Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażonym w wyroku z dnia 15 czerwca 2016 r. (sygn. akt: II FSK 1608/14), w przypadku darowizny środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych w ramach podatkowej grupy kapitałowej („PGK”), kosztem uzyskania przychodu mogą być tylko wydatki faktycznie poniesione na ich nabycie lub wytworzenie. Orzeczenie to ma istotne znaczenie dla uczestników podatkowych grup kapitałowych planujących lub realizujących proces restrukturyzacji.

Przedmiotowe orzeczenie dotyczyło spółek powiązanych, będących uczestnikami PGK. Co istotne spółki te, jako podmioty funkcjonujące w ramach PGK, winny być traktowane – dla celów podatku dochodowego od osób prawnych – jak jeden podatnik. W ramach transakcji wewnątrzgrupowych, spółki zależne w PGK dokonywały na rzecz spółki dominującej darowizn praw własności intelektualnej, w tym praw do znaków towarowych oraz praw autorskich majątkowych i praw pokrewnych. Wprawdzie spółki zależne poniosły wydatki związane wytworzeniem znaków towarowych oraz pozostałych utworów, a także z rejestracją praw do nich, niemniej jednak nie ujawniły ich dla celów podatkowych. Przepis art. 16b ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych („CitU”), uzależnia bowiem możliwość ujęcia danego dobra niematerialnego jako wartości niematerialnej i prawnej od faktu jej uprzedniego nabycia. W tym stanie rzeczy autorskie prawa majątkowe lub prawa pokrewne, licencje czy prawa własności przemysłowej (w tym prawo do znaku towarowego) nie mogą stanowić wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli zostały przez podatnika wytworzone we własnym zakresie.

O ile bezspornym w przedmiotowej sprawie było to, że wartość rynkowa przedmiotu darowizn uzyskanych przez spółkę dominującą w PGK, określona na dzień ich dokonania, stanowić będzie przychód podatkowy PGK, o tyle pomiędzy PGK, a organami podatkowymi powstały rozbieżności co do tego, w jakiej wysokości winny zostać ustalone koszty podatkowe związane z nabyciem przedmiotów darowizny. Spółka uczestnicząca w PGK uznała, iż wysokość kosztów uzyskania przychodów winna zostać ustalona w taki sam sposób jak wartość przychodu, tj. według wartości rynkowej z dnia przekazania darowizny. Swoje stanowisko spółka oparła na treści art. 16 ust. 1 pkt 14 stanowiącym, iż darowizny i ofiary wszelkiego rodzaju są kosztem uzyskania przychodu jedynie wówczas, gdy są dokonywane między spółkami tworzącymi PGK. Z przywołanego przepisu nie wynika jednak, w jaki sposób należy określać wartość darowizny dla celów ujęcia jej w kosztach podatkowych. W tym stanie rzeczy spółki uznały, iż w omawianym przypadku należy odnieść się do przepisu art. 18 ust. 1b w zw. z art. 14 CitU, w świetle których koszt uzyskania przychodów darczyńcy stanowi wartość rynkowa darowizny przekazanej na cel pożytku publicznego.

Stanowisko spółki zakwestionował Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, który uznał, iż wobec braku w art. 16 ust. 1 pkt 14 CitU szczególnej regulacji dotyczącej wysokości kosztów uzyskania przychodów z tytułu darowizn przekazywanych pomiędzy spółkami funkcjonującymi w ramach PGK, ustalenie wysokości tych kosztów winno zostać dokonane na zasadach ogólnych przewidzianych w art. 15 ust. 1 CitU. Z tego przepisu wynika z kolei, iż do kosztów podatkowych zaliczyć można wydatki, które zostały faktycznie poniesione w związku z wytworzeniem lub nabyciem danego składnika majątku, będącego przedmiotem darowizny.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, który rozpatrywał skargę wniesioną przez spółkę uczestniczącą w PGK zakwestionował stanowisko organu podatkowego argumentując, iż ustalenie wysokości kosztów uzyskania przychodów w przypadku darowizn pomiędzy podmiotami funkcjonującymi w ramach PGK powinno zostać dokonane w oparciu o przepisy określające wysokość kosztów podatkowych przy innych darowiznach. Na skutek skargi kasacyjnej wniesionej przez organ podatkowy, wyrok WSA w Łodzi został uchylony przez Naczelny Sąd Administracyjny. NSA przede wszystkim wskazał, iż przywoływany przez spółkę przepis art. 18 ust. 1b CitU należy rozpatrywać w związku z regulacją wyrażoną w art. 18 ust. 1 CitU, w świetle którego przewidziane tamże zasady rozliczania darowizn przez podatników CIT znajdują zastosowanie względem darowizn przekazywanych organizacjom pożytku publicznego.  

Finalnie, Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż przepisy CitU nie przewidują zasady zapewniającej neutralność podatkową wszystkim transakcjom dokonywanym w ramach PGK.

Rafał Czyżyk, radca prawny
Piotr Porzycki, prawnik
„Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego”
w Szczecinie

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie www.czernis.pl