Bałtyk to nasza wspólna sprawa – mówił w środę w Gdańsku marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk podczas otwarcia 10. Forum Strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego. To najważniejsze międzynarodowe wydarzenie, podczas którego poruszane są tematy związane z rozwojem regionu Bałtyku, gospodarką w obiegu zamkniętym i problemami demograficznymi. W Forum uczestniczy prawie 800 osób z całej Europy.

– Polska ma w tej sprawie, w sprawie Morza Bałtyckiego, wiele do uczynienia. Po pierwsze daleko nam jeszcze do osiągnięć krajów skandynawskich. Ale message, wiadomość, która będzie wychodzić stąd, z Gdańska, że powinniśmy razem się skupić nad ujednoliceniem, nad wspólną polityką wokół Morza Bałtyckiego we wszystkich aspektach. Kiedy mówimy o gospodarce cyrkulacyjnej, kiedy mówimy o redukcji CO2, kiedy mówimy o gospodarowaniu plastikiem, kiedy mówimy o recyklingu – mówi Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego.

Podkreślił, że trzeba w większym stopniu edukować dzieci, młodzież, bo to oni „będą mieć niewątpliwie ogromny wpływ na zachowania dorosłych i to we wszystkich aspektach: przygotowania polityki, również polityki ekonomicznej, obciążeń fiskalnych, ale także konkretnych zachowań ludzi, czy też zachowań przedsiębiorców”.

Zapytany o rozwój portów i żeglugi na Bałtyku, odpowiedział, że wprowadzane są regulacje prawne uniemożliwiające wpływanie tam statków o napędzie opartym na oleju napędowym. – Morze Bałtyckie jest małym morzem, bardzo słabo wymieniana jest woda, z Morza Północnego zwłaszcza, i my liczymy na to, że we wszystkich rodzajach polityk one (statki – dop. red.) po prostu będą bardzo przyjazne dla całego regionu Morza Bałtyckiego – powiedział.

Obecna na Forum europejska komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług Elżbieta Bieńkowska podkreśliła, że Bałtyk jest ważny dla Europy. – Trzeba zająć się ograniczeniem używania plastiku, nie marnować wody i zadbać o czystość powietrza – powiedziała.

Reduce, Reuse, Rethink

Tegoroczna edycja forum odbywa się pod hasłem Reduce, Reuse, Rethink. Politycy, przedstawiciele organizacji pozarządowych, ekolodzy i młodzież zastanawiają się, jak walczyć z plastikiem, rozwijać działania przyjazne dla środowiska i zmniejszyć zanieczyszczenie Bałtyku. Zgodnie ze Strategią Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego, Bałtyk to bardo ważny szlak transportowy, z którego korzysta obecnie ponad 2 000 statków. Prognozowane jest zwiększenie tej liczby oraz masy przewożonych ładunków. Według Strategii, aby zapewnić bezpieczną żeglugę na Morzu Bałtyckim, ważna są współpraca i wymiana wiedzy wszystkich państw tego regionu.

– Jest kilka wyzwań dotyczących Morza Bałtyckiego, na które kładziemy szczególny nacisk. To bardzo zanieczyszczony obszar. Musimy natychmiast zatrzymać ten proces, zrobić coś w tej sprawie. Zmierzamy w kierunku oczyszczenia Bałtyku, który jest zanieczyszczony przez statki. Morze Bałtyckie jest priorytetem dla Unii Europejskiej i wszystkich organizacji działających w regionie Bałtyku – mówi Roger Ryberg, prezes Baltic Sea States Subregional Co-operation.

Przykładem są projekty FAMOS, STM Validation i WINMOS II, dzięki którym powstały m.in. platformy wymiany tras pomiędzy statkami. Prowadzone są także prace związane z e-nawigacją, stanowiące podstawę cyfrowych standardów stosowanych przez sektor morski obecnie i w przyszłości.

„No time to waste”. Raport o Morzu Bałtyckim

Podczas Forum zaprezentowano wyniki raportu „No time to waste. Unlocking the circular potential of the Baltic”opracowanego przez analityków Polityki Insight na temat gospodarki w obiegu zamkniętym (GOZ). Analitycy sprawdzali, jak poszczególne kraje regionu Morza Bałtyckiego radzą sobie z wdrażaniem rozwiązań GOZ. Polska wypadła w środku stawki, ze wskaźnikiem na poziomie 42%. Raport daje także wskazówki, jak poszczególne kraje mogą współpracować dla ochrony środowiska w regionie Bałtyku.

– To, co jest najważniejszym zadaniem w tej chwili stojącym przed poszczególnymi państwami Unii Europejskiej, zwłaszcza w regionie Morza Bałtyckiego, to, żeby lepiej uczyć się od siebie nawzajem, czyli patrzeć na to, gdzie są najlepsze przykłady rozwiązań problemów, które widzimy. Transformacja z gospodarki liniowej, czyli z takiej, w której przechodzimy od zużycia, przez produkcję, konsumpcję i wyrzucanie dóbr, po taką, w której wszystko krąży dookoła, czyli gospodarki o obiegu zamkniętym, gdzie ponownie wykorzystujemy materiały, kiedy naprawiamy nasze dobra, kiedy ponownie używamy tych samych produktów – mówi dr Adam Czerniak, główny ekonomista Polityki Insight, wykładowca SGH.

Raport dostępny tutaj.

Najlepszy plakat

W środę podczas otwarcia Forum nagrodzono także 10 najlepszych uczestników konkursu na plakat promujący hasła „Reduce, Reuse, Rethink”, ogłoszonego kilka miesięcy temu przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Zwyciężyli Angelika Salska, Veerae Kemppainen oraz Aleksiej Cecocho. Wyróżniono: Marcelinę Gorzelany, Natalię Ignaczak, Dawida Posiedlika, Kamila Skrzypca, Jaagup Susi, Marcela Dezora oraz Maję Żurawiecką.

Forum Strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego zakończy się w czwartek. Organizatorami wydarzenia są Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego w partnerstwie z Baltic Sea States Subregional Co-operation (BSSSC), we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych i Komisją Europejską.

Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego (SUERMB) została uruchomiona w 2009 r. Jest pierwszą unijną strategią makroregionalną i uzupełnieniem krajowych polityk zarządzania terytorialnego. Obejmuje swoim zasięgiem osiem państw unijnych, leżących wokół Bałtyku (Dania, Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Polska, Szwecja) oraz dopuszcza współpracę z państwami spoza UE (zwłaszcza Norwegią, Islandią, Rosją i Białorusią). Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP pełni rolę Narodowego Koordynatora ds. SUERMB.

Podmioty działające na rzecz realizacji SUERMB dzięki innowacyjnemu podejściu do współpracy regionalnej i poprzez konkretne projekty wspólnie rozwiązują problemy regionu Morza Bałtyckiego. Istotą SUERMB jest realizacja transnarodowych projektów flagowych na rzecz ochrony ekosystemu i poprawy stanu wód Bałtyku, tworzenia dogodnych warunków dla wzrostu dobrobytu oraz rozbudowy regionalnej infrastruktury (np. walka z zanieczyszczeniem środowiska, wypracowywanie nowoczesnych rozwiązań dla nawigacji morskiej). Działalność ta odzwierciedla trzy główne cele SUERMB: Save the Sea, Connect the Region, Increase Prosperity. Współpraca odbywa się na wielu poziomach: rządowym, regionalnym i lokalnym oraz z udziałem środowiska naukowego, ośrodków badawczych, organizacji pozarządowych, instytucji zarządzających programami operacyjnymi, a także sektora prywatnego.