Zawieszenie walk na Morzu Czarnym? Niepewne informacje o rozejmie i warunki Rosji

Stany Zjednoczone poinformowały, że Rosja i Ukraina zgodziły się na zawieszenie broni na Morzu Czarnym i opracowanie mechanizmów wdrażania zakazu ataków na infrastrukturę energetyczną. Nie ma jeszcze oficjalnych potwierdzeń od zainteresowanych rządów Rosji i Ukrainy. 

O rzekomym rozejmie poinformowała we wtorek agencja Bloomberg. Faktycznie w oddzielnych oświadczeniach Biały Dom poinformował we wtorek, że trzy dni rozmów na szczeblu technicznym w Arabii Saudyjskiej z zespołami z Rosji i Ukrainy przyniosły porozumienia „zapewniające bezpieczną żeglugę” na Morzu Czarnym. Strony zgodziły się również na zapobieganie wykorzystywaniu żeglugi handlowej do celów wojskowych, jak podano.

Stany Zjednoczone „pomogą przywrócić Rosji dostęp do światowego rynku eksportu produktów rolnych i nawozów, obniżyć koszty ubezpieczeń morskich oraz poprawić dostęp do portów i systemów płatności dla tego typu transakcji” – czytamy w oświadczeniu. Kreml zapowiedział już, że ułatwienia dla rosyjskiej żeglugi są warunkiem rozejmu.  

W ostatnich godzinach także na platformie X pojawiły się wpisy sugerujące, że Rosja i Ukraina mogły dojść do porozumienia w sprawie zawieszenia broni na Morzu Czarnym, w tym zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi i powstrzymania użycia siły. Wspominano o 30-dniowym rozejmie czy ustaleniach dotyczących sektora energetycznego i żeglugi cywilnej. Jednak te doniesienia pozostają na razie niepotwierdzone oficjalnie i mogą odzwierciedlać jedynie spekulacje.

Sukces Rosji?

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski powiedział, że jego siły zastosują się do częściowego zawieszenia broni. Kolejna runda rozmów między USA a Ukrainą może się wkrótce odbyć, powiedział. Kreml potwierdził porozumienie w sprawie bezpiecznej żeglugi po Morzu Czarnym w oświadczeniu wydanym we wtorek wieczorem, ale zaznaczył, że jest ono uzależnione od złagodzenia sankcji wobec banków i firm zajmujących się eksportem produktów rolnych. 

Wejście w życie porozumienia o bezpiecznej żegludze, czyli tzw. Inicjatywy Czarnomorskiej dla Rosji oznacza sukces, gdyż wiąże się ze zdjęciem z niej szeregu sankcji, związanych z gospodarką rolną – powiedział PAP historyk z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prof. Grzegorz Skrukwa.

„Rosja twierdzi, że warunkiem porozumienia o bezpiecznej żeglugi w zachodniej części Morza Czarnego jest wcześniejsze zdjęcie szeregu sankcji na rosyjski eksport produktów rolnych, import techniki dla gospodarki rolnej do Rosji oraz swobodna obsługa statków handlowych transportujących z Rosji płody rolne, a do Rosji środki do produkcji rolnej. Jeśli to wejdzie w życie, oznacza sukces Rosji, czyli agresora” - stwierdził ekspert.

W jego ocenie będzie to „bardzo duży krok wstecz, jeśli chodzi o cały mechanizm sankcyjny”, którym objęta jest strona rosyjska.

Czego nie atakować

Rosja opublikowała we wtorek pięć kategorii obiektów - rosyjskich i ukraińskich - objętych tymczasowym moratorium na ataki na system energetyczny. Zdaniem Kremla lista ta została uzgodniona przez stronę rosyjską i amerykańską podczas rozmów w Rijadzie, które odbyły się w poniedziałek.

Według komunikatu Kremla moratorium objęte są: rafinerie ropy naftowej, ropociągi, gazociągi i obiekty magazynowe, w tym stacje pomp, infrastruktura do wytwarzania i przesyłu energii elektrycznej, w tym elektrownie, stacje elektroenergetyczne, transformatory i rozdzielnie, elektrownie jądrowe oraz zapory wodne.

Zdaniem Kremla moratorium obowiązuje przez 30 dni, począwszy od 18 marca 2025 r. i może zostać przedłużone za obopólną zgodą. w Komunikacie podkreślono, że w przypadku jego naruszenia przez jedną ze stron, druga strona ma prawo uważać się za zwolnioną z obowiązku jego przestrzegania.

30-dniowe zawieszenie broni między Ukraina i Rosją dotyczące obiektów energetycznych i innych rodzajów infrastruktury zostało uzgodnione podczas telefonicznych rozmów prezydenta USA Donalda Trumpa z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim i przywódcą Rosji Władimirem Putinem, które odbyły się 19 marca.