• <
Kongres Polskie Porty 2030 edycja 2024

Perłę architektury przemysłowej Gdyni czeka modernizacja

Strona główna Porty Morskie, Terminale, Logistyka Morska, Transport Morski Perłę architektury przemysłowej Gdyni czeka modernizacja

Partnerzy portalu

Perłę architektury przemysłowej Gdyni czeka modernizacja - GospodarkaMorska.pl

W połowie lipca Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A. podpisał umowę na roboty termoizolacyjne w budynku magazynowym H, którego historyczna nazwa to Magazyn nr 5. Wartość kontraktu opiewa na 7 mln zł, a termin zakończenia prac określono na pierwszy kwartał 2020 roku. Obiekt ten jest jedną z pereł architektonicznych budowli przemysłowych okresu międzywojennego.  

Magazyn nr 5 przy ul. Polskiej 17 powstał na początku lat 30. XX wielu w tej części portu gdyńskiego, która była dedykowana obsłudze ładunków drobnicowych. Projekt budowlany wykonał Konstanty Jaskulski z „Biura Inżynierskiego K. Jaskulski i K. Brygiewicz”. Budowa była inwestycją państwową. Miała sprostać wymaganiom tzw. długoterminowego składowania towarów na terenie portu. W odpowiedzi na potrzebę przechowywania towarów przez dłuższy czas wybudowano wielopiętrowy magazyn -  w przeciwieństwie do magazynów „krótkoterminowych”, w większości parterowych. Inwestycję rozłożono na dwa etapy, realizowane w odstępie dwóch lat, tak by nie obciążać budżetu i pozwolić, by inwestycja sama zarobiła na siebie w trakcie eksploatacji.

 - Budowę pierwszych dwóch pięter rozpoczęto w 1931 roku, całość dokończono w 1933 roku. Taka procedura była z resztą wielokrotnie praktykowana na terenie budującego się portu. Na pięciu kondygnacjach magazynu znalazło się dwanaście wydzielonych pomieszczeń do składowania. Magazyn służył wielu najemcom. Poszczególne pomieszczenia były indywidualnie zamykane i taki stan rzeczy przetrwał do dnia dzisiejszego. Układ był dość elastyczny, ale transport towarów między poziomami pozostawał sprawą najważniejszą, stąd obecność aż trzech klatek schodowych, w których umieszczono po trzy dźwigi towarowo-osobowe. Łącznie w budynku działa 9 wind. Architektura Magazynu Nr 5 powstała pod wpływem modernizmu, czerpiąc przy tym głównie z wpływów awangardowego kierunku zwanego konstruktywizmem. Elewacje posiadają w przewadze surowy wizerunek uzyskany przez połączenie widocznego rysunku ramowego szkieletu żelbetowego z ceglanymi wypełnieniami. Całość tworzy niezwykle udany efekt estetyczny – wyjaśnia znawczyni architektury gdyńskiego portu dr inż. arch. Anna Orchowska - Smolińska.

Obiekt jest wpisany do rejestru zabytków i podlega ochronie konserwatorskiej. W związku z tym wszystkie prace realizowane będą w uzgodnieniu i na podstawie decyzji wydanej przez Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Prace obejmą przebudowę istniejących pomieszczeń sanitarnych wewnątrz budynku oraz przebudowę instalacji wodociągowo-kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania i ciągów wentylacyjnych we wszystkich pomieszczeniach. Zostanie również wykonana wymiana okien w całym budynku oraz szereg prac izolacyjnych, dla zapewnienia odpowiedniej efektywności cieplnej obiektu. Wszystko to zmniejszy termochłonność budynku i zapotrzebowanie na energię cieplną, co jest działaniem proekologicznym.

Z dziejów gdyńskiego portu
 

Gdyński port w latach 30-tych XX wieku należał do największych na Morzu Bałtyckim, a w 1937 sięgnął po palmę pierwszeństwa w liczbie przeładowanych towarów. W ramach uczciwej, choć ostrej konkurencji odebrał Hamburgowi przeładunek skór i owoców południowych, a Bremie przeładunek bawełny. Wprowadzone przez rząd cła preferencyjne zdecydowały o pozyskaniu ładunków drobnicowych. W 1933 r. po raz pierwszy przez gdyński port wyeksportowano większą masę towarową niż przez port gdański. Największymi odbiorcami były przede wszystkim kraje Półwyspu Skandynawskiego, w dalszej kolejności państwa Europy Zachodniej i Południowej. Eksportowano głównie surowce: węgiel, drewno oraz artykuły pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. W 1938 roku Gdynię odwiedziło prawie 6500 statków. W porcie powstał także przemysł portowy m.in. Zakłady Tłuszczowe Union, Łuszczarnia Ryżu, Stocznia i inne.

W 1935 roku port miał już wszystkie niezbędne nabrzeża (o długości 8800 m) oraz baseny (zajmujące 320 hektarów). Głębokość (6-12 metrów) pozwalała na zawijanie największych statków. 120 788 m kw. zajmowała powierzchnia magazynowa. Największą chlubą była Chłodnia Portowa, która była drugim co do wielkości tego typu obiektem na świecie. Dysponowała składami chłodzonymi dla jednoczesnego przechowywania do 1200 wagonów towarowych. Zbudowany w 1938 r. elewator zbożowy mieścił jednorazowo do 10 000 ton zboża, olejarnia posiadała własne silosy o pojemności 6 500 ton surowca, a Łuszczarnia Ryżu miała roczną zdolność przemiałową 150 000 ton.

Na dzień przed wybuchem II wojny światowej Port Gdynia był w pełni nowoczesnym i wyposażonym portem o głębokości od 4 do 12 m, o powierzchni 897 ha, w tym akwenu 224 ha, portowa sieć kolejowa miała długość 240 km, z 57 magazynami i 93 urządzeniami portowymi. Ale gdyński port to nie tylko miejsce przeładunków. W 1931 r. wzniesiono w Gdyni Dworzec Morski - odprawiano stamtąd emigrantów, których docelowym punktem podróży była Ameryka Południowa.

Budowa Gdyni miała wpływ nie tylko na rozwój gospodarki morskiej, ale na całą reorientację polskiej ekonomii - do 1938 roku aż 80% polskiego eksportu i 65% importu szło drogą morską.

bulk_cargo_port_szczecin
Źródło:
gdynia.pl

Partnerzy portalu

Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna
port_gdańsk_390x100_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.