Prof. M. Golon: Godny pochówek dla zamordowanych w PRL „komandorów” - bohaterskich obrońców Helu

Rok temu, po 70 latach od śmierci, chowaliśmy Danutę Siedzikównę ps. Inka i Feliksa Selmanowicza ps. Zagończyk, a teraz będziemy naszych dwóch admirałów i komandora chowali 65 lat od dnia ich zamordowania - powiedział PAP dyrektor gdańskiego oddziału IPN prof. Mirosław Golon.

Trzech oficerów Marynarki Wojennej - komandorzy Stanisław Mieszkowski, Jerzy Staniewicz i Zbigniew Przybyszewski - zostało zabitych strzałami w głowę w grudniu 1952 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie. Na śmierć skazano ich w procesie, w którym - za rzekome szpiegostwo i dywersję - sądzonych było w sumie siedmiu komandorów. Wszyscy oficerowie jeszcze przez II wojną światową służyli w polskiej marynarce i w kampanii wrześniowej brali udział w obronie Helu.

W trakcie śledztwa prowadzonego w oparciu o sfingowane dowody, oficerowie byli wielokrotnie torturowani. Część z nich załamała się psychicznie pod wpływem tortur i przyznała do winy, przed sądem wszyscy wycofali zeznania jako wymuszone.

Miejsce pochówku zamordowanych oficerów przez długi czas nie było znane. "Chciano całkowicie wymazać z historii te nazwiska z tego powodu, że byli to wielcy bohaterowie niezależnego państwa polskiego" - tłumaczył dyrektor gdańskiego prof. Mirosław Golon.

Dopiero w ostatnich latach, w efekcie prowadzonych przez zespół pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka IPN prac, zidentyfikowano je wśród szczątków znalezionych na tzw. Łączce - w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Szczątki kmdr por. Zbigniewa Przybyszewskiego i kmdr Stanisława Mieszkowskiego zidentyfikowano w 2014 r., kmdr Jerzego Staniewicza - w 2016 r.

"Gdy rok temu, po 70 latach od śmierci, chowano Danutę Siedzikównę ps. Inka i Feliksa Selmanowicza ps. Zagończyk, to teraz będziemy naszych dwóch admirałów i komandora (mianowany pośmiertnie - PAP) Zbigniewa Przybyszewskiego chowali dokładnie 65 lat od dnia ich zamordowania - podkreślił Golon.

W sobotę szczątki oficerów zostaną pochowane na Cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni. Sobotnie uroczystości rozpoczną się od mszy św. w intencji zamordowanych. Nabożeństwo odbędzie się rano w kościele Marynarki Wojennej RP pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Gdyni Oksywiu. Odprawi je biskup polowy gen. bryg. Józef Guzdek. Po zakończeniu mszy kondukt z trumnami kryjącymi szczątki oficerów przejdzie na gdyński Cmentarz Marynarki Wojennej. Tutaj, w Kwaterze Pamięci, zostaną pochowani oficerowie.