• <

Zamówienia publiczne - ugody administracyjne na nowych zasadach

jk

13.09.2017 13:12 Źródło: własne
Strona główna Prawo Morskie, Finanse Morskie, Ekonomia Morska Zamówienia publiczne - ugody administracyjne na nowych zasadach

Partnerzy portalu

Zamówienia publiczne - ugody administracyjne na nowych zasadach - GospodarkaMorska.pl

Z dniem 1 czerwca 2017 r. weszła w życie Ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności poprzez zawieranie ugód administracyjnych. Ustawa została ogłoszona dnia 12 maja 2017 r. w Dzienniku Ustaw z 2017 r. pod pozycją nr 933. Ustawa wprowadza m.in. nowelizację ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, o których mowa powyżej, strony w postępowaniu administracyjnym będą mogły zawierać ugodę przedsądową albo skierować sprawę do arbitrażu zamiast oczekiwać na zakończenie procesu przed sądem. Z założenia, przepisy te mają umożliwiać racjonalizację działań podmiotów publicznych na wzór podmiotów prywatnych, które dysponują możliwością wyboru sposobu zakończenia sporu, po uwzględnieniu wszystkich możliwych skutków, nie tylko prawnych, ale i ekonomicznych.

Nowelizacja ustawy o finansach publicznych daje podstawę prawną, w oparciu, o którą podmioty publiczne będą miały możliwość rozważenia, czy z punktu widzenia zasad racjonalnego działania i gospodarowania środkami finansowymi, zasadne jest zakończenie sporu ugodą. Wprowadzona zmiana ma także wzmocnić prawa i gwarancje dla wierzycieli poprzez m.in. określenie przesłanek uzasadniających zawarcie przez podmiot gospodarujący środkami publicznymi, ugody w sprawach dotyczących należności cywilnoprawnych, czyli także w sprawach gospodarczych.

Jednostki tworzące sektor finansów publicznych, w tym m.in. jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa), organy administracji rządowej są dysponentami środków finansowych kierowanych na rynek w formie umów cywilnoprawnych, zawieranych przede wszystkim w wyniku realizacji procedur przetargowych (zamówienia publiczne). Realizacja tego typu umów może generować spory, które często, na wiele miesięcy, blokują realizację zawartych umów, a wykonawcom ograniczają lub uniemożliwiają możliwość uzyskania zapłaty za wykonane usługi, dostawy lub roboty budowlane. W ocenie ustawodawcy ważne, więc stało się, by także podmioty publiczne uzyskały prawne możliwości bezpieczniejszego stosowania alternatywnych metod rozwiązywania sporów.

Ugody - charakterystyka

Ugoda może mieć formę sądową oraz pozasądową. Ugoda pozasądowa uregulowana została w kodeksie cywilnym (kc), w artykułach 917 - 918. Zgodnie z brzmieniem art. 917, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność, co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Ugoda jest więc umową dwustronną, w ramach której obie strony decydują się na pewne wzajemne ustępstwa, związane z istniejącym pomiędzy nimi stosunkiem prawnym. Ugoda, zatem nie wymaga, co do zasady, angażowania osób trzecich, gdyż jest  zwieńczeniem działań zmierzających do kompromisu między stronami. Przepisy kodeksu cywilnego nie przewidują żadnej formy szczególnej dla ugody, może być, więc zawarta w dowolnej formie (ustnej lub pisemnej), z uwzględnieniem art. 60 kc, a także przepisów szczególnych dotyczących określonych czynności prawnych (np. w przypadku obrotu nieruchomościami wymagana jest forma aktu notarialnego). Strony zawierające ugodę przekształcają stosunek prawny, który między nimi zaistniał. Istotne jest to, iż zakres ugody nie jest w przepisach prawnych wyznaczony, a więc z ugodą nie musi się wiązać ekwiwalentność. Można, zatem zawrzeć ugodę ponosząc, w jej wyniku, mniejszą lub większą stratę. Art. 917 k.c. nie przesądza, na czym mają polegać ustępstwa, które strony  wzajemnie sobie czynią w ramach zawieranej ugody. W praktyce ugoda może polegać nie tylko na rezygnacji z dochodzenia roszczeń wynikających z umowy, ale również na wprowadzeniu zmian w stosunku prawnym istniejącym pomiędzy stronami.

