Prawie 18,5 mln zł będzie kosztował skaner do prześwietlania pociągów towarowych przekraczających granicę polsko białoruską przez przejście Kuźnica-Grodno. Trwają prace budowlane, a urządzenie, które powstaje pomiędzy granicą i miejscowością Kuźnica, będzie gotowe w październiku.

Będzie to pierwszy skaner do prześwietlania pociągów towarowych w Podlaskiem, jedno z nielicznych takich urządzeń na wschodniej granicy Polski - poinformował w czwartek na placu budowy skanera wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, który nadzoruje przebieg inwestycji.

Wojewoda podkreślił, że skaner podniesie jakość i szybkość odpraw, ich skuteczność - zwiększy możliwości techniczne służb granicznych - oraz poprawi bezpieczeństwo odpraw. Powstaje specjalny bunkier na akcelerator urządzenia skanującego, wieża detektorów, budynek z urządzeniami do obsługi skanera z zapleczem dla pracowników.

Wojewoda Bohdan Paszkowski podkreślił, że kolejowe przejście graniczne z Białorusią w Kuźnicy, także drogowe - jest największym tego typu w regionie. Podał, że rocznie przez kolejowe przejście w Kuźnicy przejeżdża ok. 4,6 tys. składów towarowych oraz ok. 750 pociągów osobowych. Wskazał, że obecnie kontrole pociągów towarowych odbywają się w sposób tradycyjny. "Przy tym skanerze będzie można w sposób bardzo dokładny te składy kolejowe prześwietlić. Trzeba pamiętać, że ta metoda prześwietlania skanerem jest bardzo skuteczna" - mówił wojewoda.

Paszkowski przypomniał, że skaner nie jest jedyną inwestycją związaną z przejściami granicznymi w Kuźnicy czy na kolei w tym rejonie. Wskazał trwające prace modernizacyjne na drogowym przejściu Kuźnica-Bruzgi czy planowaną modernizację linii kolejowej z Białegostoku przez Sokółkę do Kuźnicy.

Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Białymstoku Wojciech Orłowski poinformował, że rocznie przez kolejowe przejście w Kuźnicy przewożonych jest około trzech milionów ton różnych towarów, głównie tzw. masowych, np. węgla, gazu, nawozów sztucznych. Z tytułu różnych opłat i podatków pobierane jest za ten towar ok. 800 mln zł należności.

Orłowski powiedział, że budowany skaner to "krok milowy w rozwoju efektywności, skuteczności działania podlaskiej służby celno-skarbowej". "Różnica będzie zasadnicza po uruchomieniu skanera" - mówił Orłowski i dodał, że obecnie odprawa towaru to odbywająca się w sposób mechaniczny rewizja ładunku, skaner pozwoli sprawdzać ładunki szybko i skutecznie.

Dyrektor IAS mówił, że urządzenia do prześwietlania ładunków działają na przejściach drogowych. Orłowski poinformował, że podlascy funkcjonariusze wykonali w 2018 r. ok. 122 tys. kontroli towarów z wykorzystaniem tych skanerów, a efektem dla Skarbu Państwa było ok. 55 mln zł.

Zastępca komendanta Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej w Białymstoku ppłk SG Andrzej Stasiulewicz powiedział, że od 2016 r. ruch towarowy na przejściu w Kuźnicy rośnie. Podał, że na kolejowych przejściach z Białorusią w Kuźnicy i Siemianówce odprawianych jest ponad 7 tys. pociągów. "Z roku na rok o tysiąc tych pociągów towarowych obserwujemy więcej" - dodał zastępca komendanta POSG.

Dyrektor wydziału infrastruktury Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego Ewa Stachowicz przypomniała, że działa monitoring przejeżdżających pociągów na obszarze ok. 5 km i obserwowany jest cały ruch dotyczący przejścia granicznego. Skanowany będzie każdy pociąg towarowy, który tamtędy będzie przejeżdżał.

Skaner jest polską technologią, montuje go wybrana w przetargu firma MultiControl sp. z .o. o. z Warszawy. Barbara Ostrowska z tej firmy poinformowała, że urządzenie akceleracyjne, czyli źródło promieniowania opracowano w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku, przy tworzeniu rozwiązań i ich testowaniu współpracowały też inne instytuty i firmy.

Skaner w Kuźnicy jest w całości finansowany z budżetu państwa. Na czas skanowania pociąg nie będzie musiał się zatrzymywać. Nie będą skanowane lokomotywy, nie można skanować osób czy zwierząt.

Starosta sokólski Piotr Rećko powiedział, że lokalne samorządy liczą na to, że inwestycje, które przyczyniają się do zwiększenia przepustowości przejść granicznych, szybszych kontroli, wpłyną na rozwój gospodarczy regionu