• <

Ustanowiono Wspólnotę Transportową UE z państwami Europy Południowo - Wschodniej

pc

16.01.2018 17:43 Źródło: własne
Strona główna Prawo Morskie, Finanse Morskie, Ekonomia Morska Ustanowiono Wspólnotę Transportową UE z państwami Europy Południowo - Wschodniej

Partnerzy portalu

Ustanowiono Wspólnotę Transportową UE z państwami Europy Południowo - Wschodniej - GospodarkaMorska.pl

W dniu 9 października 2017 r. w Brukseli został zawarty Traktat ustanawiający Wspólnotę Transportową. Stronami tego traktatu są: z jednej strony Unia Europejska a z drugiej  Republika Albanii, Bośnia i Hercegowina, była jugosłowiańska republika Macedonii, Kosowo, Czarnogóra i Republika Serbii (zwane w Traktacie „Stronami Europy Południowo - Wschodniej”).

Tekst zawartego traktatu został opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 27 października 2017 r. Pełna nazwa dokumentu brzmi następująco: Traktat ustanawiający Wspólnotę Transportową.

Wzmocnienie współpracy regionalnej w obrębie Bałkanów Zachodnich ma podstawowe znaczenie dla politycznej stabilności, bezpieczeństwa oraz rozwoju gospodarczego i społecznego w tym regionie. Zakłada się, iż Wspólnota Transportowa będzie korzystnym rozwiązaniem z perspektywy przystąpienia Bałkanów Zachodnich do UE, ponieważ przyspieszy proces dostosowywania prawodawstwa krajowego do unijnego dorobku prawnego w dziedzinie transportu oraz w powiązanych obszarach. Wspólnota Transportowa będzie również kluczowym instrumentem, który mógłby wesprzeć proces reform zainicjowanych dzięki inicjatywie sześciu państw Bałkanów Zachodnich, a także samo wdrażanie infrastruktury (sieć TEN-T) i jej finansowanie w regionie.

Współpraca w dziedzinie transportu z krajami Bałkanów Zachodnich była dotychczas uregulowana w protokole ustaleń z dnia 11 czerwca 2004 r. podpisanym przez rządy Albanii, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii, Czarnogóry, Serbii oraz misję ONZ w Kosowie (UNMIK) i Komisję Europejską. Protokół ustaleń okazał się jednak niewystarczający i w następstwie oceny przeprowadzonej przez Komisję w 2008 r. zaproponowano bardziej kompleksowe podejście oparte na współpracy, obejmujące inne obszary polityki transportowej i kwestie związane z transportem. W czerwcu 2008 r. Rada upoważniła Komisję do rozpoczęcia negocjacji w imieniu Unii Europejskiej z Albanią, Bośnią i Hercegowiną, byłą jugosłowiańską republiką Macedonii, Kosowem, Czarnogórą i Serbią w sprawie traktatu ustanawiającego Wspólnotę Transportową. Dyskusje na szczeblu technicznym zostały pomyślnie zakończone w lipcu 2010 r. Jednak ze względu na niemożność uzgodnienia właściwej nazwy jednej ze stron, a mianowicie Kosowa, finalizacja Traktatu o Wspólnocie Transportowej została zablokowana na prawie trzy lata. Rozmowy zostały wznowione w 2013 roku, a porozumienie w sprawie ostatecznej wersji traktatu osiągnięto w 2016 r.

Traktat – omówienie zakresu regulacji

Celem Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Transportową jest utworzenie wspólnoty transportowej w dziedzinie transportu drogowego, kolejowego, wodnego śródlądowego i morskiego, a także rozwijanie sieci transportowej między Unią Europejską a Stronami z Europy Południowo - Wschodniej, czyli pomiędzy tzw. Wspólnotą Transportową. Wspólnota Transportowa opiera się na stopniowej integracji rynków transportowych Stron z Europy Południowo - Wschodniej z rynkiem transportowym Unii Europejskiej na podstawie stosownego unijnego dorobku prawnego, w tym w dziedzinach norm technicznych, interoperacyjności, bezpieczeństwa, ochrony, zarządzania ruchem, polityki socjalnej, zamówień publicznych i środowiska, w odniesieniu do wszystkich rodzajów transportu, z wyłączeniem transportu lotniczego. W tym celu Traktat określa przepisy stosowane pomiędzy umawiającymi się Stronami na warunkach w nim podanych. Przepisy te obejmują postanowienia zawarte w aktach przywołanych w załączniku I do Traktatu.