Przepis art. 918 § 1 kc reguluje okoliczności, w których dopuszczalne jest uchylenie się od skutków prawnych ugody zawartej pod wpływem błędu. Taka możliwość istnieje, gdy strony działały pod wpływem błędu odnośnie okoliczności faktycznych uznawanych za niewątpliwe w chwili zawierania ugody. Natomiast spór albo niepewność nie powstałyby, gdyby w chwili zawarcia ugody strony wiedziały o prawdziwym stanie rzeczy. Nie można jednak uchylić się od skutków prawnych ugody z powodu odnalezienia dowodów, co do roszczeń, których ugoda dotyczy, chyba, że została zawarta w złej wierze (art. 918 § 2 kc).

Ugoda może zostać zawarta także w tracie postępowania przed sądem. Ugoda sądowa podlega regulacji kodeksu postępowania cywilnego (kpc), w szczególności art.: 10, 184-186, 223, 468 § 2 kpc.

Zawarcie ugody przed sądem kończy spór między stronami, w związku z czym wydanie wyroku staje się - w zakresie objętym ugodą - zbędne. Wobec tego sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania (w całości bądź w w części jeżeli ugoda nie obejmuje swym zakresem wszystkich roszczeń dochodzonych przed sądem). O ile strony nie postanowią inaczej, sąd w tym postanowieniu wzajemnie znosi koszty postępowania, w którym zawarto ugodę. Ugoda podlega jednak kontroli sądu. Gdy okoliczności sprawy wskazują, że ugoda jest sprzeczna z prawem lub z zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, sąd może uznać ugodę za niedopuszczalną i prowadzić postępowanie dalej mimo jej zawarcia (art. 223 § 2 w związku z art. 203 § 4 kpc). Ugoda sądowa wiąże strony i może stanowić podstawę prowadzenia egzekucji. Ugoda realizuje w pewnym stopniu funkcję orzeczenia sądowego, powinna, zatem zostać tak sformułowana, aby czyniła wydanie wyroku zbędnym, lub niedopuszczalnym, co jest okolicznością powodującą umorzenie postępowania (art. 355 § 1 kpc).

Warto zwrócić uwagę, iż każda ugoda (zarówno sądowa jak i pozasądowa) ma skutek stabilizujący, stąd w orzecznictwie sądowym i w doktrynie przeważa pogląd, iż w razie wytoczenia powództwa w tej samej podmiotowo i przedmiotowo sprawie, w której została zawarta ugoda przed sądem, sąd oddala powództwo, jeżeli pozwany podniesie zarzut sprawy ugodzonej.

Sektor finansów publicznych

Pod tym pojęciem rozumie się zbiór państwowych i samorządowych osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, finansowanych głównie lub wyłącznie ze środków budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, wykonujących zadania na zasadach niekomercyjnych.

Jednostkami sektora finansów publicznych są jednostki organizacyjne wchodzące w jego skład. W ustawie o finansach publicznych zostały one sklasyfikowane według zróżnicowanych kryteriów m.in.: takich jak status ustrojowy wskazujący na ich przynależność do organów państwowych lub samorządu terytorialnego, forma organizacyjno-prawna (np. jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, fundusze celowe), charakter i cel działalności (m.in. samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, uczelnie publiczne, państwowe i samorządowe instytucje kultury), imiennie wskazane podmioty (m.in. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Narodowy Fundusz Zdrowia), oraz forma prawna (inne niż wyżej wymienione państwowe lub samorządowe jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną, utworzone w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, jednostek badawczo-rozwojowych, banków i spółek prawa handlowego).

Lista jednostek sektora finansów publicznych została dostosowana do wymogów obowiązujących w Unii Europejskiej.
Jednostki sektora finansów publicznych tworzone są w formach określonych w ustawie o finansach publicznych lub na podstawie odrębnych ustaw.    

Najprostszym kryterium wyróżnienia jednostki sektora publicznego jest sprecyzowanie czy środki, którymi dysponuje podmiot podlegają regulacjom ustawy o finansach publicznych.Jeśli tak, to oznacza to, że współpraca z takim podmiotem podlegać będzie regulacjom wypływającym z ustawy o finansach publicznych, prawa zamówień publicznych oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Dyscyplina finansów publicznych

Dyscyplina finansów publicznych to określony, pożądany stan, którego zapewnienie wiąże się z przestrzeganiem zespołu ustalonych przez ustawodawcę norm prawnych, dotyczących szeroko rozumianej gospodarki finansowej, których naruszenie skutkować może pociągnięciem do odpowiedzialności. Podstawową zasadą odpowiedzialności jest wina (która występuje w trakcie naruszania dyscypliny finansów publicznych). Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi osoba (osoby), która popełniła czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych określony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Nie można przypisać winy, jeżeli naruszenia nie można było uniknąć, mimo dołożenia należytej staranności wymaganej od osoby (osób) odpowiedzialnej za wykonanie obowiązku, którego niewykonanie lub nienależyte wykonanie stanowi czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych (np. powódź). Odpowiedzialność ponosi też osoba, która wydała polecenie, a nie tylko ta, która działając bezpośrednio wykonywała swoje obowiązki.
Za naruszenie dyscypliny finansów publicznych odpowiada także osoba wchodząca w skład organu kolegialnego wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki, uczestnicząca w podejmowaniu uchwały naruszającej dyscyplinę finansów publicznych.

