• <
szkoła_morska_w_gdyni_980x120_gif_2020

Twierdza Wisłujście Pomnikiem Historii

Marcin Szumny/pomorskie.eu

21.04.2018 17:17 Źródło: własne

Partnerzy portalu

Twierdza Wisłujście Pomnikiem Historii - GospodarkaMorska.pl

Twierdza Wisłoujście oraz zespół katedralno-zamkowy w Kwidzynie zostały ustanowione Pomnikami Historii. To nie tylko prestiżowe wyróżnienie, ale także możliwość pozyskiwania dodatkowych środków na prace remontowe. Uroczystość wręczenia nominacji dla nowych Pomników Historii odbyła się 20 kwietnia 2018 r. w Pałacu Prezydenckim w Warszawie.

Czym jest Pomnik Historii?

Pomnik Historii to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Terminem tym określa się zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla historii i kultury naszego kraju. Rangę Pomnika Historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

W województwie pomorskim taki status uzyskały do tej pory: miasto Gdańsk w zasięgu obwarowań z XVII w., zespół pocystersko-katedralny w Oliwie, pole bitwy na Westerplatte, historyczny układ urbanistyczny śródmieścia Gdyni, zespół zamku krzyżackiego w Malborku oraz zespół pocystersko-katedralny w Pelplinie.

Po 2 latach... udało się!


Starania o wpisanie pomorskich zabytków na listę Pomników Historii trwały blisko 2 lata.

– Cieszy nas to, że doceniono walory i dziedzictwo twierdzy Wisłoujście, miejsca ważnego dla Gdańska i Polski – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. I dodaje, że dzięki temu wyróżnieniu muzeum będzie mogło skuteczniej ubiegać się o dodatkowe dofinasowanie w programach krajowych i unijnych. Zwłaszcza, że w 2018 r. planowany jest remont Bastionu Artyleryjskiego, którego szacowana wartość ma wynieść około 1,2 mln zł.

Janusz Trupinda, dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku przypomina, że obecność na liście Pomników Historii jest dużym prestiżem, ale także zobowiązaniem. – Na pewno jest to podkreślenie wysokiej rangi zespołu katedralno-zamkowego w Kwidzynie oraz jego znaczenia dla historii i kultury. Wpis na listę jest też świadectwem troski o ten wyjątkowy zabytek – zaznacza dyrektor Trupinda.

Lista nowych Pomników Historii:

1. Gdańsk – Twierdza Wisłoujście

2. Koszuty – zespół dworsko-parkowy

3. Krasiczyn – zespół zamkowo-parkowy

4. Kwidzyn – zespół katedralno-zamkowy

5. Lidzbark Warmiński – zamek biskupów warmińskich

6. Płock – Wzgórze Tumskie

7. Rogalin – zespół pałacowy z ogrodem i parkiem

8. Strzelno – zespół dawnego klasztoru Norbertanek

9. Święta Lipka – sanktuarium pielgrzymkowe

10. Ujazd – ruiny zamku Krzyżtopór

Jak podaje Narodowy Instytut Dziedzictwa, Twierdza Wisłoujście była budowana, modernizowana i przebudowywana od końca XV aż do 2 po XIX wieku przez wybitnych inżynierów i architektów swoich epok. Została wzniesiona dla zabezpieczenia wejścia z morza do portu miasta Gdańsk, będącego oknem na świat Korony Polskiej. Jest jedynym historycznym morskim założeniem obronnym nie tylko na ziemiach polskich, ale także na wybrzeżu Morza Bałtyckiego, zaliczanym do najwybitniejszych europejskich dzieł architektury militaris. Jest też  znakomitym przykładem rozwoju sztuki fortyfikacyjnej Północnej Europy na przestrzeni ponad czterech stuleci, tym cenniejszym, że zachowanym w dużym stopniu. Dobrze czytelne są wszystkie fazy rozbudowy założenia wykorzystujące europejskie zdobycze sztuki fortyfikacyjnej poszczególnych epok i najlepsze rozwiązania inżynierskie szkoły włoskiej i holenderskiej.

W skład założenia Twierdzy Wisłoujście wchodzą cztery zasadnicze elementy: Latarnia morska, będąca najstarszą budowlą, wzniesioną w 1482 r.; Wieniec – basteja artyleryjska z pierścieniem dwóch kondygnacji działobitni, wzniesiona w latach 1562-1563, obudowana od wschodu w XVII w piętrowymi kamieniczkami dla oficerów i komendanta Twierdzy; Fort Carrè, wzniesiony w końcowych latach XVII w. jako murowano-ziemna budowla z czterema bastionami kryjącymi kazamaty, renesansową bramą wjazdową z ciosów kamiennych posiadającą nad zwornikiem datę powstania obiektu – 1602 oraz dwukondygnacyjnymi koszarami wzdłuż kurtyny wschodniej; Szaniec Wschodni otaczający całość, zbudowany w latach 1624-1626 jako pięciobastionowe ziemne dzieło obronne z własną fosą oraz jednym zachowanym rawelinem. Twierdza Wisłoujście jest zabytkiem o szczególnym znaczeniu dla polskiej historii. W okresie nowożytnym nazywana była Bramą do Rzeczypospolitej, co świadczyło o jej ogromnej randze. Stanowiła jeden z najważniejszych elementów obronnych Gdańska i była własnością miasta.  W tym miejscu stacjonowała polska flota, która w dniu 28 listopada 1627 r. na redzie gdańskiego portu stoczyła z okrętami szwedzkimi zwycięską bitwę morską nazwaną  Bitwą pod Oliwą. Przez prawie cały XIX wiek pełniła funkcję więzienia, w którym przetrzymywano m.in. polskich działaczy konspiracyjnych organizacji politycznych, a po upadku powstania listopadowego również polskich oficerów.

Partnerzy portalu

Dziękujemy za wysłane grafiki.