Polska i Litwa idą w jednym kierunku, pogłębiamy nasze relacje polityczne, gospodarcze i kulturowe - mówił we wtorek w Wilnie premier Mateusz Morawiecki podczas wspólnej konferencji prasowej z premierem Litwy Sauliusem Skvernelisem.

„Nigdy nie mieliśmy takich dobrych stosunków międzyrządowych, jak w chwili obecnej. To jest bez żadnej wątpliwości też osobisty wkład pana premiera Morawieckiego” – wtórował polskiemu premierowi szef rządu Litwy.

Morawiecki we wtorek przebywał z wizytą w Wilnie, gdzie m.in. spotkał się z szefem litewskiego rządu. Po spotkaniu podkreślał, że wraz ze Skvernelisem poruszyli bardzo wiele strategicznych tematów, które „łączą nas i powodują, że Polska i Litwa zmierzają w podobnym kierunku”. „Jest to kierunek bardzo proeuropejski, ale także kierunek, który ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa w regionie w związku z różnymi zdarzeniami, które się wokół nas dzieją” – mówił polski premier. Jako przykład wskazał wojnę na Ukrainie.

Morawiecki wyraził zadowolenie, że we „wzajemnych naszych relacjach, które są coraz głębsze, uwzględniane są z szacunkiem wzajemne wrażliwości historyczne, społeczne”.

Poinformował, że na spotkaniu omówiono kwestie związane z bezpieczeństwem energetycznym. W tym kontekście wskazał rosnące bezpieczeństwo strategiczne Polski ze względu na „coraz lepiej zdywersyfikowane źródła dostaw gazu”. Jak podkreślił, dzięki nim Polska jest „stabilnym punktem bezpieczeństwa gazowego i energetycznego w tej części Europy”. „Wspieramy w ten sposób również bezpieczeństwo energetyczne krajów bałtyckich" – zaznaczył premier.

Podczas spotkania – kontynuował Morawiecki – poruszono też kwestie europejskie, m.in. wieloletnie ramy finansowe UE. Jak ocenił, Polska i Litwa mają w tej kwestii bardzo podobne, jeśli nie prawie identyczne stanowiska dotyczące negocjacji budżetowych.

Jak dodał, w rozmowach pojawiła się też tematyka rolnictwa w związku z tym, że Polska ma otrzymać tekę komisarza ds. rolnictwa w przyszłej Komisji Europejskiej. "Rozmawialiśmy również o sprawach związanych z zakupami wzajemnymi i (omówiliśmy - PAP) wspólne zakupy obronne. Ale także kwestie biznesowe, kwestie gospodarcze, inwestycyjne, inwestycje polskich firm na Litwie” - zaznaczył Morawiecki, dodając: „Oczywiście zapraszamy też litewskie firmy do inwestowania w Polsce".

"Cieszę się, że te więzy gospodarcze i biznesowe są nie tylko bliskie, ale stają się coraz bliższe, bo to powoduje, że mamy bardzo podobne patrzenie na wiele spraw w Europie" - mówił polski premier.

Skvernelis zapowiedział natomiast, że na początku przyszłego roku miałyby się odbyć polsko-litewskie konsultacje międzyrządowe. "Myślę, że dzisiaj postanowiliśmy podnieść naszą współpracę na jeszcze wyższy szczebel. Bardzo cieszę się, że pan premier zgodził się na możliwość odbycia wspólnego posiedzenia rządów Litwy i Polski na początku przyszłego roku. Byłby to nowy kierunek i doskonała okazja do uściślenia naszej współpracy" - oświadczył litewski premier.

Pozytywnie do pomysłu wspólnych konsultacji międzyrządowych odniósł się Morawiecki, który ocenił, że wyniosłyby one współpracę na wyższy poziom, co - jak przekonywał - jest „potrzebne po to, abyśmy wspólnie mogli realizować nasze interesy, również w Europie”.

Skvernelis nawiązywał też do daty 17 września. Jak mówił, 80 lat temu ZSRR dokonał agresji i „zakończył istnienie niepodległych państw – litewskiego i polskiego”. „Rozumiejąc swoją wspólną historię, konieczność troszczenia się o wzajemne bezpieczeństwo musimy zadbać, aby nasza wolność nigdy nie została naruszona” – mówił premier Litwy.