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są następujące:

1)    usprawiedliwiona nieświadomość,
2)    choroba psychiczna (w znaczeniu medycznym) lub inne zakłócenie czynności psychicznej uniemożliwiające osobie, w trakcie popełniania przez nią czynu. rozpoznanie jego znaczenia lub pokierowanie swoim postępowaniem.

Znikomą szkodliwość dla dyscypliny finansów publicznych ma np. kilkudniowe spóźnienie w sporządzeniu sprawozdania pod warunkiem, iż to opóźnienie nie miało to wpływu na inne sprawozdania.

Osoby, które odpowiadają za określoną sferę działalności publicznej mają obowiązek znać odpowiednie regulacje prawne i ich przestrzegać. O usprawiedliwionym błędzie, co do prawa można mówić wtedy jedynie, gdy sprawca nie miał możliwości uniknięcia tego błędu ze względu na to, iż treść zakazu albo nakazu była dla niego niedostępna albo trudno dostępna. Można o nim mówić także w sytuacji, jeśli osoba odpowiedzialna miała do czynienia z niejawną lub błędną redakcją przepisu uniemożliwiającą jego zrozumienie i stosowanie (np. liczne i częste zmiany przepisów, krótkie vacatio legis).

Stan przed nowelizacją ustawy

Przed nowelizacją wymienionych wyżej ustaw, organy administracji rządowej i państwowe jednostki budżetowe jedynie sporadycznie korzystały z polubownego sposobu rozwiązywania sporów o należności wynikające ze stosunków cywilnoprawnych. Popularność stosowania mediacji i innych polubownych metod rozwiązywania sporów wśród tych podmiotów była niewielka. Znajduje to potwierdzenie w danych statystycznych np. Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa w 2014 r. zakończyła ogółem 3698 spraw – w tym przez zawarcie ugody 18.

Według danych z 2016 r., w polskich sądach sprawy gospodarcze trwały średnio 14 miesięcy, a 10 % z nich – ponad 2 lata. Tak długi okres oczekiwania na zwrot należności generuje dodatkowe koszty i wiąże się z niepewnością działalności gospodarczej. Opóźnienia w płatnościach negatywnie oddziałują na gospodarkę, a także na kondycję finansową firm i innych podmiotów, w tym podmiotów związanych z sektorem finansów publicznych.

Powyższe nie oznacza jednak, że podmioty publiczne nie mogły zawierać ugody. W tym zakresie bowiem (z nielicznymi wyjątkami), podmioty te podlegają regułom prawa cywilnego, jak wszyscy pozostali uczestnicy stosunków cywilnoprawnych. Jednak rezygnacja z wierzytelności przez jednostkę sektora finansów publicznych nie mogła być zupełnie dowolna, ponieważ powinny się one, w swej działalności finansowej, kierować zasadami celowości, oszczędności i działania dla dobra finansów publicznych. Niedookreśloność wskazanych kryteriów, w powiązaniu z szerokim zakresem ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych mogła skutkować tym, że osoby ponoszące tę odpowiedzialność obawiały się sięgania po polubowne metody rozwiązywania sporu.

Zawieranie ugód przez podmioty publiczne, mogło być, zatem dla osób ponoszących odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych odbierane, jako na tyle ryzykowne, że na takie rozwiązanie się nie decydowały, albo decydowały się sporadycznie.  

