W dniu 14 września Wojewoda Dolnośląski Paweł Hreniak, posłowie, burmistrzowie, starostowie, przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej Oddział Wrocław, Urzędu Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu i wielu innych gości z całego kraju oraz z zagranicy 14 września wzięło udział w zorganizowanych przez Towarzystwo Miłośników Kultury Kresowej uroczystościach poświęconych odsłonięciu Pomnika Marynarzy Flotylli Pińskiej w Świątnikach koło Sobótki w setną rocznicę powstania Flotylli.

Utworzona w 19 kwietnia 1919 r. Flotylla Pińska budowana była na silnych związkach Polaków zamieszkujących tamten region z rzekami, a to właśnie Polacy mieli duży wpływ na rozwój cywilizacyjnych tego regionu Kraju. Miejscem operacyjnym okrętów Flotylli Pińskiej były kanały żeglugowe Polesia wybudowane przez Polaków Kanał Królewski, Kanał Ogińskiego a także rzeki Prypeć oraz rozległe rozlewiska innych rzek. Pińsk był głównym portem powstałej flotylli. Pierwsze spektakularne zwycięstwo Flotylla Pińska odniosła podczas walk w dniu 3 lipca 1919 r. pod Horodyszczem. Na pamiątkę tego wydarzenia ustanowiono dzień 3 lipca Świętem Flotylli Rzecznej. Dramatem był 17 września 1939 r., w którym nastąpiła niespodziewana agresja wojsk radzieckich. Ze względu na niski stan wody uniemożliwiający przemieszczenie jednostek pływających marynarze zatopili statki. Wielu żołnierzy opuściło Pińsk. Ci, którzy zostali dostali się do niewoli radzieckiej. Według najnowszych badań żołnierze i oficerowie rzecznej floty znajdujący się w niewoli po 26 września 1939 r zostali zamordowani przez sowietów we wsi Mokrany. Miejsce to nazywane jest Rzecznym Katyniem. Marynarze Flotylli Pińskiej brali udział w niemal wszystkich bitwach II wojny światowej. 

Po jej zakończeniu na marynarzy rzecznych czekało nowe wyzwanie. Uruchomienie żeglugi na Odrze. Rzeka potrzebowała fachowców, którzy potrafili odbudować drogę wodną, porty, śluzy, kanały, statki. Potrzebni byli także specjaliści od budowy całkiem nowej infrastruktury, budowy i badania zdolności żeglugowej nowych statków, organizacji transportu na rzece. Dzięki cechom charakteru marynarze z Pińska z entuzjazmem zabrali się do pracy. Okazali się specjalistami nie tylko okresu wojny ale także okresu pokoju. Pasja jaką była dla nich żegluga śródlądowa ukształtowana przez trudy okresu międzywojennego i wojny bardzo przydała się Odrze.

Po wojnie budowana od podstaw flotylla odrzańska napotykała na szykany i nieprzychylności ze strony najpierw armii radzieckiej, władzy sowieckiej a później krajowej Służby Bezpieczeństwa. Marynarze Flotylli Pińskiej w pracy na Odrze byli prześladowani. Dla nich walka nie skończyła się po zakończeniu wojny lecz trwała do końca ich dni. Ci, którzy chcieli prowadzić w miarę normalne życie musieli się ukrywać. Nie mogli otwarcie mówić o swojej służbie we Flotylli.   

Historia i kultura marynarzy rzecznych jest tak bogata i długa jak historia Państwa, a niestety pamięć o nich wciąż niewielka. Marynarze żeglugi śródlądowej, którzy wiernie służą naszej ojczyźnie po wojnie bolszewickiej doczekali się wielu ciepłych słów m.in. od Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego czy generała Józefa Hallera. Za swoje militarne zasługi otrzymali ważne odznaczenia Państwowe. Wielu z nich zostało odznaczonych medalami Virtuti Militari oraz Krzyżami Walecznych. Państwo uhonorowało ich świętem marynarzy żeglugi śródlądowej przypadającym na dzień 3 lipca.

Pierwszym i jak dotąd jednym po II wojnie światowej w Polsce pomnikiem upamiętniającym niezwykłe zasługi wojskowych marynarzy śródlądowych jest odsłonięty w dniu 14 września 2019 r. Pomnik Marynarzy Flotylli Pińskiej w Świątnikach koło Sobótki.

Cześć i chwała bohaterskim marynarzom Flotylli Pińskiej i Odrzańskiej.

Audycja poświęcona wrocławskim marynarzom Flotylli Pińskiej tutaj.