Przepisy stosowane pomiędzy umawiającymi się Stronami Traktatu są lub stają się częścią wewnętrznego porządku prawnego Stron z Europy Południowo - Wschodniej w następujący sposób:

a)    rozporządzenie Unii Europejskiej – staje się częścią wewnętrznego porządku prawnego odpowiedniej Strony z Europy Południowo - Wschodniej w terminie, który zostanie określony dla Stron z Europy Południowo - Wschodniej przez Regionalny Komitet Sterujący;

b)    dyrektywa – UE pozostawia właściwym organom odpowiedniej Strony z Europy Południowo - Wschodniej swobodę wyboru formy i metody jego wdrożenia;

c)     decyzja staje się częścią wewnętrznego porządku prawnego odpowiedniej Strony z Europy Południowo - Wschodniej w terminie i w sposób, które zostaną określone dla Stron tego obszaru przez Regionalny Komitet Sterujący.

Jeżeli stosowne przepisy prawne wynikające z aktów prawnych, których rodzaje zostały przytoczone powyżej stanowią źródło zobowiązań po stronie państw członkowskich UE, zobowiązania te mają zastosowanie do wszystkich państw członkowskich UE.

Strony Traktatu, reprezentujące Europę Południowo - Wschodnią wdrażają odpowiednie przepisy unijnego dorobku prawnego w dziedzinie:

1)     socjalnej w odniesieniu do transportu, jak określono w załączniku I;

2)    środowiska w odniesieniu do transportu, w szczególności dyrektyw w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, przyrody, wód i jakości powietrza;

3)    zamówień publicznych w odniesieniu do transportu.

Ułatwienia formalno-administracyjne

Strony Traktatu wprowadzają ułatwienia w zakresie procedur (formalności) administracyjnych na potrzeby przekraczania granicy z jednego terytorium celnego do innego terytorium celnego, zgodnie z postanowieniami dotyczącymi współpracy celnej z krajami Europy Południowo - Wschodniej. W tym samym celu, Strony z Europy Południowo - Wschodniej również wprowadzają tego typu ułatwienia. 

Transport kolejowy:

Na warunkach określonych w Traktacie, przedsiębiorstwom kolejowym posiadającym licencję wydaną w jednym z państw członkowskich UE bądź przez jedną ze Stron z Europy Południowo - Wschodniej przysługuje prawo dostępu do infrastruktury we wszystkich państwach członkowskich UE i w Stronach z Europy Południowo - Wschodniej na potrzeby prowadzenia działalności w zakresie międzynarodowych przewozów pasażerskich lub towarowych. Ponadto, zakazane są wszelkie ograniczenia ważności licencji przedsiębiorstw kolejowych, ich certyfikatów bezpieczeństwa, dokumentów certyfikacyjnych maszynistów oraz zezwoleń dla pojazdów kolejowych, przyznanych przez UE lub właściwy organ państwa członkowskiego lub Stronę z Europy Południowo - Wschodniej.

Transport drogowy:

Strony z Europy Południowo - Wschodniej wspierają efektywne, bezpieczne i chronione operacje w transporcie drogowym. Współpraca między Stronami Traktatu ma na celu osiągnięcie konwergencji pod kątem standardów działania oraz polityk Unii Europejskiej w dziedzinie transportu drogowego, w szczególności poprzez wdrożenie unijnego dorobku prawnego w dziedzinie transportu drogowego.

Transport wodny śródlądowy:

Strony Traktatu wspierają efektywne, bezpieczne i chronione operacje w transporcie wodnym śródlądowym. Współpraca między umawiającymi się Stronami ma na celu osiągnięcie konwergencji pod kątem standardów działania oraz polityk Unii Europejskiej w dziedzinie transportu wodnego śródlądowego, w szczególności poprzez wdrożenie przez Strony z Europy Południowo - Wschodniej aktów prawnych określonych w załączniku I, w tym m.in. dotyczących wymogów bezpieczeństwa, dostępu do zawodu, patentów kapitanów, transportu towarów niebezpiecznych, wymogów technicznych.

Transport morski:

Współpraca pomiędzy stronami ma na celu osiągnięcie konwergencji pod kątem standardów działania oraz polityk Unii Europejskiej w dziedzinie transportu morskiego, w szczególności poprzez wdrożenie przez Strony z Europy Południowo - Wschodniej aktów określonych w załączniku I, w tym m.in. dotyczących uznanych organizacji, PSC, wyposażenia morskiego, masowców, bezpieczeństwa statków rybackich, zanieczyszczeń ze statków.

Nowe prawo

Traktat ustanawiający Wspólnotę Transportową nie narusza prawa żadnej ze Stron Europy Południowo - Wschodniej, która Traktat podpisała do jednostronnego przyjęcia nowych przepisów lub zmian w obowiązujących przepisach dotyczących transportu lub związanych z nim dziedzin wymienionych w załączniku I, pod warunkiem zgodności z zasadą niedyskryminacji. Strony z Europy Południowo - Wschodniej nie przyjmują żadnych przepisów, które nie są zgodne z Traktatem.
Przyjęcie nowych przepisów lub zmian w przepisach wymaga jednak od Stron podpisujących Traktat zachowania określonej procedury postępowania.