    Strona publiczna, w przypadku powstania sporu, co do przypadającej jej należności cywilnoprawnej (lub jej wysokości), decydowała się, co do zasady, na jego zakończenie w drodze procesu sądowego. W przeciwnym wypadku mogła się bowiem narazić na ryzyko zarzutu bezpodstawnego odstąpienia od dochodzenia należności budżetowej. Podmioty dysponujące środkami publicznymi, przede wszystkim z obawy przed zarzutem nienależytej dbałości o finanse publiczne, nie korzystały z możliwości zakończenia sporu w drodze ugody i prowadziły spór aż do wyczerpania wszystkich dostępnych środków zaskarżenia.
Jak wskazano, powyżej celem polubownych metod rozwiązywania sporów jest wypracowanie porozumienia satysfakcjonującego obie skonfliktowane strony. Porozumienie to przybiera postać ugody. Warunkiem uznania czynności prawnej za ugodę są wzajemne ustępstwa obu stron. Ustępstwo tylko jednej strony stosunku prawnego nie wystarczy do przyjęcia, iż doszło do zawarcia ugody. To właśnie wymóg wzajemnych ustępstw w związku z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych mógł być jedną z barier w korzystaniu z mediacji oraz innych polubownych metod rozwiązywania sporów z udziałem tzw. podmiotów publicznych.

Jednoznacznego uregulowania wymagała, zatem kwestia powiązania uprawnienia do zawarcia ugody przez jednostkę sektora finansów publicznych z zasadami gospodarowania środkami publicznymi, uregulowanymi w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Stan po nowelizacji ustawy

W ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (w dziale I zasady finansów publicznych, rozdziale 5 zasady gospodarowania środkami publicznymi) został dodany art. 54a. Nowy przepis wskazuje wyraźnie, w ust. 1, że „jednostka sektora finansów publicznych może zawrzeć ugodę w sprawie spornej należności cywilnoprawnej w przypadku dokonania oceny, że skutki ugody są dla tej jednostki lub odpowiednio Skarbu Państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego korzystniejsze niż prawdopodobny wynik postępowania sądowego albo arbitrażowego”.

Ponadto ust. 2 doprecyzowuje, że „ocena skutków ugody nastąpi w formie pisemnej, przy uwzględnieniu okoliczności sprawy, w szczególności zasadności spornych żądań, możliwości ich zaspokojenia i przewidywanego czasu trwania oraz kosztów postępowania sądowego albo arbitrażowego.”

Dodany artykuł 54a brzmi następująco:

„Art. 54a. 1. Jednostka sektora finansów publicznych może zawrzeć ugodę w sprawie spornej należności cywilnoprawnej w przypadku dokonania oceny, że skutki ugody są dla tej jednostki lub odpowiednio Skarbu Państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego korzystniejsze niż prawdopodobny wynik postępowania sądowego albo arbitrażowego.

2. Ocena skutków ugody nastąpi, w formie pisemnej, z uwzględnieniem okoliczności sprawy, w szczególności zasadności spornych żądań, możliwości ich zaspokojenia i przewidywanego czasu trwania oraz kosztów postępowania sądowego albo arbitrażowego.”
Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności, przepis ten ma umożliwić podmiotom publicznym zawieranie ugody w sprawach o takie należności w przypadku dokonania przez nie oceny, że skutki ugody będą korzystniejsze niż prawdopodobny wynik postępowania sądowego albo arbitrażowego".

W oparciu o opisywany powyżej art. 54a samo rozpoczęcie postępowania mediacyjnego nie niesie ze sobą ryzyka zarzutu naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Natomiast może być skuteczną metodą na rozważenie, co obie strony umowy mogłyby zyskać w przypadku zawarcia ugody.

Zawarcie ugody będzie możliwe po uwzględnieniu przesłanek określonych w proponowanym przepisie. Podmiot publiczny (będący jednostką szczebla centralnego, jak i samorządu terytorialnego) będzie zobligowany do rozważenia, czy korzystniejsze z punktu widzenia prawnego i ekonomicznego byłoby prowadzenie sporu sądowego czy też zawarcie ugody. Na podmiocie tym będzie spoczywał obowiązek uwzględnienia okoliczności danej sprawy, zasadności spornych roszczeń (np. w drodze analizy rozstrzygnięć sądowych w analogicznych stanach faktycznych i prawnych) i prawdopodobieństwa ich zaspokojenia, a także przewidywanego czasu trwania oraz kosztów postępowania. Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności, korzyść wynikająca z zawarcia ugody powinna być badana w odniesieniu do korzyści samej jednostki lub odpowiednio Skarbu Państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego (w zależności od tego, jakiego podmiotu sporna należność dotyczy). Może bowiem dochodzić do sytuacji, gdy jednostka zawierająca ugodę nie odniesie bezpośrednich korzyści, ale powstaną one po stronie Skarbu Państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Jest to także zbieżne z występującą w finansach publicznych przesłanką interesu publicznego.

