich i właściwego zaprojektowania fundamentów MTW i podstacji transformatorowych oraz wyznaczenia tras kablowych.

Z pokładu statku instalacyjnego przedstawiciel inwestora nadzoruje proces instalacji fundamentów, kontrolując m.in. przestrzeganie postanowień decyzji środowiskowej odnośnie do poziomu hałasu wprowadzanego do środowiska w trakcie prowadzonych prac. Kolejny etap, w który angażuję się przedstawiciela inwestora to układanie kabli wewnętrznych (ang. inner array cable) łączących poszczególne turbiny z morską podstacją transformatorową oraz kabla eksportowego (ang. export cable) łączącego MFW z lądową podstacją transformatorową i krajową siecią elektroenergetyczną. Przedstawiciel inwestora jest również obecny w trakcie instalacji wież, gondol i łopat MTW, a także posadowienia (ang. hook-up) morskich podstacji transformatorowych. Te operacje prowadzi się zazwyczaj z wykorzystaniem jednostek typu jack-up. Nie mniej istotny pozostaje udział przedstawiciela w operacjach uruchamiania poszczególnych MTW i OSS.

Zadania przedstawiciela inwestora

Zadaniem przedstawiciela inwestora jest nadzorowanie w imieniu Inwestora prac wykonywanych przez zaangażowanego wykonawcę lub jego podwykonawców. Pozycja ta odgrywa kluczową rolę w sprawnym przeprowadzeniu i udanej realizacji projektu.

Posługując się przykładem pomiarów geofizycznych można wymienić kilka podstawowych obowiązków przedstawiciela. Oto niektóre z nich: 

> W fazie przygotowawczej zapoznanie się i zrozumienie planu realizacji projektu (PEP - project execution plan), który przygotowuje wykonawca pomiarów; udział w technicznym spotkaniu otwierającym kampanię pomiarową z wykonawcą pomiarów w jego biurze i na pokładzie statku badawczego.

> W fazie pomiarowej nadzorowanie technicznego wykonania badań, w tym między innymi: testów przy nabrzeżu i na morzu podczas mobilizacji statku badawczego; kalibracji przyrządów pomiarowych; konfiguracji technicznej podczas badań; Przestrzegania wymagań dotyczących testowania sprzętu; pozycjonowania statku i sprzętu; dbałości o jakość danych; potwierdzenia zrealizowania przez wykonawcę ustalonego zakresu prac pod względem ich kompletności i jakości zgromadzonych danych.

Jednym z podstawowych obowiązków Przedstawiciela jest dostarczanie codziennych raportów do Inwestora. Wszelkie raporty zawierające dane, które gromadzi wykonawca, muszą być podpisane również przez Przedstawiciela Inwestora.

Dlaczego jest taki ważny

Jakość i zakres wykonywanych pomiarów i przeprowadzonych prac na poszczególnych etapach rozwoju projektu MFW ma bardzo duże znaczenie dla powodzenia realizacji całego projektu. Dlatego też angażowanie Przedstawiciela Inwestora jest powszechnie praktykowane w działaniach offshore w tym w Morskiej Energetyce Wiatrowej. Stanowi istotny element ograniczania ryzyka złożonego procesu inwestycyjnego. Przykładem konsekwencji niewłaściwej realizacji jednego z etapów rozwoju MFW, jakim są badania geologiczne (geofizycznych i geotechnicznych) są przypadki zapadania się w dnie i w konsekwencji utraty fundamentów monopalowych, o których również pisała Gospodarka Morska w tym roku. Dobrze zaplanowana i nadzorowana kampania pomiarowa chroni inwestora przed ryzykiem opóźnień w realizacji harmonogramu budowy oraz nie powoduje powstawania dodatkowych kosztów.

Enmaro

Energy Market Observer Sp. z o. o. (Enmaro) jest polską firmą konsultingową z siedzibą w Gdyni zajmującą się reprezentacją klienta oraz doradztwem na każdym etapie rozwoju projektu inwestycyjnego, począwszy od założeń koncepcyjnych, poprzez wybór wykonawców prac projektowych, oceny środowiskowe i finansowe, opracowanie harmonogramu realizacji, analizy rynku potencjalnych wykonawców i dostawców oraz ich wybór, proces budowy i instalacji, przechodząc przez etap eksploatacji, napraw i konserwacji, aż po strategie utylizacji i recyklingu.