Regionalny Komitet Sterujący

Na mocy Traktatu powołany został Regionalny Komitet Sterujący, który jest odpowiedzialny za zarządzanie Traktatem i za zapewnienie jego prawidłowego wdrożenia. W tym celu komitet ten przygotowuje zalecenia i podejmuje decyzje w sprawach przewidzianych w Traktacie.  Komitet działa na zasadzie jednomyślności. Każda ze Stron Traktatu ma jednego przedstawiciela i jednego zastępcę w składzie Komitetu.

Decyzje Komitetu Sterującego są wiążące dla Stron Traktatu. W przypadku, gdy decyzja podjęta przez Regionalny Komitet Sterujący zawiera wymóg podjęcia działań przez Stronę, podejmuje ona wszelkie konieczne działania i informuje o nich Regionalny Komitet Sterujący.

Decyzje Komitetu Sterującego są publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej oraz w dziennikach urzędowych Stron z Europy Południowo - Wschodniej. Każda decyzja określa termin jej wykonania przez Strony oraz wszelkie pozostałe informacje, które mogą mieć znaczenie dla podmiotów gospodarczych.

Komitety techniczne

Regionalny Komitet Sterujący podejmuje decyzję w sprawie ustanowienia komitetów technicznych w formie grup roboczych ad hoc. Każdy komitet techniczny może przedkładać wnioski w obszarze swoich kompetencji Komitetowi Sterującemu. Komitety techniczne składają się z przedstawicieli Stron Traktatu. Natomiast udział w charakterze obserwatora jest otwarty dla wszystkich państw członkowskich UE.

Budżet

Każda umawiająca się Strona Traktatu wnosi wkład do budżetu Wspólnoty Transportowej, jak określono w załączniku V. Wysokość wkładów może być weryfikowana co trzy lata, na wniosek którejkolwiek ze Stron Traktatu.

Rozstrzyganie sporów

Każda ze Stron Traktatu może przekazać Regionalnemu Komitetowi Sterującemu sporną sprawę dotyczącą interpretacji lub stosowania niniejszego Traktatu, z wyjątkiem przypadków, dla których w niniejszym Traktacie przewidziano odpowiednie procedury.

Wejście w życie

Traktat ustanawiający Wspólnotę Transportową podlega ratyfikacji lub zatwierdzeniu przez jego sygnatariuszy zgodnie z ich procedurami wewnętrznymi. Dokumenty ratyfikujące lub zatwierdzające deponuje się w Sekretariacie Generalnym Rady Unii Europejskiej, który powiadamia wszystkich pozostałych sygnatariuszy i wypełnia wszystkie pozostałe funkcje depozytariusza.

Traktat wchodzi w życie pierwszego dnia drugiego miesiąca następującego po zdeponowaniu dokumentów ratyfikujących lub zatwierdzających przez Unię Europejską i przynajmniej cztery Strony z Europy Południowo-Wschodniej. W odniesieniu do każdego sygnatariusza, który ratyfikuje lub zatwierdzi niniejszy Traktat po tym terminie, wchodzi on w życie pierwszego dnia drugiego miesiąca następującego po zdeponowaniu przez tego sygnatariusza jego dokumentów ratyfikujących lub zatwierdzających. Niezależnie od tych zasad, Unia Europejska i przynajmniej trzy Strony z Europy Południowo-Wschodniej mogą podjąć decyzję o tymczasowym stosowaniu Traktatu we wzajemnych stosunkach, począwszy od daty jego podpisania, zgodnie z zastosowaniem prawa krajowego. Strony zobowiązane są powiadomić o tym fakcie depozytariusza, który z kolei powiadamia pozostałe Strony Traktatu.

Wypowiedzenie

Każda ze Stron Traktatu może go wypowiedzieć, powiadamiając o tym fakcie depozytariusza, który z kolei powiadamia pozostałe Strony. W przypadku wypowiedzenia niniejszego Traktatu przez Unię Europejską, przestaje on obowiązywać po upływie jednego roku od daty powiadomienia. Gdy Traktat wypowie którakolwiek ze Stron z Europy Południowo - Wschodniej, przestaje on obowiązywać po upływie jednego roku od daty powiadomienia, wyłącznie w odniesieniu do strony, która go wypowiedziała.

Z chwilą akcesji jednej ze Stron z Europy Południowo - Wschodniej do Unii Europejskiej, dana Strona przestaje automatycznie być Stroną z Europy Południowo - Wschodniej w kontekście niniejszego Traktatu, a staje się państwem członkowskim UE.

