• <

Rewolucja w prawie do zwrotu prowizji od udzielonego kredytu

ew

25.06.2019 12:09 Źródło: własne
Strona główna Prawo Morskie, Finanse Morskie, Ekonomia Morska Rewolucja w prawie do zwrotu prowizji od udzielonego kredytu

Partnerzy portalu

Rewolucja w prawie do zwrotu prowizji od udzielonego kredytu - GospodarkaMorska.pl

Coraz częściej marynarze, w tym również Klienci naszej kancelarii, spłacają kredyt konsumencki przed ostatecznym terminem spłaty. W tej sytuacji obniżeniu ulegają koszty, które stanowią element całkowitego kosztu kredytu w stosunku do okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy. W związku z tym rodzi się pytanie, czy marynarze mają również prawo do zwrotu prowizji od udzielonego kredytu?

Stanowisko banków jest przeciwne do Opinii Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, według którego w przypadku przedterminowej spłaty, obniżka, do której konsument jest uprawniony, może dotyczyć kosztów, których kwota nie jest zależna od długości trwania umowy o kredyt, w tym prowizji. W jakiej sytuacji prawnej znajdują się zatem marynarze? Jakie kroki prawne można podjąć, by odzyskać koszty prowizji?


Co jest źródłem problemu?


Marynarz zawierając umowę kredytu z bankiem występuje w roli konsumenta. W związku z tym, do umowy kredytu stosuje się ustawę z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz.U. 2011 nr 126 poz. 715 ze zm.), dalej jako „ustawa”. Zgodnie z artykułem 49 ust. 1 ustawy w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.


Z interpretacji językowej powyższego przepisu wynika wprost, że marynarz ma prawo do uzyskania zwrotu opłaconej prowizji za udzielenie kredytu. Ku takiej interpretacji skłania się również Rzecznik Finansowy i Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie interpretacji art. 49 Ustawy we wspólnym Stanowisku zajętym 16 maja 2016 roku:


„ (…) art. 49 ust. 1 Ustawy należy rozumieć w ten sposób, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego następuje obniżenie wszystkich możliwych kosztów takiego kredytu, niezależnie od ich charakteru i niezależnie od tego, kiedy koszty te zostały faktycznie poniesione przez kredytobiorcę, z tymże wyjątkiem, iż redukcja ta ma charakter proporcjonalny, tj. odnosi się do okresu od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie.


Z uwagi na to, że przepisy Ustawy stanowią implementację prawa unijnego, koniecznym jest również przytoczenie treści art. 16 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki (Dz.U. L. 133 z 22.5.2008; dalej: Dyrektywa), z którego wynika, że konsument ma prawo w każdym czasie spłacić w całości lub w części swoje zobowiązania wynikające z umowy o kredyt. W takich przypadkach jest on uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy.”


Jakie jest stanowisko banków?


Niestety banki utrzymują stanowisko, że prowizja bankowa za udzielenie kredytu, choć stanowi element całkowitego kosztu kredytu, to nie podlega rekalkulacji w przypadku (wcześniejszej lub całkowitej) spłaty kredytu. Prowizja za udzielenie kredytu stanowi tzw. „wynagrodzenie” banku za czynności w całości zrealizowane wraz z chwilą uruchomienia kredytu zgodnie z umową i jej wysokość nie jest uzależniona od okresu obowiązywania umowy.


Polskie banki kontra Unia Europejska


Sądy państw członkowskich Unii Europejskiej mogą zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako „TSUE”) z pytaniami dotyczącymi wykładni Traktatów, ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii.


Z takiej możliwości skorzystał Sąd Rejonowy Lublin- Wschód w Lublinie i zwrócił się w dniu 28 maja 2018 roku do TSUE z pytaniem prejudycjalnym o następującej treści: ,,Czy wykładni przepisu zawartego w art. 16 ust. 1 w zw. z art. 3 pkt g Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz. Urz. UE. L Nr 133, str. 660 ze zm.) należy dokonywać w ten sposób, że konsument, w przypadku dokonania wcześniejszej spłaty swoich zobowiązań wynikających z umowy o kredyt, uprawniony jest do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, w tym również o koszty, których wysokość nie jest zależna od długości trwania tej umowy o kredyt ?’’


I co dalej?