Skvernelis dodał, że dla niego jako premiera podstawowym priorytetem polityki zagranicznej jest ścisłe partnerstwo z Polską. W tym kontekście wskazał politykę obronności, mówiąc, że Litwa popiera wzmocnienie obecności wojskowej w Polsce. „Widzimy tutaj możliwości bardziej ścisłej współpracy między USA, Polską i Litwą” – mówił.

Skvernelis zapowiedział też, że 30 listopada miałby się odbyć „ponowny pochówek szczątków przywódców powstania styczniowego”. „To jest nasza wspólna historia, która cały czas nas uczy, że kiedy Litwa i Polska są razem, to zawsze zwyciężamy. Kiedy ktoś próbuje wbijać klin między nasze narody, to skutki tego bywają tragiczne dla obu naszych narodów. Mam nadzieję, że nigdy tak się nie stanie i że Litwa i Polska będą mocnymi partnerami strategicznymi” – oświadczył Skvernelis.

Odpowiadając na pytania dziennikarzy, Morawiecki podkreślił, że zarówno Polska, jak i Litwa stoją na stanowisku, że "budowa Nord Stream 2 zagraża bezpieczeństwu energetycznemu tej części Europy, a w szczególności powoduje sytuację, że zwiększa się zagrożenie na Ukrainie oraz zwiększają się możliwości monopolizowania dostaw gazu, a tym samym też dyktatu cenowego ze strony Gazpromu".

Dodał, że w tym zakresie ważne są działania Polski, czyli m.in. budowa gazociągu bałtyckiego do Norwegii, zwiększenie zdolności przerobowych terminalu LNG w Świnoujściu, nowy terminal w Zatoce Gdańskiej czy nowe „interkonektory na Słowację, do Czech”. Zwracał też uwagę na wygrany przez Polskę spór z Komisją Europejską w sprawie gazociągu OPAL. Jak mówił Morawiecki, zwiększa to „nie tylko bezpieczeństwo dywersyfikacji gazowej, ale też zmniejsza możliwości nacisku ze strony Gazpromu na Polskę i kraje Europy Środkowej”.

„Warto więc walczyć o swoje interesy w Europie” – oświadczył polski premier.

Premierzy byli też pytani o współpracę w kwestii nowego budżetu unijnego. Morawiecki wskazał, że ze Skvernelisem "mieliśmy te same stanowiska, jeśli chodzi o rolnictwo, ale także rozmawialiśmy o dużych projektach infrastrukturalnych, również o tych łączących komunikacyjnie Polskę i Litwę”. Wskazał tu Via Balticę i Via Carpatię. „To są bardzo ważne połączenia komunikacyjne dla obu naszych państw. W tym kontekście będziemy bardzo twardo bronić naszego stanowiska" – mówił Morawiecki.

„Polska stoi na stanowisku, że nowe cele, takie jak innowacje, polityka obronna czy migracje, są jak najbardziej ważne, ale nie mogą w tym kontekście ucierpieć te podstawowe funkcje UE, które dotyczą wyrównywania poziomu, zwłaszcza infrastruktury" - powiedział. Podkreślił jednocześnie, że zachodnie firmy korzystają kapitałowo z rynków Europy Środkowej i dlatego nowa perspektywa finansowa UE musi ten fakt uwzględniać.

"Korzyści odnoszone przez przedsiębiorstwa zachodnie w Europie Środkowej są ogromne w postaci dywidend, odsetek różnego rodzaju, od kredytu, kapitału, depozytów. Oczywiście cieszymy się z tej współpracy kapitałowej, ale musi to być obustronna współpraca. I dlatego jestem przekonany, że ten budżet - nowe wieloletnie ramy finansowe - będzie kompromisowy i korzystny dla Polski, dla Litwy, dla krajów Europy Środkowej" - oświadczył Morawiecki.

„Jednocześnie wskazujemy na możliwość pozyskania środków z nowych źródeł, tzw. źródeł własnych. "W tym kontekście chciałbym zwrócić uwagę na ostatnie, korzystne głosy pojawiające się w UE dotyczące podatku cyfrowego, opracowywanego na poziomie całej UE. Polska będzie optowała, by ten podatek mógł być częścią dochodów własnych UE, co skompensowałoby ubytek dochodów związanych z wyjściem Wielkiej Brytanii z UE" – mówił premier.

Wyraził też nadzieję, że negocjacje w sprawie perspektywy finansowej UE zakończą się "zdrowym kompromisem".