Reguły konkurencji

W Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Transportową wskazane zostały praktyki rynkowe   niezgodne z jego postanowieniami w zakresie, w jakim mogą mieć wpływ na stosunki handlowe pomiędzy dwoma lub kilkoma Stronami tego Traktatu, są to:

1)    wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, decyzje związków przedsiębiorstw i uzgodnione praktyki między przedsiębiorstwami, które mają na celu lub których skutkiem jest przeciwdziałanie, ograniczanie lub zakłócanie konkurencji;

2)    nadużywanie pozycji dominującej przez jedno lub kilka przedsiębiorstw na całym terytorium umawiających się Stron lub na jego znaczącej części;

3)    jakakolwiek pomoc państwa zakłócająca konkurencję lub grożąca jej zakłóceniem poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub niektórym produktom.

Wszelkie praktyki sprzeczne z regułami konkurencji ocenia się na podstawie kryteriów wynikających ze stosowania reguł konkurencji obowiązujących w Unii Europejskiej.

W załączniku I do Traktatu m.in. wskazano akty prawne UE, które będą obowiązywały kraje Europy Południowo - Wschodniej, które są stronami tego Traktatu. Są to przepisy dotyczące transportu morskiego, infrastruktury transportowej i tworzącej bazową sieć transportu w Europie Południowo - Wschodniej, transportu kolejowego, drogowego, śródlądowego, zamówień publicznych, zagadnień środowiskowych.

Podsumowanie

Współpraca w dziedzinie transportu z krajami Bałkanów Zachodnich była dotychczas uregulowana w protokole ustaleń z dnia 11 czerwca 2004 r. podpisanym przez rządy Albanii, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii, Czarnogóry, Serbii oraz misję ONZ w Kosowie (UNMIK) i Komisję Europejską. Jego głównym celem było rozszerzenie sieci TEN-T i związanych z nią strategii politycznych na kraje Europy Południowo - Wschodniej. Protokół ustaleń okazał się jednak niewystarczający. W tym kontekście, opierając się na pozytywnych doświadczeniach Wspólnoty Energetycznej, Komisja zaproponowała, aby zawrzeć umowę gwarantującą, że przepisy prawne, normy i specyfikacje techniczne będą kompatybilne z rozwiązaniami unijnymi.  W dniu 12 czerwca 2008 r. i w dniu 9 października 2009 r. Rada upoważniła Komisję do rozpoczęcia negocjacji w imieniu Unii Europejskiej z Albanią, Bośnią i Hercegowiną, byłą jugosłowiańską republiką Macedonii, Kosowem, Czarnogórą oraz Serbią w sprawie traktatu ustanawiającego Wspólnotę Transportową.

Negocjacje te zostały pomyślnie zakończone parafowaniem Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Transportową.

Angielska wersja językowa Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Transportową ze stronami z Bałkanów Zachodnich (Albania, Bośnia i Hercegowina, Kosowo, była jugosłowiańska republika Macedonii, Czarnogóra i Serbia) została podpisana przez wszystkie strony z wyjątkiem Bośni i Hercegowiny w ramach szczytu sześciu państw Bałkanów Zachodnich, który odbył się w dniu 12 lipca 2017 r. w Trieście, natomiast Bośnia i Hercegowina podpisała ją w dniu 18 września 2017 r. w Brukseli. Pozostałe wersje językowe traktatu zostały podpisane przez strony w dniu 9 października 2017 r.

Traktat o Wspólnocie Transportowej stosuje się tymczasowo, zgodnie z jego art. 41 ust. 3, począwszy od dnia jego podpisania, w oczekiwaniu na jego wejście w życie.

Tekst Traktatu został opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 27 października 2017 r. Jego publikację poprzedziła Decyzja Rady (UE) 2017/1937 z dnia 11 lipca 2017 r. w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, i tymczasowego stosowania Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Transportową, która weszła w życie z dniem 11 lipca 2017 r. Na mocy decyzji Rada Unii Europejskiej m.in. upoważniła Strony do zawarcia tego Traktatu.

Postanowienia Traktatu mają zastosowanie do sieci transportu drogowego, kolejowego, wodnego śródlądowego i morskiego, w tym infrastruktury portów lotniczych, oraz dziedzin powiązanych.

Radca Prawny Mateusz Romowicz

Beata Edyta Madejska - prawnik specjalizujący się w prawie UE

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie kancelaria-gdynia.eu, www.prawo-korporacyjne.pl

Partnerzy portalu

KONFERENCJA_PRAWA_MORSKIEGO_UG_2024
legal_marine_mateusz_romowicz_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.