• <

Rozszerzenie odpowiedzialności prokurentów spółek

17.11.2015 13:58 Źródło: własne
Strona główna Prawo Morskie, Finanse Morskie, Ekonomia Morska Rozszerzenie odpowiedzialności prokurentów spółek

Partnerzy portalu

Rozszerzenie odpowiedzialności prokurentów spółek - GospodarkaMorska.pl

Wstęp

Od 01 stycznia 2016 roku zaczną obowiązywać nowe regulacje prawne, a znaczna cześć dotychczasowych aktów prawnych ulegnie zmianom. Zmiany te są efektem, tego iż dnia 9 czerwca 2015 roku, Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej podpisał nową ustawę regulującą prawo restrukturyzacyjne. Co więcej, na skutek wprowadzenia wyżej wymienionej ustawy, zmianom podlegać będą dotychczasowe przepisy mające kluczowe znaczenie dla przedsiębiorców, prowadzących działalność gospodarcza w formie spółek prawa handlowego.

Zmiany te będą miały również  znaczenie dla prokurentów spółek prawa handlowego, których odpowiedzialność została znacząco rozszerzona.  

Czym jest prokura?

Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie Cywilnym, prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Co więcej nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Podkreślić należy, iż warunkiem ważności prokury jest udzielenie jej w sposób pisemny np. poprzez stosowną uchwałę. Prokura powstaje z chwilą powołania prokurenta. Z kolei prokura może być w każdej chwili odwołana oświadczeniem woli osoby nadającej to pełnomocnictwo, warto jednak zwrócić uwagę, że nie wygasa ona w momencie śmierci przedsiębiorcy (który nadał prokurę). Zakończenie prokury (poza wspomnianym odwołaniem) zachodzi w momencie śmierci prokurenta lub upadłości przedsiębiorcy, wykreślenia z rejestru przedsiębiorcy, przekształceń czy likwidacji danego przedsiębiorstwa. Uwagi wymaga fakt, iż podmiot ustanawiający prokurę ma obowiązek zarówno zgłoszenia jej ustanowienia jak również musi zgłosić fakt jej zakończenia do Krajowego Rejestru Sądowego.   

Zgodnie z przepisami prokurentem może być każda osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Warto zauważyć, iż prokurentami może być jednocześnie kilka osób. Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje prokury: samodzielną (prokurent działa samodzielnie), łączną (dla ważności danej sprawy konieczne jest współdziałanie kilku prokurentów lub reprezentacja łączna prokurenta i jednego z członków zarządu), także prokurę tzw. oddziałową - czyli ograniczoną do jednego działu (określonych sfer) działalności przedsiębiorstwa.    

Na dzień dzisiejszy na prokurencie, mimo pełnionych przez niego obowiązków, nie spoczywa odpowiedzialność za działania i zobowiązania spółki, jaką reprezentuje. Ponosi on jedynie odpowiedzialność za własne działania, które mogłyby przynieść szkody dla osób trzecich.

Co się zmieni jeśli chodzi o odpowiedzialność prokurenta od 01.01.2016 roku?

W efekcie nowelizacji i wprowadzenia nowych przepisów, zmianie ulegnie między innymi zakres odpowiedzialności prokurentów, w związku z obowiązkiem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Z uwagi na wprowadzone regulacje, od  01 stycznia 2016 roku również prokurentom spółek będzie grozić odpowiedzialność finansowa za zobowiązania Spółki oraz zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w przypadku niedochowania terminu na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości.

Należy wskazać, że obecnie obowiązujący artykuł 21 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. (Dz.U. Nr 60, poz. 535) prawo upadłościowe i naprawcze stanowi że:

1. Dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.
2. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek, o którym mowa w ust. 1, spoczywa na każdym, kto ma prawo go reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami.
3. Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie określonym w ust. 1


Mając na uwadze powyższe, obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spoczywa na każdym kto ma prawo go reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami. Podkreślenia wymaga fakt, że osoby, o których mowa w ust. 1 i 2 powyżej wskazanego artykułu, ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie określonym w ust. 1. W tym miejscu uwagę warto zwrócić na wyrok SN z dnia 15.03.2013 roku, o sygnaturze V CSK 177/12, gdzie wskazano, iż „odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie nie ponosi prokurent, ponieważ czynność złożenia wniosku ogłoszenie upadłości mieści się w zakresie uprawnień prokurenta, a nie jego obowiązków”.

W zupełności odmienne regulacje będą obowiązywać począwszy od 1 stycznia 2016 roku. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 21 ust. 2, w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości będzie spoczywał na „każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu, ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami”.   

Podkreślenia wymaga fakt, że dotychczas odpowiedzialność ta ciążyła jedynie na „osobach, które mają prawo reprezentować podmiot”. W praktyce obecnie obowiązujące przepisy prawa upadłościowego i naprawczego dotyczyły przede członków zarządu i wspólników spółek osobowych. Na skutek nowych regulacji prawnych ustawodawca rozszerzył krąg podmiotów obowiązanych do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości o osoby prokurentów. Z uzasadnienia projektu ustawy wynika, iż wprowadzana nowelizacja przepisów ma na celu zapewnienie większej pewności prawa i rozstrzygnięcie wcześniejszych wątpliwości co do odpowiedzialności prokurenta w tym zakresie. W konsekwencji prokurenci będą musieli liczyć się z obowiązkiem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w sytuacji, gdy zaistnieją okoliczności wypełniające przesłanki ustawowe w tym zakresie. Zauważyć należy, że nowo wprowadzone regulacje, w praktyce, mogą budzić wiele kontrowersji, przede wszystkim w aspekcie kontroli finansowej oraz sytuacji majątkowej spółki przez jej prokurentów.

Podsumowanie

Obowiązujące od 1 stycznia 2016 roku nowe regulacje oznaczać będą w praktyce znacząco wpływać na sytuację prawną dotychczasowych prokurentów spółek prawa handlowego. Sprawowanie funkcji prokurenta w Spółce w dotychczasowej praktyce obrotu gospodarczego było uznawane za bardzo bezpieczne, bowiem nie wiązało się z odpowiedzialnością z własnego majątku. Uwagi wymaga fakt, iż pomimo że w nowo wprowadzonych regulacjach nie wymieniono wprost stanowiska prokurenta, to jednak potencjalna odpowiedzialność w omawianym zakresie została poszerzona na wszystkie osoby, które mają prawo do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania. Z uwagi na powyższe, prokurenci spółek będą z pewnością musieli dokładniej śledzić kondycję i bieżącą sytuację finansową spółek co do możliwości regulowania bieżących zobowiązań wobec wierzycieli.    

Na marginesie należy wskazać, że nowe przepisy w podobnym kształcie obowiązują z powodzeniem w innych państwach, gdzie pozytywnie oceniono ich oddziaływanie na obrót gospodarczy. Co więcej, wprowadzone przepisy w obcych systemach prawnych wpłynęły na transparentność obrotu gospodarczego.

Radca Prawny Mateusz Romowicz

Aplikant Radcowski Łukasz Pawłuszyński

Więcej informacji dotyczących pracy Kancelarii znajdą Państwo na stronie kancelaria-gdynia.eu , prawo-korporacyjne.pl

Znajdź nas na facebook

Partnerzy portalu

KONFERENCJA_PRAWA_MORSKIEGO_UG_2024
legal_marine_mateusz_romowicz_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.