Ocena zasadności zawarcia ugody powinna odnosić się kompleksowo do wszystkich okoliczności, stanu sprawy znanych i aktualnych w dacie jej dokonywania. Oznacza to tym samym dokonanie ponownej oceny, w przypadku gdyby doszło do zmiany okoliczności, a wcześniejsza ocena wskazywała na niezasadność zawarcia ugody. Ocena dokonana przez jednostkę powinna być udokumentowana, mieć formę pisemną, powinna uwzględniać wszystkie okoliczności sprawy, m.in. po to, aby w przyszłości umożliwić weryfikację prawidłowości tej oceny. Z tym, że ustawodawca nie określił minimalnego poziomu wartości przedmiotu sporu, od którego posiadanie opinii będzie wymagane. Ocena skutków ugody powinna, przy tym, następować przy uwzględnieniu okoliczności sprawy, w szczególności zasadności spornych żądań, możliwości ich zaspokojenia oraz przewidywanego czasu trwania i kosztów postępowania sądowego lub arbitrażowego. Koszty sporządzenia takiej oceny mogą niekiedy przewyższać należność, tj. wartość przedmiotu sporu.

Wprowadzony do ustawy o finansach publicznych art. 54a ma gwarantować niezależną od art. 55–59 tejże ustawy podstawę do zakończenia sporu, co do należności cywilnoprawnych, mogącą znaleźć zastosowanie przed wszczęciem postępowania sądowego albo arbitrażowego albo w ich toku. Przywołane artykuły 55–59 ustawy zawierają bowiem przepisy dotyczące ogólnych zasad w zakresie udzielania ulg w spłacie zobowiązań z tytułu należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym przypadających organom administracji rządowej, państwowym jednostkom budżetowym i państwowym funduszom celowym. Przepisy te określają również granice swobody organów reprezentujących Skarb Państwa w dysponowaniu jego należnościami.

Podsumowanie

Obowiązujące od dnia 1 czerwca 2017 r. zmiany w ustawie o finansach publicznych oraz o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wprowadzają zmiany, które mogą umożliwić stronom zawieranie ugód w sporach z podmiotami sektora finansów publicznych m.in. w związku z realizacją zamówień publicznych. Ustawodawca wprowadził również regulacje liberalizujące procedury pociągania do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w przypadku zawarcia ugody. Ich skuteczność będzie zależała jednak od całokształtu okoliczności towarzyszących tym zmianom np. odpowiednie szkolenia pracowników sektora publicznego, jasne wytyczne co do zawierania ugód administracyjnych, wypracowanie przez aparat administracyjnych „dobrych praktych” w zawieraniu ugód.

Przed dniem 1 czerwca 2017 r. przepisy prawne również dawały jednostkom sektora finansów publicznych również możliwość zawierania ugód.  Jednak rezygnacja z dochodzenia cześci wierzytelności przez jednostkę sektora finansów publicznych nie mogła być zupełnie dowolna, gdyż była ograniczona zasadami celowości, oszczędności i działania dla dobra finansów publicznych. Zawieranie ugód przez podmioty publiczne, mogło być, zatem dla osób ponoszących odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych odbierane, jako na tyle ryzykowne, że na takie rozwiązanie się nie decydowały, albo decydowały się sporadycznie.  Poza tym, rzadko sięgano po tryb ugody ze względu na niski poziom zaufania stron w stosunku zobowiązaniowym.

Chcąc więc aby nowe przepisy stały się skuteczne, nie mogą być one jedynie interwencyjną formą zmiany w obowiązujących przepisach. Stanie się tak m.in. wtedy, gdy wszystkie strony uczestniczące oraz kontrolujące obrót środkami publicznymi będą kierowały się zasadą opartą na zaufaniu, dzięki któremu osiągną więcej korzyści (z ekonomicznego i społecznego punktu widzenia).

Warto jednakże pamiętać, że inwestycje publiczne zawsze będą oceniane pod kątem rzetelności, legalności, celowości i gospodarności wydawania środków publicznych. Pojęcia te są nadal niedookreślone i mogą być różnie interpretowane, szczególnie wtedy, gdy zacznie się brać pod uwagę nie tylko aspekty prawne i ekonomiczne, ale także inne kwestie np. odpowiedzialności politycznej.
Z uwagi na powyższe należy podejść z dużym dystansem do efektywności wprowadzonych zmian w zakresie zawierania ugód administracyjnych.

 Radca Prawny Mateusz Romowicz

Beata Edyta Madejska - prawnik specjalizujący się w prawie UE

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie kancelaria-gdynia.euwww.prawo-korporacyjne.pl

 

Partnerzy portalu

KONFERENCJA_PRAWA_MORSKIEGO_UG_2024
legal_marine_mateusz_romowicz_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.