Procedura wydania wyroku, dotyczącego odpowiedzi na pytanie prejudycjalne przebiega następująco:
    • etap pisemny: polega na wymianie pism procesowych między stronami. Treść tych pism musi być ściśle określona. Po zamknięciu pisemnego etapu postępowania sędzia sprawozdawca przedstawia, na zgromadzeniu ogólnym, sprawozdanie wstępne.
    • środki dowodowe: Trybunał może zadecydować o podjęciu środków dowodowych, do których należą: stawiennictwo stron, wezwanie do udzielenia informacji i przedstawienia dokumentów, zeznanie świadków, opinia biegłych, oględziny.
    • rozprawa może mieć miejsce w stosownym przypadku. Rozprawę otwiera i prowadzi prezes. Rozprawa może mieć miejsce przy drzwiach zamkniętych;
    • opinia Rzecznika Generalnego: w połowie wszystkich spraw Rzecznik Generalny przedstawia swoją opinię. Jeżeli w sprawie nie występują nowe zagadnienia prawne, Trybunał może zadecydować, że opinia nie jest konieczna.


Obecnie sprawa znajduje się na tym etapie. W dniu 23 maja 2019 roku Rzecznik Generalny wydał w tej sprawie opinię (C-383/18). Kim jest Rzecznik Generalny? Jest to wysoki urzędnik sądowy wchodzący w skład TSUE. Jego głównym zadaniem jest sporządzanie opinii w przedmiocie sposobu rozpoznawania sprawy, która wpłynęła do TSUE. Jego opinia nie jest wiążąca dla sędziów TSUE, ani dla sądów krajowych, jednak wnioski rzeczników bywają często uwzględniane w wydawanych orzeczeniach. Po wydaniu Opinii Rzecznika Generalnego odbywa się narada sędziów i wydanie wyroku przez TSUE. Trybunał orzeka wydając wyrok lub postanowienie.


Co wynika z Opinii Rzecznika Generalnego?


W części V. opinii pt. „Wnioski”, Rzecznik Generalny stoi na stanowisku, że  „Artykuł 16 ust. 1 w związku z art. 3 lit. g) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG należy interpretować w ten sposób, że w przypadku gdy konsument dokonał przedterminowej spłaty, obniżka, do której jest on uprawniony, może dotyczyć kosztów, których kwota nie jest zależna od długości trwania umowy o kredyt. Jednakże państwo członkowskie nie może ograniczyć tej obniżki – a sąd krajowy nie może tak interpretować przepisów krajowych – tylko do kwoty kosztów zaoszczędzonych przez instytucję kredytową w wyniku przedterminowej spłaty.”


Z pewnością stanowisko zajęte w opinii jest korzystne dla konsumentów, którzy domagają się od banków zwrotu zapłaconej prowizji od udzielonego kredytu, który spłacili przed terminem. Tak jak wcześniej wspomnieliśmy, opinia Rzecznika Generalnego nie jest wiążąca dla TSUE, ale z pewnością Trybunał będzie dokonywał „pro unijnej” wykładni przepisów.


Kiedy można spodziewać się wyroku TS UE?


Jeśli wyrok TSUE, odpowiadający na pytanie prejudycjalne zadane przez Sąd Rejonowy w Lublinie, będzie tożsamy z opinią Rzecznika Generalnego, z pewnością zrewolucjonizuje prawa konsumentów w Polsce, w tym marynarzy. Co prawda sądy krajowe nie są związane prawnie takim wyrokiem, ale ze względu na rangę tej instytucji i ostateczną klarowność w takich sprawach, można spodziewać się, że odpowiedź na to pytanie prejudycjalne będzie w pełni stosowana.


 Podsumowanie


Pomimo, że być może korzystny wyrok TSUE zapadnie w tym roku, należy podkreślić, że roszczenie konsumenta (w tym marynarza) o zwrot zapłaconej prowizji od udzielenia kredytu przedawniają się w upływem 3 lat. Dlatego warto obserwować działania podejmowane przez TSUE. Dzięki pozytywnej odpowiedzi na pytanie prejudycjalne setki konsumentów mogłoby wystąpić z roszczeniem do banku o wypłatę zapłaconej prowizji.

Partnerzy portalu

KONFERENCJA_PRAWA_MORSKIEGO_UG_2024
legal_marine_mateusz_romowicz_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.