Wychwytywanie i magazynowanie dwutlenku węgla to konieczność dla cementowni, by uciec od wysokich kosztów zakupu uprawnień do emisji - ocenili przedstawiciele branży we wtorek. Aby jednak ruszyły inwestycje w technologię CCS niezbędna jest zmiana prawa i wsparcie finansowe.

Według danych Stowarzyszenia Producentów Cementu (SPC) obecnie emisje CO2 (dwutlenku węgla) przemysłu cementowego to 3,8 proc. całkowitej emisji CO2 w Polsce, która jak podano wynosi 310 mln tom rocznie. Branża osiągnęła 80 proc. zastąpienia węgla paliwami alternatywnymi i zredukowała emisje CO2 o ponad 30 proc.

Prezes Holcim Polska Maciej Sypek podczas konferencji branży cementowej, która odbyła się we wtorek, zwrócił uwagę, że 63 proc. emisji CO2 cementowni to emisja tzw. procesowa (węglan wapnia podczas produkcji klinkieru jest rozkładany na tlenek wapnia i dwutlenek węgla), której nie da się "ominąć". Jak dodał, branża w tej kwestii doszła "do ściany". Jak wynika z mapy drogowej branży, do 2030 r. musi ona ograniczyć emisje o 40 proc., a neutralność emisyjną ma osiągnąć w 2050 r. Sypek podkreślił, że alternatywą jest technologia, CCS czyli wychwytywanie i magazynowanie CO2.

Jako branża "do 2030 r. 2,5 mln ton CO2 zamierzamy w Polsce wychwycić i składować" - poinformował Sypek.

Jak pokazały dane SPC, w latach 2017 - 2023 ceny uprawnień do emisji CO2 wzrosły z 5 do 100 euro za tonę, przy czym spodziewany jest "skokowy" wzrost uprawnień do emisji CO2 w latach 2030-2040.

Prezes Cementowni Ożarów należącej do CRH Mariusz Adamek wskazał, że w Polsce potrzebna jest długofalowa strategia dekarbonizacji, która uwzględni technologię CCS. Podkreślił, że konieczna też jest nowelizacji prawa energetycznego i opracowanie stosownych aktów wykonawczych. Zaapelował również o wsparcie finansowe branży z związku z wysokimi kosztami wdrażania technologii CSS, która jest konieczna, by branża mogła dalej funkcjonować w obecnych uwarunkowaniach związanych z Zielonym Ładem.

Adamek podkreślił też, że konieczna będzie współpraca z sektorem energetycznym ponieważ wychwytywanie CO2 jest bardzo energochłonne.

SPC oceniło, że w wyniku realizacji instalacji CCS zapotrzebowanie cementowni na energię wzrośnie "nawet o 200 proc." Z danych SPC wynika, że obecnie roczne zużycie energii przez cementownie sięga 2 TWh, tyle ile zużywa PKP.

Mariusz Adamek dodał, że branża cementowa oczekuje odblokowania możliwości rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce, co ułatwiłoby jej proces transformacji energetycznej. Poinformował, że udział OZE w miksie energetycznym cementowni w Polsce to teraz 21 proc., a do 2030 r. ma to być 32 proc.

Dyrektor wykonawczy SPC Jan Deja zaznaczył, że także Polska ma możliwości magazynowania CO2 na poziomie 11-14 mld ton.

Zdaniem prezesa Górażdże Cement Andrzeja Reclika w Polsce są miejsca nadające się do składowania CO2, ale wymaga to potwierdzenia. "Ostatnie wiercenia były w latach 80-tych" - dodał.

Obecnie pierwszy w Polsce projekt inwestycji w technologię CCS w branży cementowej realizuje Holcim Polska. Koncern pozyskał na ten cel finasowanie unijne w wysokości 264 mln Euro z czego 80 proc. przeznaczonych jest na inwestycje. "Rozpoczęcie wychwytywania i magazynowania CO2 na Morzu Północnym planujemy w 2028 r." - poinformował prezes Holcim Polska Maciej Sypek. Zaznaczył, że całkowity koszt projektu to 300-400 mln Euro.

"Musimy gaz oczyścić sprawić, żeby stały się cieczą. Upłynniony dwutlenek węgla transportem kolejowym pojedzie do terminala w Gdańsku i stamtąd na statkach będzie wywożony na Morze Północne" - wyjaśnił Sypek. Dodał, że Holcim współpracuje przy tym projekcie z firmą Air Liquide i Orlenem.

"Mamy partnera zewnętrznego ponieważ nie specjalizujemy się w wychwycie CO2. Dogrywamy szczegóły projektu, tak żeby ta instalacja pasowała do naszej cementowni, żeby nie była przewymiarowana lub za mała" - stwierdził Sypek.

Członek zarządu Cemex Polska Włodzimierz Chołuj apelował, by stworzyć możliwości transportu CO2 do portów nad Bałtykiem, by móc je przewozić dalej np. nad Morze Północne i tam składować.

Według danych GUS branża cementowa wyprodukowała w Polsce w 2023 r. 16,61 mln ton cementu, co oznaczało spadek o 11,9 proc. rok do roku, przy czym import z Ukrainy wyniósł 330 tys. ton i zwiększył się o ponad 350 proc. Jak zaznaczyło SPC skala importu z Ukrainy rośnie i w styczniu br. stanowiła 50 proc. całości importu tego produktu do Polski. Ukraiński przemysł cementowy nie jest objęty koniecznością redukcji emisji CO2 i kosztami zakupu uprawnień do emisji tego gazu.

Według SPC Polska jest trzecim producentem cementu w Europie.

Anna Bytniewska
ab/ drag/

Fot. Depositphotos